Wyrok NSA z dnia 26 sierpnia 2015 r., sygn. I OSK 2871/13
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rajewska Sędziowie: Sędzia NSA Joanna Banasiewicz Sędzia del. WSA Adam Jutrzenka - Trzebiatowski (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Joanna Ukalska po rozpoznaniu w dniu 26 sierpnia 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Zakładu [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 11 września 2013 r. sygn. akt II SA/Rz 679/13 w sprawie ze skargi Zakładu [...] na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w [...] z dnia [...] maja 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia danych z ewidencji gruntów i budynków oddala skargę kasacyjną
Uzasadnienie
I OSK 2871/13
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 11 września 2013 r. - wydanym w sprawie o sygn. akt II SA/Rz 679/13 - oddalił skargę Zakładu [...] Sp. j. w [...] na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w [...] ( określanego dalej jako [...]WINGiK ) z dnia [...] maja 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia danych z ewidencji gruntów i budynków .
Wyrok zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy : W dniu 18 lutego 2013 r. Zakład [...] Sp. j. z siedzibą w [...] zwrócił się do Starostwa Powiatowego w [...] o udostępnienie danych z ewidencji gruntów i budynków dotyczących informacji o nieruchomościach figurujących na G. C. w zakresie miejsca położenia, numeru księgi wieczystej nieruchomości oraz liczby wykazu hipotecznego. Wskazano, że przedmiotowe informacje i dokumenty są niezbędne celem umożliwienia prowadzenia skutecznej egzekucji wierzytelności z tytułu wykonawczego - aktu notarialnego z dnia [...] sierpnia 2011 r., Rep. [...], sporządzonego w Kancelarii Notarialnej w [...] oraz postanowienia Sądu Rejonowego w [...] z dnia [...] października 2011 r., sygn. akt [...]. Starosta [...] po rozpatrzeniu tego wniosku postanowieniem z dnia [...] marca 2013 r. nr [...] odmówił Zakładowi [...] Sp. j. z siedzibą w [...] udostępnienia danych z ewidencji gruntów i budynków dotyczących udzielenia informacji o nieruchomościach figurujących na G. C. W uzasadnieniu postanowienia organ wyjaśnił, że zgodnie z art. 20 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne ( Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 ze zm. - określanej dalej jako u.p.g.k.), ewidencja gruntów i budynków zawiera informacje dotyczące gruntów, budynków oraz właścicieli i władających. Natomiast stosownie do art. 217 k.p.a. organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na wniosek, jeżeli urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa lub osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym poświadczeniu określonych faktów lub stanu prawnego. Wypis z rejestru gruntów i budynków jest również zaświadczeniem w rozumieniu przepisów k.p.a. Starosta stwierdził, że podane we wniosku przeznaczenie danych dotyczących nieruchomości G. C. ( tj. przygotowanie dokumentów celem prowadzenia skutecznej egzekucji wierzytelności), nie upoważnia do poszukiwania majątku dłużnika za pośrednictwem rejestru gruntów i budynków. Naprowadził, że instytucja wydania informacji z ewidencji gruntów i budynków prowadzanej przez starostów, nie może być traktowana jako instrument służący ujawnieniu majątku dłużnika, które należy do sfery prawa cywilnego, a nie do prawa administracyjnego. Wnioskodawca wskazał we wniosku na swój interes faktyczny, lecz nie wskazał skutecznie interesu prawnego, uprawniającego go do uzyskania zaświadczenia o żądanej treści. Zażalenie na to postanowienie wniósł Zakład [...] Sp. j. z siedzibą w [...] domagając się jego uchylenia. [...]WINGiK postanowieniem z dnia [...] maja 2013 r., utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie organu I instancji. W uzasadnieniu wskazał, że żaląca się spółka żądała udzielenia informacji z ewidencji gruntów i budynków dotyczących numeru działki dłużnika i jej położenia oraz liczby wykazu hipotecznego lub numeru księgi wieczystej obejmującej nieruchomości dłużnika. Wnioskodawca powołując się na swe uprawnienia egzekucyjne, domagał się informacji przeznaczonej na użytek przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi. W ocenie organu okoliczność ta świadczy o istnieniu po stronie wnioskodawcy interesu w uzyskaniu danych z ewidencji gruntów i budynków, jednak jest to interes faktyczny, a nie prawny. Podkreślił, że przedmiotem żądania wnioskodawcy są