Postanowienie NSA z dnia 16 lipca 2015 r., sygn. I OZ 676/15
Prawo pomocy
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wiesław Morys po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia M. M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 maja 2015 r., sygn. akt II SAB/Wa 30/15 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi M. M. na bezczynność Dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia [...] maja 2014 r. o przeprowadzenie kwerendy archiwalnej i udostępnienie dokumentacji dotyczącej J. S. postanawia: oddalić zażalenie. 2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 7 maja 2015 r., sygn. akt II SAB/Wa 30/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił M. M. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w niniejszej sprawie.
Sąd I instancji ustalił, iż skarżący prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z żoną oraz dwójką małoletnich dzieci. Źródłem utrzymania rodziny są dochody z umów zlecenia i umów o dzieło, zawieranych przez żonę skarżącego, oraz dochód z tytułu wynajmu mieszkania. Żona jest współwłaścicielem i prezesem [...] Sp. z o.o. w W., która to Spółka jest obecnie bankrutem i nie generuje dochodów. Skarżący wskazał, że jest osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku, łączny zadeklarowany dochód rodziny wynosi [...] zł miesięcznie. W oświadczeniu o stanie majątkowym skarżący wyjaśnił, że posiada dwa mieszkania o powierzchni 105 m2 i 39 m2 oraz działkę budowlaną w W. ([...]) o powierzchni 384 m2. Wskazał, że ciążą na nim zobowiązania z tytułu kredytu mieszkaniowego, nominowanego w euro - [...] tys. euro - do spłaty do 2027 r. Miesięczna rata kredytu wynosi ok. [...] euro, a jej wysokość jest uzależniona od tabeli kursowej banku i stopy LIBOR. Jednocześnie podniósł, że z uwagi na przekroczony dochód na 1 osobę w rodzinie o 50 zł, nie przysługuje mu pomoc z ośrodka pomocy społecznej. W ocenie Sądu I instancji deklarowany dochód rodziny skarżącego, a także okoliczność, iż skarżący jest właścicielem trzech nieruchomości (w tym dwóch mieszkań i działki budowlanej), oznacza że nie znajduje się on w sytuacji uniemożliwiającej poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania. Z tytułu najmu jednego z mieszkań (mniejszego) uzyskuje dochód w wysokości [...] zł miesięcznie, jednak - według oświadczenia skarżącego - dochody te w całości wydatkowane są na spłatę zaciągniętego kredytu hipotecznego oraz opłatę czynszu w wysokości [...] zł. Sąd zaznaczył, że stan majątkowy oraz możliwości płatnicze M. M. i jego rodziny ustalono w oparciu o dokumenty źródłowe nadesłane przez skarżącego do innych jego spraw zawisłych przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie. Zostały one zarejestrowane pod sygnaturą II KO/Wa 68/15. W ocenie Sądu, ujawniona przez M. M. okoliczność dotycząca spłaty kredytu nie może przemawiać za uwzględnieniem jego wniosku. Powołując się na stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego zajęte w innych sprawach - w podobnym stanie faktycznym, Sąd I instancji wskazał, że zobowiązania cywilnoprawne (m.in. raty kredytu) nie mogą mieć pierwszeństwa przed kosztami postępowania sądowego (p. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2006r., sygn. akt I OZ 83/06, Lex 939382). Przedkładanie należności o charakterze prywatnoprawnym nad publicznoprawnymi nie może skutkować przerzuceniem ciężaru finansowania postępowań sądowoadministracyjnych na Skarb Państwa (tak Naczelny Sąd Administracyjny m.in. w orzeczeniach z dnia 25 kwietnia 2006 r., sygn. akt I FZ 150/06, niepublikowane, oraz z dnia 9 lutego 2006 r., sygn. akt I FZ 9/06, czy z dnia 14 czerwca 2005 r., sygn. akt II OZ 475/05, dostępne w bazie orzeczeń http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Z tego względu Sąd ten uznał, że skoro skarżący terminowo reguluje należności kredytowe, to ma również możliwość poniesienia kosztów sądowych w niniejszej sprawie, które na obecnym etapie postępowania wynoszą 100 zł (należny wpis od skargi). Sąd wskazał również, że w utrwalonym orzecznictwie sądów administracyjnych posiadanie majątku, szczególnie nieruchomości o znacznej wartości, wyklucza możliwość uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych. Sądy administracyjne prezentują bowiem pogląd, że stan majątkowy to nie tylko zasób gotówki znajdujący się w posiadaniu strony, lecz również środki finansowe ulokowane w majątku ruchomym i nieruchomym (p. m.in. