Wyrok NSA z dnia 4 listopada 2016 r., sygn. II FSK 204/14
Brak określenia górnej granicy opłat egzekucyjnych oraz opłaty manipulacyjnej powoduje, że w pewnych warunkach (w przypadku należności o znacznej wartości) następuje całkowite zerwanie związku między świadczeniem organu egzekucyjnego a wysokością ponoszonych za dokonanie tych czynności opłat. Opłaty te nie są wtedy formą zryczałtowanego wynagrodzenia organu prowadzącego egzekucję za podejmowane czynności, ale z perspektywy dłużnika stają się jedynie dodatkową sankcją pieniężną.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Andrzej Jagiełło (sprawozdawca), Sędzia NSA Jacek Brolik, Sędzia NSA Bogdan Lubiński, Protokolant Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2016 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Przedsiębiorstwa [...] "M." sp. z o. o. z siedzibą w G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 27 sierpnia 2013 r. sygn. akt I SA/Gd 587/13 w sprawie ze skargi Przedsiębiorstwa [...] "M." sp. z o. o. z siedzibą w G. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 18 lutego 2013 r. nr [...] w przedmiocie określenia wysokości kosztów postępowania egzekucyjnego 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2) uchyla postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 18 lutego 2013 r. nr [...], 3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku na rzecz Przedsiębiorstwa [...] "M." sp. z o. o. z siedzibą w G. kwotę 660 (sześćset sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Uzasadnienie
1.1 Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 sierpnia 2013 r., sygn. akt I SA/Gd 587/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 roku, poz. 270 ) - dalej p.p.s.a., oddalił skargę Przedsiębiorstwa M. sp. z o.o. z siedzibą w G. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 18 lutego 2013 r. w przedmiocie określenia wysokości kosztów postępowania egzekucyjnego. 1.2 Ze stanu sprawy przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji wynika, że wierzyciel - Prezes Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - wystawił na Przedsiębiorstwo M. spółka z o.o. - dalej skarżąca, tytuł wykonawczy nr [...] z dnia 18 kwietnia 2011 r. (obejmujący należności pieniężne z tytułu obowiązkowej wpłaty na rzecz PFRON), i przekazał go wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji do organu egzekucyjnego - Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w G. Na podstawie tego tytułu wykonawczego organ egzekucyjny dokonał zgodnie z art. 80 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 1015, ze zm.) - dalej u.p.e.a., zajęcia prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność z rachunku bankowego dłużnika zajętej wierzytelności będącego bankiem, tj. w Kredyt Banku S.A. IV Oddział Gdańsk doręczając w dniu 18 maja 2011 r. zawiadomienie dłużnikowi zajętej wierzytelności, a jego odpis skarżącej, wraz z odpisem tytułu wykonawczego. Bank uznał zajętą wierzytelność i pismem z dnia 18 maja 2011 r. poinformował organ egzekucyjny, iż dokonał blokady rachunku firmowego. Postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2011 r. organ egzekucyjny uchylił dokonaną czynność egzekucyjną, tj. zajęcie prawa majątkowego i wskazał, że w związku z wnioskiem wierzyciela postępowanie zostało zawieszone do dnia 31 sierpnia 2011 r. W dniu 7 lipca 2011 r. skarżąca wniosła o zwolnienie blokady rachunków bankowych zajętych w postępowaniu egzekucyjnym a wierzyciel pismem z dnia 27 lipca 2011 r. wyraził zgodę na zwolnienie zajętego prawa majątkowego. Skarżąca pismem z 7 grudnia 2012 r. złożyła wniosek, w którym wskazała, iż na podstawie art. 64c § 7 u.p.e.a. wnosi o wydanie postanowienia w sprawie kosztów postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego nr [...]. Organ egzekucyjny postanowieniem z dnia 19 grudnia 2012 r. , na podstawie art. 64 § 1, § 6, § 9, § 10 w zw. z art. 64c § 7 u.p.e.a., ustalił i obciążył skarżącą kosztami egzekucyjnymi w wysokości 595,67zł. W uzasadnieniu tego postanowienia organ wskazał opłaty do tego tytułu wykonawczego, tj. opłatę manipulacyjną (stosownie do art. 64 § 6 u.p.e.a.) w kwocie 99,33 zł i opłatę za zajęcie rachunku bankowego (stosownie do art. 64 § 1 pkt 4 u.p.e.a.) w kwocie 496,34 zł. Organ stwierdził, iż odpis tytułu wykonawczego doręczony został skarżącej wraz z zajęciem rachunku bankowego oraz zawiadomieniem w dniu 18 maja 2011 r., a stosownie do art. 64 § 1 pkt 4 u.p.e.a. opłata za zajęcie innych niż wymienione w pkt 2 i 3 wierzytelności pieniężnych lub innych praw majątkowych wynosi 5% kwoty egzekwowanej należności, nie mniej jednak niż 4 zł 20 gr. Obowiązek uiszczenia tej opłaty (art. 64 § 9 pkt 2 u.p.e.a.) powstaje z chwilą doręczenia dłużnikowi zajętej wierzytelności zawiadomienia. Jak zauważył, choć zajęcie wierzytelności dokonane zawiadomieniem z dnia 16 maja 2011 r. zostało uchylone postanowieniem z 2 sierpnia 2011 r., to zgodnie z art. 58 § 2 u.p.e.a. uchylenie dokonanej czynności nie powoduje umorzenia należnych kosztów egzekucyjnych. Po rozpatrzeniu zażalenia skarżącej Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku uznał podniesione zarzuty za niezasadne i postanowieniem z dnia 18 lutego 2013 r. utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji . Na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku, skarżąca wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, zarzucając mu: naruszenie przepisów art. 124 § 1 i § 2, art. 107 § 3 oraz art. 11 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267) - dalej k.p.a. w zw. z art. 18 u.p.e.a., naruszenie art. 64 § 8, art. 64e § 1 i § 4a u.p.e.a. a nadto naruszenie art. 2, a pośrednio art. 8 ust. 1 i 2 Konstytucji RP. W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. 