Wyrok NSA z dnia 11 lipca 2017 r., sygn. I GSK 1637/15
Dnia 11 lipca 2017 r. r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Lidia Ciechomska-Florek (spr.) Sędzia NSA Maria Myślińska Sędzia del. WSA Dorota Dąbek Protokolant Ilona Szczepańska po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2017 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej B. J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 maja 2015 r. sygn. akt III SA/Po 1236/14 w sprawie ze skargi B. J. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Poznaniu z dnia 24 lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji w przedmiocie uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe oddala skargę kasacyjną
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 20 maja 2015 r., sygn. akt III SA/Po 1236/14 oddalił skargę B. J. (skarżąca), na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Poznaniu z dnia 24 lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej dotyczącej uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu za podstawę rozstrzygnięcia przyjął następujące ustalenia: Skarżąca 5 grudnia 2002 r. złożyła w Oddziale Celnym w Nowym Tomyślu zgłoszenie celne uzupełniające sporządzone na podstawie wpisu do rejestru procedury uproszczonej. Decyzją z 28 stycznia 2005 r., Naczelnik Urzędu Celnego w L. uznał powyższe zgłoszenie celne za nieprawidłowe w części dotyczącej stawki celnej i kwoty długu celnego, w konsekwencji czego wezwał skarżącą do uiszczenia uzupełniającej kwoty długu celnego i odsetek wyrównawczych. Po rozpatrzeniu odwołania Dyrektor Izby Celnej w Poznaniu decyzją z 12 listopada 2007 r., uchylił decyzję organu pierwszej instancji z 28 stycznia 2005 r., w części dotyczącej wezwania do zapłaty odsetek wyrównawczych i umorzył postępowanie w tym zakresie, natomiast w pozostałej części decyzję pozostawił bez zmian.
Na powyższą decyzję Dyrektora IC z 12 listopada 2007 r. skarżąca złożyła skargę do Sądu pierwszej instancji, który wyrokiem z 8 kwietnia 2009 r., sygn. akt III SA/Po 34/08 oddalił skargę. Wyrok stał się prawomocny 16 czerwca 2009 r. Pismem z 12 kwietnia 2014 r. skarżąca wniosła o stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznej Dyrektora IC z 12 listopada 2007 r. W wyniku rozpatrzenia wniosku Dyrektor IC decyzją z 2 czerwca 2014 r., działając na podstawie art. 249 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.; dalej: Ordynacja podatkowa) oraz art. 262 i art. 2652 pkt 1 ustawy z dnia 9 stycznia 1997 r. Kodeks celny (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 75, poz. 802 ze zm.; dalej: Kodeks celny) oraz art. 26 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo celne (Dz. U. z 2004 r. Nr 68, poz. 623 ze zm.), odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z 12 listopada 2007 r. W uzasadnieniu decyzji Dyrektor IC wskazał, że dług celny powstał 22 listopada 2002 r., natomiast zgodnie z art. 2652 pkt 1 Kodeksu celnego organ celny nie wszczyna lub odmawia wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, jeżeli od daty powstania długu celnego upłynęły 3 lata, co w ocenie Dyrektora IC miało miejsce w niniejszej sprawie. Dyrektor IC decyzją z 24 lipca 2014 r., utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję z 2 czerwca 2014 r. w mocy, podzielając zawarte w niej ustalenia faktyczne i rozważania prawne dotyczące trzy letniego terminu z art. 2652 pkt 1 Kodeksu celnego. Jednocześnie Dyrektor IC uznał, że nawet zakładając, że powyższy przepis Kodeksu celnego jest niewłaściwy, to i tak organ ten musiałby odmówić wszczęcia postępowania ze względu na prawomocny wyrok Sądu pierwszej instancji. Sąd pierwszej instancji wyrokiem z 20 maja 2015 r., sygn. akt III SA/Po 1236/14 oddalił skargę na ww. decyzję Dyrektora IC. W uzasadnieniu wydanego wyroku Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że na mocy art. 25 obowiązującej od dnia 1 maja 2004 r. ustawy z dnia 19 marca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne (Dz. U. z 2004 r. Nr 68, poz. 623 ze zm.) dotychczasowe przepisy celne, czyli ustawa z dnia 9 stycznia 1997 r. Kodeks celny (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 75, poz. 802 ze), utraciły ważność. Z mocy jednak art. 26 tej ustawy przepisy dotychczasowe (procesowe i materialne) stosuje się do spraw dotyczących długu celnego, jeżeli dług celny powstał przed dniem akcesji Polski do UE, a więc przed dniem 1 maja 2004 r., jak miało to miejsce w niniejszej sprawie. Odnosząc się do istoty sporu Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że sprowadza się ona do rozstrzygnięcia, jaki charakter prawny ma trzyletni termin określony w art. 2652 pkt 1 Kodeksu celnego oraz jakie skutki prawne (procesowe) powoduje jego upływ. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, nie ulega wątpliwości, że wskazany przepis prawa ma bezpośrednie zastosowanie w sprawie. Zgodnie z jego brzmieniem, jeżeli upłynęły trzy lata od dnia powstania długu celnego, organ celny nie wszczyna bądź odmawia wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. Jest to przepis szczególny, zawierający samodzielne uregulowanie, wyłączające w zakresie nim objętym stosowanie przepisów działu IV Ordynacji podatkowej, do którego odnośnie spraw celnych odsyła art. 262 Kodeksu celnego. Twierdzenie skarżącej, że organ celny winien w tym względzie zastosować przepisy Ordynacji podatkowej w zakresie w jakim regulują one odmowę wszczęcia postępowania, w sytuacji gdy istniała przesłanka negatywna postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji w postaci upływu pewnego termin (art. 249 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej), nie było zdaniem Sądu pierwszej instancji uzasadnione. W tym przypadku, przepisy Kodeksu celnego przewidują normę o charakterze szczególnym, wyłączającą zastosowanie art. 249 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej. Trzyletni termin uregulowany w art. 2652 pkt 1 Kodeksu celnego jest przy tym terminem nieprzywracalnym, co wynika wprost z treści art. 11 Kodeksu celnego. Sąd pierwszej instancji wskazał również, że 2652 pkt 1 Kodeksu celnego odnosi się do wszelkich decyzji wydanych przez organy celne, bez względu na przedmiot rozstrzygnięcia decyzji wydanej w postępowaniu zwykłym. W rozpoznawanej sprawie dług celny powstał 22 listopada 2002 r. Okoliczność ta nie była kwestionowana przez skarżącą. Słusznie zatem w ocenie Sądu pierwszej instancji uznano za spóźnione złożenie wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji pismem z 12 kwietnia 2014 r., ponieważ możliwość wszczęcia takiego postępowania istniała wyłącznie do 22 listopada 2005 r. W ocenie Sądu pierwszej instancji należało podkreślić, że w świetle przytoczonych przepisów upływ omawianego terminu musi powodować wydanie przez organ decyzji odmawiającej wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji. Na tym wstępnym etapie postępowania nie bada się, czy rzeczywiście istniały jakiekolwiek przesłanki merytoryczne do stwierdzenia nieważności decyzji. Zatem wskazane przez skarżącą okoliczności, które w jej ocenie, należało zakwalifikować jako przesłanki do stwierdzenia nieważności decyzji, nie mogły być brane pod uwagę także przez Sąd w niniejszym postępowaniu. Sąd pierwszej instancji wskazał nadto, że przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej w niniejszej sprawie jest wyłącznie decyzja o odmowie wszczęcia postępowania. Organy celne, po upływie trzyletniego okresu od dnia powstania długu celnego, nie mogły merytorycznie załatwić wniosku skarżącej, a jedynie ograniczyć się do stwierdzenia niedopuszczalności wszczęcia postępowania objętego wnioskiem. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd pierwszej instancji stwierdził, że zarzuty skargi dotyczące konieczności zastosowania w sprawie przepisów Ordynacji podatkowej oraz przepisów ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego, czy dokonania merytorycznej oceny decyzji dotyczącej określenia kwoty długu celnego, nie zasługiwały na uwzględnienie. Skład orzekający nie znalazł też podstaw do wystąpienia z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego w celu poddania badaniu zgodności treści przepisu art. 2652 pkt 1 Kodeksu celnego z Konstytucją RP. W ocenie Sądu pierwszej instancji brak było uzasadnionych wątpliwości, co do zgodności art. 2652 pkt 1 Kodeksu celnego z normami Konstytucji RP. Wskazany przepis kreuje nieprzywracalny termin, w którym możliwe jest uruchomienie nadzwyczajnego trybu weryfikacji decyzji ostatecznej organu celnego. Przepis ustanawia ochronę dla strony postępowania celnego - adresata decyzji ostatecznej - przed wzruszaniem tej decyzji z urzędu przez organ celny po upływie trzyletniego terminu od dnia powstania długu celnego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