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 października 2004 r., sygn. akt FZ 454/04, niepublikowane, postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 maja 2012 r., sygn. akt II FZ 390/12; postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 marca 2011r., sygn. akt I OZ 144/11, dostępne w bazie orzeczeń j.w.). Powyższe implikuje wniosek, że podmiot inicjujący postępowanie sądowe powinien liczyć się z ewentualnymi kosztami takiego postępowania i poprzez swoje działanie zapewnić sobie na ten cel niezbędne środki. Zatem w analizowanej sytuacji w ramach planowania wydatków, prowadząc tak rozległą działalność skargową i przewidując realizację swoich praw przed sądem, skarżący powinien uwzględnić także konieczność zapewnienia środków na ich prowadzenie. Skoro środków tych nie zabezpieczył i we własnej ocenie ich nie posiada, to okoliczność ta nie może powodować, że prawo pomocy należy mu przyznać (p. też postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 14 października 2004 r., sygn. akt: FZ 464/04, z dnia 8 listopada 2004 r., sygn. akt FZ 465/04 oraz z dnia 19 maja 2005 r., sygn. akt II FZ 211/05 - niepublikowane). Z akt sprawy oraz złożonych dokumentów nie wynika również zdaniem Sądu, aby M. M. był całkowicie, czy też częściowo niezdolny do pracy. Sąd zauważył, że ma on możliwość podjęcia zatrudnienia i osiągania dochodów. Naczelny Sąd Administracyjny potwierdza w swoich orzeczeniach, że w sytuacji nieusprawiedliwionego niewykorzystywania możliwości zarobkowych, jak i niepodejmowania działalności zarobkowej, przyznanie prawa pomocy w jakimkolwiek zakresie jest wykluczone (p. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 14 października 2004 r., sygn. akt: FZ 464/04, z dnia 8 listopada 2004 r., sygn. akt FZ 465/04 oraz z dnia 19 maja 2005 r., sygn. akt II FZ 211/05 - niepublikowane). Okoliczność, że skarżący jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna i - jak podnosi - nie otrzymał jeszcze żadnej propozycji pracy - nie stanowi o aktywnym jej poszukiwaniu. Sąd zauważył również, że żona skarżącego nabyła i posiada prawa do 90 udziałów kapitału zakładowego spółki [...] Sp. z o.o. w W. o wartości nominalnej [...] zł. Co prawda skarżący oświadczył, że na podstawie aktu notarialnego z dnia [...] grudnia 2007 r. on i jego żona ograniczyli obowiązującą ich wspólność ustawową w ten sposób, że dokonali częściowego podziału majątku wspólnego tak, że wszystkie prawa wynikające z 90 udziałów kapitału zakładowego [...] Sp. z o.o. w W. aktualnie stanowią majątek osobisty M. M., jednak w ocenie Sądu meriti, fakt częściowego podziału majątku wspólnego nie ma znaczenia dla niniejszej sprawy, jak również podnoszona przez M. M. okoliczność, że Spółka nie generuje dochodów, skoro nadal są oni małżeństwem, z którego wynikają obowiązki m.in. wzajemnej pomocy. Niezależnie od powyższych uwag Sąd I instancji podniósł również, że w wyznaczonym siedmiodniowym terminie, skarżący nie wykonał wezwania Przewodniczącej Wydziału II z dnia 24 marca 2015 r. i nie przesłał do Sądu papierowej wersji pisma wraz z załącznikami, które jak sam podkreślił, stanowią dokumenty dotyczące sytuacji finansowej jego rodziny. Niewykonanie powyższego wezwania powoduje, że złożone na formularzu oświadczenie nie może zostać zakwalifikowane jako zawierające wystarczające dane niezbędne dla oceny jego rzeczywistych możliwości płatniczych (p. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 września 2005 r., sygn. akt II FZ 414/05, niepublikowane).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