1.3 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uznał, że skarga nie zasługuje ona na uwzględnienie. Jak zauważył, w rozpatrywanej sprawie Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w G. utrzymanym w mocy przez Dyrektora Izby Skarbowej w G. postanowieniem z dnia 19 grudnia 2012 r. określił wysokość powstałych kosztów egzekucyjnych w kwocie 595,67 zł i obciążył nimi skarżącą. Na koszty te złożyły się opłata manipulacyjna w kwocie 99,33 zł oraz opłata za czynność egzekucyjną zajęcia w kwocie 496,34 zł. W ocenie Sądu działanie organu egzekucyjnego było zgodne z wyżej przytoczonymi przepisami prawa, a zatem uznać je trzeba za zasadne. Opłata manipulacyjna, naliczona została zgodnie art. 64 § 6 u.p.e.a., tj. 1% kwoty egzekwowanych należności objętych tytułem wykonawczym nie mniej jednak niż 1,40 zł w związku z art. 64 § 10 u.p.e.a. określającym moment powstania obowiązku uiszczenia tej opłaty. Z kolei opłata za czynność egzekucyjną zajęcia dokonanego zawiadomieniem z dnia 16 maja 2011 r. naliczona została stosownie do brzmienia art. 64 § 1 pkt 4 u.p.e.a., tj. 5% kwoty egzekwowanej należności nie mniej jednak niż 4 zł 20 gr w związku z art. 64 § 9 pkt 2 u.p.e.a. określającym moment powstania obowiązku uiszczenia tej opłaty. Sąd nie dopatrzył się również zarzucanych w skardze naruszeń prawa procesowego, bowiem zaskarżone postanowienie zawierało wyczerpujące uzasadnienie zarówno faktyczne jak i prawne i wbrew twierdzeniom skarżącej, spełniało wymogi określone przepisem art. 124 § 2 k.p.a. 2.1 Skarżąca spółka w skardze kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżyła powyższy wyrok w całości, zarzucając mu: 1) naruszenie przepisów o postępowaniu, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, to jest: a) naruszenia art. 134 § 1 p.p.s.a. i art. 3 § 1 tej samej ustawy oraz art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych w związku z art. 8 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej - naruszeniu polegającym na wadliwym wykonaniu kontroli sądowej zaskarżonego aktu administracyjnego poprzez niezbadanie i nieocenienie legalności zaskarżonego aktu i działań organów egzekucyjnych w kontekście zgodności przepisów art. 64 §1 pkt 4, § 6 i § 8 u.p.e.a. z przepisami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zwłaszcza jej art.2, art. 31 ust. 3 i art. 64 ust. 1 i 3 i w związku z powyższym: b) naruszenie art. 141 § 4 p.p.s.a poprzez brak zawarcia w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku odniesienia do podniesionych w skardze zarzutów dotyczących niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej zastosowanych w sprawie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, 2) naruszenie prawa materialnego, to jest naruszenia następujących przepisów: a) art. 2, art.31 ust. 3, art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez ich niezastosowanie w sprawie dla oceny i wykładni przepisów art. 64 § 1 pkt 4, art. 64 § 6 i art. 64 § 8 u.p.e.a. mimo obowiązku wynikającego z art. 8 Konstytucji, b) art. 64 § 1 pkt 4 u.p.e.a. poprzez jego błędną wykładnię, to jest wykładnię pomijającą wytyczne wynikające z norm prawnych wyrażonych przepisami art. 2, art. 31 ust. 3, 64 ust. 1 i 3 Konstytucji R. P., c) art. 64 § 6 u.p.e.a. poprzez jego błędną wykładnię, to jest wykładnię pomijającą wytyczne wynikające z norm prawnych wyrażonych przepisami art. 2, art. 31 ust. 3, 64 ust. 1 i 3 Konstytucji R. P., d) art. 64 § 8 u.p.e.a. poprzez jego błędną wykładnię, to jest wykładnię pomijającą wytyczne wynikające z norm prawnych wyrażonych przepisami art. 2, art. 31 ust. 3, art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji R. P., a w konsekwencji powyższego e) przepisu art. 64 § 1 pkt 4 u.p.e.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, to jest przez jego zastosowanie względnie przez jego zastosowanie wprost, f) przepisu art. 64 § 6 u.p.e.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, to jest przez jego zastosowanie względnie przez jego zastosowanie wprost, g)przepisu art. 64 § 8 u.p.e.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, to jest przez jego zastosowanie względnie przez jego zastosowanie wprost. Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i o przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem mu rozstrzygnięcia o wszelkich kosztach postępowania, w tym postępowania wywołanego niniejszą skargą kasacyjną z uwzględnieniem kosztów reprezentacji skarżącego przez radcę prawnego. Alternatywnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i rozpoznanie skargi, a w konsekwencji o uchylenie w całości postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 18 lutego 2013 r. oraz poprzedzającego go postanowienia Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w G. z dnia 19 grudnia 2012 r. , oraz o zasądzenie od organu na jej rzecz kosztów postępowania uwzględniających koszty postępowania przed Sądami obu instancji wraz z kosztami reprezentacji przez radcę prawnego. 2.2. Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
