Wyrok NSA z dnia 27 września 2016 r., sygn. II FSK 1199/15
Pojęcie interesu publicznego należy rozumieć jako respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, sprawność działania administracji publicznej itp. Pojęcie to nie ma stałego zakresu i wymaga każdorazowo dokonania oceny skutków rozstrzygnięć prawnych z punktu widzenia respektowania wartości, które kryć się mogą pod pojęciem interesu publicznego.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Stanisław Bogucki, Sędzia NSA Anna Dumas, Sędzia NSA Andrzej Jagiełło (sprawozdawca), Protokolant Justyna Bluszko-Biernacka, po rozpoznaniu w dniu 7 września 2016 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej P. D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 28 stycznia 2015 r. sygn. akt I SA/Bk 448/14 w sprawie ze skargi P. D. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z dnia 2 lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia kosztów egzekucyjnych 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Białymstoku , 2) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku na rzecz P. D. kwotę 457 (słownie: czterysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
UZASADNIENIE 1.1 Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Bk 448/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku oddalił skargę P.D. (skarżący) na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z dnia 2 lipca 2014 r. w przedmiocie odmowy umorzenia kosztów egzekucyjnych. 1.2 Przedstawiając stan sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, że zaskarżonym postanowieniem organ utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika P. Urzędu Skarbowego w B. z 27 maja 2014 r. odmawiające umorzenia skarżącemu kosztów postępowania egzekucyjnego w kwocie 12.330,40 zł, którymi został obciążony jako wierzyciel w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przeciwko A. i D. B. Odwołując się do art. 64e ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 1015 ze zm.) - dalej : u.p.e.a. - organ wskazał, że umorzenie kosztów postępowania egzekucyjnego ma charakter fakultatywny, a ulga ta udzielana jest na zasadzie uznania administracyjnego. W jego ocenie za umorzeniem wskazanych kosztów egzekucyjnych nie przemawia ważny interes publiczny, a sprawa nie ma charakteru wyjątkowego jak to twierdzi skarżący. Sam fakt, że wierzyciel zobowiązany jest do pokrycia kosztów nieefektywnego postępowania egzekucyjnego nie stanowi podstawy do ich umorzenia. Ze zgromadzonych w sprawie materiałów nie wynika także, aby skarżący nie był w stanie ich ponieść bez uszczerbku dla swojej sytuacji finansowej (art. 64e § 2 pkt 1). Prowadzi on prowadzi działalność gospodarczą w zakresie najmu nieruchomości, z której uzyskuje dochód w wysokości około 22.000 zł netto miesięcznie, zaś żona uzyskuje dochody w wysokości 1.808,10 zł netto. Posiada dwie nieruchomości zabudowane, udziały w spółce, akcje oraz dom jednorodzinny, którego koszty utrzymania wynoszą miesięcznie około 2.000 zł. Skarżący zaciągnął kredyt w wysokości 1.500.000 zł oraz 450.000 CHF. Łączna suma spłat wynosi około 18.500 zł miesięcznie. W ocenie organu analiza sytuacji finansowej skarżącego wskazuje, że pomimo posiadania zobowiązań kredytowych uzyskuje on dochody przekraczające sumę zobowiązań, co pozwala na ich uregulowanie. Odnosząc się do zarzutów dotyczących wysokości kosztów egzekucyjnych i zasadności obciążenia nimi wierzyciela organ zauważył, że kwestia ta wykracza poza zakres postępowania w przedmiocie umorzenia kosztów egzekucyjnych. W skardze na powyższe postanowienie, wnosząc o jego uchylenie, skarżący zarzucił naruszenie art. 64e § 2 i 3 u.p.e.a. oraz zasad wynikających z art. 7 i art. 8 K.p.a. W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. 