informacje z ewidencji gruntów i budynków dotyczące nieruchomości wykazanej w operacie ewidencyjnym na rzecz osoby fizycznej, przy czym wnioskodawca nie wskazał konkretnej nieruchomości, lecz dążył do uzyskania informacji o majątku dłużnika, a temu nie służy ewidencja gruntów i budynków. Z uwagi na brak powołania konkretnych przepisów prawa w złożonym wniosku, Starosta rozpatrzył sprawę z uwzględnieniem przepisów k.p.a. oraz art. 24 ust. 2, 3, 4, 5 u.p.g.k. W uzasadnieniu wyjaśnił, że uzyskanie informacji z ewidencji gruntów i budynków będącej w istocie zaświadczeniem w rozumieniu art. 217 § 2 k.p.a. jest uzależnione od wykazania własnego indywidualnego interesu prawnego, uzasadniającego wydanie zaświadczenia. Natomiast wnioskodawca nie wykazał się interesem prawnym, uprawniającym do urzędowego poświadczenia danych ewidencyjnych. Odnosząc się do zarzutów zażalenia organ uznał je jako nieuzasadnione. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie na to postanowienie Zakład [...] Sp. j. z siedzibą w [...] wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia i przekazanie sprawy organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia, nadto o zasądzenie kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 20 ust. 1 w zw. z art. 24 ust 5 u.p.g.k., art. 24 ust. 2 u.p.g.k., art. 24 ust. 3,4 i 5 u.p.g.k. i § 51 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 20 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454. - określanego dalej jako r.e.g.b.) oraz naruszenie przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.a. w zw. z art. 123 § 1 k.p.a., art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 126 k.p.a., art. 8 k.p.a., art. 11 k.p.a., art. 217 § 2 pkt 2 w zw. z art. 217 § 1 k.p.a., art. 217 § 2 pkt 2 w zw. z art. 217 § 1 k.p.a., art. 7 k.p.c. w zw. z art. 144 k.p.a. w zw. z art. 138 § 2 k.p.a. i art. 144 k.p.a. w zw. z art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w zw. z art. 217 § 2 pkt 2 k.p.a. Sąd oddalając skargę powołanym na wstępie wyrokiem w jego uzasadnieniu wskazał, iż w orzecznictwie sądowoadministracyjnym ukształtował się pogląd, iż poprzez zastosowanie regulacji określonej w art. 24 u.p.g.k. można domagać się wydania informacji przedmiotowej lub przedmiotowo - podmiotowej. Za informacje o charakterze przedmiotowym, a więc odnoszącym się wyłącznie do rzeczy w postaci gruntów, budynków i lokali, należy uznać te informacje, o których stanowi art. 20 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 i 4 u.p.g.k. Natomiast informacje podmiotowe, czyli wiążące się z danymi osób i jednostek dysponujących prawem własności do gruntu, budynku lub lokalu zostały ujęte w art. 20 ust. 2 pkt 1 i 2 u.p.g.k. Powyższe rozróżnienie znajduje odzwierciedlenie także w treści art. 24 u.p.g.k. Sąd podkreślił, iż według art. 24 ust. 4 u.p.g.k. każdy, z zastrzeżeniem ust. 5, może żądać udostępnienia informacji zawartych w operacie ewidencyjnym. Ustęp 5 powyższego artykułu u.p.g.k. wskazuje zasady i tryb udostępniania danych ewidencji gruntów i budynków zawierających dane osobowe podmiotów, o których mowa w art. 20 ust. 2 pkt 1 i art. 51 oraz wypisy z operatu ewidencyjnego, zawierające takie dane osobowe. Podmiotami wymienionymi w art. 20 ust. 2 pkt 1 u.p.g.k. są właściciele, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i budynki lub ich części, natomiast podmiotami wymienionymi w art. 51 tej ustawy są w sytuacji oznaczonej w tym przepisie osoby władające. W rozpoznawanej sprawie - w ocenie Sądu - istotne znaczenie odgrywa zastosowany przez [...]WINGiK art. 24 ust. 5 pkt 3 u.p.g.k. W powyższym przepisie unormowano sytuację, gdy z żądaniem o udostępnienie danych z ewidencji gruntów i budynków zawierających dane osobowe wyżej wymienionych podmiotów ( np. właściciela gruntu) lub o wydanie wypisu z tego operatu ewidencyjnego, zawierającego takie dane osobowe wystąpi inny podmiot niż wymieniony w art. 24 ust. 5 pkt 1 i 2 u.p.g.k. Nie może budzić wątpliwości, że w takiej sytuacji udostępnienie danych nastąpi jeżeli ów inny podmiot posiada interes prawny w tym zakresie. Warunek wykazania interesu prawnego wynika z faktu, iż udostępnienie danych obejmuje dane osobowe, czyli informacje podlegające szczególnej ochronie prawnej. Dane o charakterze podmiotowo - przedmiotowym nie są objęte tym samym zakresem jawności co dane o charakterze wyłącznie przedmiotowym. Wniosek spółki został oceniony przez orzekające organy pod