Wyrok NSA z dnia 19 lipca 2017 r., sygn. I OSK 2716/15
Nieruchomość uznaje się za zbędną na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, jeżeli pomimo upływu 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu albo pomimo upływu 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, cel ten nie został zrealizowany.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Sikorska (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Irena Kamińska Sędzia del. WSA Rafał Wolnik Protokolant: starszy inspektor sądowy Karolina Kubik po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2017 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Rzymskokatolickiej Parafii pw. [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 1 kwietnia 2015 r. sygn. akt II SA/Gl 1455/14 w sprawie ze skargi Rzymskokatolickiej Parafii pw. [...] na decyzję Wojewody Śląskiego z dnia [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2015 r. sygn. akt II SA/Gl 1455/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę Rzymskokatolickiej Parafii pw. [...] na decyzję Wojewody Śląskiego z dnia [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.
Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Wnioskiem z dnia 18 stycznia 2013 r. Rzymskokatolicka Parafia [...] wystąpiła o zwrot nieruchomości oznaczonych na mapie ewidencyjnej prowadzonej dla miejscowości P., powiat cieszyński o dokładnie wskazanych numerach na podstawie art. 136 ust. 3 , art. 137 ust.1 pkt 2 , art. 138, art. 139 i art. 142 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Alternatywnie w przypadku niemożności zwrotu wymienionych nieruchomości wniosła o zapłatę odszkodowania w kwocie co najmniej 1.500.000 zł, przyjmując na potrzeby niniejszego wniosku i oszacowania należnej kwoty, że ogólna powierzchnia wymienionych działek wynosi w zaokrągleniu 15 ha, tj. 150.000 m², a ceny na rynku komercyjnym nieruchomości rolnych wahają się od 10 do 25 zł z m², czyli wnioskodawca przyjął minimalna stawkę w wysokości 10zł/m². W uzasadnieniu wskazano, że dnia 13 kwietnia 1957 r. na podstawie ustawy z dnia 29 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego dokonano przejęcia na rzecz Państwa nieruchomości położonych w P. będących własnością parafialnego Kościoła rzymskokatolickiego w P. o ogólnym obszarze 15,0344 ha. Dnia 11 marca 1957 r. nowy administrator parafii złożył do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach pismo stwierdzające przejęcie wskazanych nieruchomości z naruszeniem ówcześnie obowiązujących przepisów prawa, a następnie 1 września 1957 r. następca skierował do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach kolejne pismo, wnioskując o zwrot bezprawnie przejętych nieruchomości. Jednak 10 października 1957 r. Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Cieszynie stwierdziło, że wymienione działki (nr lwh 107, 122 i 15) przeszły na własność Państwa i nie podlegają zwrotowi. W dniu 18 października 1957 doszło do spisania protokołu zdawczo-odbiorczego, w którym powtórzono wnioski z pisma z dnia 10 października 1957 r. W dniu 17 kwietnia 1957 r. Powiatowa Rada Narodowa w Cieszynie na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. orzekła o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej. W ustawie z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki (...) uregulowane zostało przejęcie wszystkich nieruchomości ziemskich związków wyznaniowych, które przeszły na własność Państwa. Ustawa nie posługiwała się pojęciem wywłaszczenie, mówiąc o przejęciu. Część terenów, które zostały przejęte na podstawie protokołu z 1951 r., zostały przekazane Spółdzielni Produkcyjnej w P., natomiast ilość tych terenów była odłogowana, nie prowadzono na niej żadnej gospodarki rolnej. W związku z powyższym w myśl 137 ustawy o gospodarce nieruchomościami i na podstawie art. 136 w związku z art. 137 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 tej ustawy ziemie te powinny być zwrócone Parafii w P. Jeśli bowiem celem wywłaszczeń dokonywanych na podstawie ustawy z 1959 r. było materialne zabezpieczenie duchowieństwa oraz zapewnienie gospodarczego zaplecza proboszczom, dzięki któremu mogli oni utrzymać materialnie Parafie, uznać należy, że cel ten nie został zrealizowany do dnia dzisiejszego. Jednocześnie za odebrany teren nie przyznano żadnego odszkodowania. Nie zrealizowano też pozostałych celów wywłaszczenia, ponieważ część objętych protokołem z 1951 r. ziem została odłogowana na skutek nieprowadzenia na nich właściwej gospodarki rolnej. Jednocześnie odwołano się do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, w którym podkreślono, że ustawą z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego i ustawy o gospodarce nieruchomościami uruchomiono specjalny tryb postępowania mediacyjno-polubownego w sprawie zwrotu wywłaszczonych nieruchomości kościelnych. Niezłożenie wniosku (przewidzianego przepisami tej ustawy) sprawia, że roszczenie wygasa, czyli nie można go zrealizować w ramach szczególnego trybu postępowania, co oznacza, że nie przysługuje roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości w sytuacji, gdy ustawodawca w terminie późniejszym wydał stosowną regulację prawną, czy ustawę z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Zwrócono też uwagę na fakt, że zarówno decyzje o przejęciu prebendy proboszczowskiej na podstawie protokołu z 1951 r., jak i późniejsze decyzje z 17 kwietnia 1959 r. i 18 czerwca 1960 r. zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa materialnego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