1.3 Oddalając skargę Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z art. 64e § 2 u.p.e.a., koszty egzekucyjne mogą być umorzone, min. jeżeli: stwierdzono nieściągalność od zobowiązanego dochodzonego obowiązku lub gdy zobowiązany wykaże, że: nie jest w stanie ponieść kosztów egzekucyjnych bez znacznego uszczerbku dla swojej sytuacji finansowej (pkt 1); za umorzeniem przemawia ważny interes publiczny (pkt 2). Decyzja w tym przedmiocie ma charakter uznaniowy. Konstrukcja uznania administracyjnego oznacza, że stwierdzenie przez organ egzekucyjny istnienia w sprawie określonych przesłanek może, lecz nie musi prowadzić do rozstrzygnięcia uwzględniającego wniosek strony. W takiej sytuacji rozstrzygnięcie, co do umorzenia kosztów egzekucyjnych znajduje się wyłącznie w gestii organu egzekucyjnego. Konstrukcja uznania administracyjnego nie oznacza pełnej dowolności w tym zakresie organu egzekucyjnego. Decydujące znaczenie ma bowiem to czy w ustalonym stanie faktycznym sprawy stwierdzono istnienie przesłanek umorzenia. Możliwość negatywnego rozstrzygnięcia w takiej sytuacji nakłada na organ egzekucyjny obowiązek szczególnie starannego uzasadnienia rozstrzygnięcia. Umorzenie kosztów egzekucyjnych jest przywilejem o charakterze finansowym i strona wnosząca o uzyskanie takiej ulgi winna dołożyć należytej staranności w celu wykazania okoliczności faktycznych, od których istnienia zależałoby umorzenie. Sąd zauważył, że sądowa kontrola legalności decyzji uznaniowych sprowadza się do oceny, czy organy egzekucyjne prawidłowo zgromadziły materiał dowodowy oraz czy wyciągnięte wnioski w zakresie rozstrzygnięcia o odmowie umorzenia kosztów egzekucyjnych mają swoje uzasadnienie w zebranym materiale dowodowym i czy dokonana ocena mieściła się w ustawowych granicach ( art. 7, art. 77 § 1, art. 80, art. 107 § 1 i § 3 k.p.a. w zw. z art. 18 u.p.e.a.). Kontrola ta jest więc ograniczona, co oznacza, że sąd nie może nakazać organowi podjęcia określonego rozstrzygnięcia, bowiem stanowi ono wyłączną kompetencję organu administracji. Sąd tym samym musi poprzestać na ocenie, czy wydane postanowienia poprzedzone zostały prawidłowo przeprowadzonym postępowaniem tzn. czy organ egzekucyjny w sposób wyczerpujący zebrał materiał dowodowy i przeanalizował wszystkie okoliczności mogące mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia wniosku. Sąd nie może natomiast oceniać wydanego postanowienia pod kątem jego słuszności czy sprawiedliwości i z tego względu orzekać o zasadności skargi. Odnosząc się do spełnienia przez skarżącego przesłanek uprawniających organ do umorzenia kosztów egzekucyjnych Sąd przypomniał, że jedną z przesłanek umorzenia kosztów jest ważny interes publiczny. Pojęcie interesu publicznego należy rozumieć jako respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, sprawność działania administracji publicznej itp. Pojęcie to nie ma więc stałego zakresu i wymaga każdorazowo dokonania oceny skutków rozstrzygnięć prawnych z punktu widzenia respektowania wartości, które kryć się mogą pod pojęciem interesu publicznego. Tak rozumiany interes publiczny ma być ważny, a więc ustalenie istnienia tej przesłanki musi mieć szczególnie doniosłe znaczenie z uwagi na wartości respektowane przez ogół społeczeństwa. Zdaniem Sądu, w rozpatrywanej sprawie organy wyjaśniły pojęcie ważnego interesu publicznego w kontekście sytuacji skarżącego i słusznie doszły do wniosku, że nie została spełniona przesłanka umorzenia kosztów egzekucyjnych, o której mowa w art.64e § 2 u.p.e.a. W ocenie Sądu organy prawidłowo też uznały, że sprawa nie ma charakteru wyjątkowego z uwagi na okoliczności, w jakich doszło do powstania kosztów postępowania egzekucyjnego i obciążenia nimi wierzyciela z powodu umorzenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec majątku dłużnika. Zgodnie bowiem z treścią art. 64c § 4 u.p.e.a. co do zasady to wierzyciel pokrywa koszty egzekucyjne, jeśli nie mogą być one ściągnięte od zobowiązanego i nie ma przy tym wpływu kto zainicjował postępowanie administracyjne. Zdaniem Sądu organy trafnie uznały, że zarzuty odnoszące się do wysokości kosztów egzekucyjnych i zasadności obciążenia nimi wierzyciela nie mogą być uwzględnione w trakcie postępowania w przedmiocie umorzenia kosztów. WSA w Białymstoku wyrokiem z 15 kwietnia 2014 r., sygn. akt I SA/Bk 57/14 oddalił natomiast skargę P. D. na rozstrzygnięcie w przedmiocie obciążenia go, jako wierzyciela, spornymi kosztami egzekucyjnymi.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