kątem tego, czy posiada ona interes prawny, który pozwalałby na uzyskanie danych z ewidencji gruntów, a więc czy wnioskodawca spełnia warunek wynikający z art. 24 ust. 5 pkt 3 u.p.g.k. Zdaniem Sądu dokonana przez organy subsumcja jest prawidłowa, albowiem skarżący w piśmie nazwanym wnioskiem o udostępnienie danych ze zbioru danych osobowych żądał nie tylko danych o charakterze przedmiotowym, ale także danych podmiotowych tj. informacji o nieruchomości dłużnika G. C. Tego rodzaju dane nie mają wyłącznie charakteru przedmiotowego, skoro wynikiem udzielenia informacji byłoby przekazanie żądającemu danych osobowych właściciela działki lub działek. Żądanie Spółki odpowiadało więc hipotezie art. 24 ust. 5 pkt 3 u.p.g.k. Ponieważ skarżąca spółka domagała się uzyskania informacji o stanie majątku określonej osoby, to jej wniosek nie mógł zostać rozpatrzony przez organy wyłącznie na podstawie art. 24 ust. 2 i 4 u.p.g.k., czyli z pominięciem wymogu wykazania interesu prawnego. Stanowisko to - zdaniem Sądu I instancji - znajduje w tym zakresie oparcie zarówno w doktrynie ( por. E. Stefańska (w.:) J. Lang (red.), E. Stefańska, S. Krupa, M. Krzymiński, G. Lang, J. Maćkowiak, Prawo geodezyjne i kartograficzne. Komentarz, Lex 2013) jak i w orzecznictwie ( por. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 2 grudnia 2010 r., II SA/Wr 546/10, LEX nr 1112662). W ocenie Sądu okazały się niezasadne zarzuty skargi podnoszące błąd organów w nierozpatrzeniu zgłoszonego żądania w kontekście art. 24 ust. 2 u.p.g.k., albowiem informacje o których mowa w tym przepisie, czyli informacje o charakterze przedmiotowym mogą zostać udostępnione przez organ tylko wtedy, gdy wnioskodawca wskaże konkretnie grunty, budynki lub lokale, co do których żąda informacji (por. wyrok NSA z dnia 8 lutego 2011 r. o sygn. akt I OSK 548/11). Sąd uznał również, iż skoro strona skarżąca domagała się wydania jej danych o działkach stanowiących własność G. C. i żądanie to umotywowano umożliwieniem prowadzenia egzekucji wierzytelności wynikającej z treści aktu notarialnego, to odmowa udostępnienia tych danych była zasadna. Interesu prawnego (jako kategorii materialnoprawnej) nie tworzy w szczególności postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec dłużnika wskazanego we wniosku o udzielenie informacji z ewidencji gruntów i budynków. Brzmienie tego przepisu nakazuje ograniczenie prawa dostępu do danych tych osób, których prawa i roszczenia mają charakter prawnorzeczowy i jako takie wiążą się z nieruchomością. Takiego charakteru nie ma natomiast roszczenie skarżącej spółki, która wykazała jedynie istnienie zobowiązania pieniężnego. Skarżąca spółka domagając się od organów danych o bliżej nieokreślonej działce swego dłużnika, żądała w istocie wyjawienia jego majątku. Wyjawienie majątku miało jej posłużyć do zapewnienia skuteczności egzekucji zobowiązania pieniężnego określonego w tytule wykonawczym. Skuteczności egzekucji należności cywilnoprawnych nie służą przepisy u.p.g.k. o udostępnianiu danych zawartych w ewidencji gruntów. W tym zakresie Sąd powołał się na wyroki NSA : z dnia 22 lutego 2007 r., sygn. akt I OSK 560/06, Lex nr 349769 , z dnia 2 lipca 2010 r., sygn. akt I OSK 1181/09 oraz wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 13 listopada 2009 r. , sygn. akt II SA/Rz 526/09. Odnosząc się do zarzutów strony skarżącej dotyczących naruszenia przez organy art. 217 § 1 i § 2 pkt 2 k.p.a. Sąd wyjaśnił , że powyższy przepis w zakresie udzielania informacji z ewidencji gruntów nie znajduje zastosowania. Udostępnianie danych zawartych w ewidencji podlega przepisom u.p.g.k. oraz przepisom wykonawczym do tego aktu. W szczególności w myśl art. 24 ust. 3 u.p.g.k. starosta udostępnia informacje zawarte w operacie ewidencyjnym w formie: 1) wypisów z rejestrów, kartotek i wykazów tego operatu; 2) wyrysów z mapy ewidencyjnej; 3) kopii dokumentów uzasadniających wpisy do bazy danych operatu ewidencyjnego; 4) plików komputerowych sformatowanych zgodnie z obowiązującym standardem wymiany danych ewidencyjnych; 5) usług, o których mowa w art. 9 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej. Unormowania, o których mowa, mają charakter lex specialis wobec unormowań kodeksowych dotyczących wydawania zaświadczeń. W tym zakresie Sąd powołał się na stanowisko wyrażone przez NSA w wyroku z dnia 20 listopada 2009 r. , sygn. akt I OSK 189/09.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
