Postanowienie NSA z dnia 14 stycznia 2014 r., sygn. II GZ 788/13
Prawo pomocy
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Rysz po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia B. Spółki z o.o. z siedzibą w W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 3 października 2013 r. sygn. akt VI SA/Wa 1973/13 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od wpisu sądowego od skargi w sprawie ze skargi B. Spółki z o.o. w W. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] kwietnia 2013 r., nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za naruszenie przepisów o transporcie drogowym postanawia oddalić zażalenie. NSA/post.1 - postanowienie "ogólne"
Uzasadnienie
Postanowieniem z 3 października 2013 r., sygn. akt VI SA/Wa 1973/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. odmówił spółce B. Sp. z o.o. z siedzibą w W. (zwanej także: skarżącą, spółką) przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od wpisu sądowego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w uzasadnieniu odmowy przyznania prawa pomocy powołał się na treść art. art. 246 § 2 pkt 2.ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 - dalej p.p.s.a.). wskazując, że w przypadku osób prawnych przyznanie prawa pomocy następuje w zakresie częściowym - gdy podmiot ten wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Odwołał się również do treści art. 252 § 1 p.p.s.a. zgodnie z którym strona postępowania, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy, zobowiązana jest do złożenia oświadczenia obejmującego dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach. Jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku okaże się niewystarczające do oceny jej stanu majątkowego i możliwości płatniczych lub budzi wątpliwości, strona zobowiązana jest na wezwanie złożyć, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego i dochodów (art. 255 p.p.s.a.).
Ponadto Sąd wskazał, że to na skarżącej spoczywa ciężar wykazania i przedstawienia w sposób przekonujący, że nie ma ona dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów niniejszego postępowania.
WSA wyjaśnił, że dane zawarte w wyciągach z rachunków bankowych - data wyciągu na dzień [...] kwietnia 2013 r., na dzień [...] maja 2013 r. oraz na dzień [...] lipca 2013 r. - nie pozwalały na ocenę sytuacji finansowej spółki. Nie został także wykazany udział wpływów z reklamy na samochodach osobowych, do świadczenia której skarżąca zobowiązała się w umowie "Zamówienie ekspozycji" z dnia [...] lutego 2012 r., w ogólnych przychodach Spółki (v. k. 33 akt administracyjnych).
Ustalono, że na rachunek bankowy skarżącej regularnych dokonuje E. B. będący jedynym udziałowcem skarżącej, co sugerowałoby, że wszelkie przychody Spółki pochodzące ze świadczonych usług wpłacane są na jego konto, ewentualnie przekazywane są mu przez pracowników Spółki w formie gotówkowej. Powyższe czyni niejasnym faktyczny stan środków pieniężnych posiadanych przez Spółkę. Nie rozstrzygnięto również rzeczywistego wpływu na kondycję finansową spółki kosztów poniesionych na zakup kas w ilości 273, w sytuacji, gdy aktywa na dzień [...] grudnia 2012 r. wyniosły 54.378,00 złotych. Ponadto ze środków zgromadzonych na tym rachunku Spółka pokrywa koszty obsługi prawnej wynoszące średnio ok. 4.000 w skali miesiąca.
Zdaniem Sądu I instancji dane te świadczą o tym, że skarżąca prowadzi działalność gospodarczą o dużych rozmiarach. Dodatkowo, jak wskazał Sąd skarżąca sama powołał się na fakt wzrostu sprzedaży świadczonych przez siebie usług.
WSA uznał, że z przedstawionych przez skarżącą dokumentów nie wynika jaka jest jej rzeczywista kondycja finansowa, a sama skarżąca nie wykazała, że nie ma dostatecznych środków na opłacenie skargi w kwocie 400 złotych, a koszty te powinny być traktowane na równi z innymi zobowiązaniami Spółki, wynikającymi z prowadzonej działalności gospodarczej.
Zażalenie na postanowienie z dnia 3 października 2013 r. wniosła B. sp. z o.o.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z treścią art. 199 p.p.s.a. strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Instytucja prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, która ma gwarantować możliwość realizacji konstytucyjnego prawa do sądu, wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia kosztów postępowania przez strony. W związku z tym, że w przypadku przyznania prawa pomocy koszty postępowania sądowego pokrywane są z budżetu państwa, korzystanie z tej instytucji powinno mieć miejsce jedynie w wypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, gdy wnioskodawca rzeczywiście nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania, a przez to nie może zrealizować przysługującego mu prawa do sądu.
Zgodnie z art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, następuje w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Z brzmienia powołanego przepisu jednoznacznie wynika, że ciężar dowodu w zakresie przesłanek warunkujących zwolnienie od kosztów sądowych obciąża stronę, która powinna wykazać i wyczerpująco uzasadnić okoliczności stanowiące podstawę żądania.
Powyższy wniosek znajduje dodatkowe potwierdzenie w treści przepisu art. 252 § 1 p.p.s.a., zgodnie z którym wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach. Właściwe przedstawienie przez stronę przyczyn uzasadniających zwolnienie od kosztów sądowych oraz dowodów na ich poparcie umożliwia sądowi rozpoznającemu wniosek dokonanie prawidłowej oceny sytuacji majątkowej wnioskodawcy. Strona ma w tym zakresie inicjatywę dowodową, a sąd na podstawie przedstawionych przez stronę dowodów dokonuje oceny, czy wystąpiły przesłanki przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.
Strona występująca na drogę postępowania sądowego winna mieć świadomość obowiązku ponoszenia kosztów tego postępowania i wnosząc o zwolnienie z tego obowiązku, uprawdopodobnić w sposób wiarygodny i rzetelny, że zachodzą przesłanki do uwzględnienia wniosku. Jedynym kryterium oceny wniosku o przyznanie prawa pomocy jest bowiem kryterium finansowe.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że skarżąca nie wykazała, że znajduje się w sytuacji materialnej kwalifikującej ją do przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych.
Należy zauważyć, że Sąd I instancji w uzasadnieniu przedstawił, że wspólnik spółki regularnie wpłaca na konto spółki kwoty, które znacznie przewyższają wpis od skargi tym samym nie można skutecznie twierdzić, że spółka jest w takiej sytuacji finansowej, która wymaga udzielenia prawa pomocy w postaci zwolnienia od wpisu sądowego od skargi. Tłumaczenia zaś spółki zaprezentowane w uzasadnieniu zażalenia nie zostały poparte żadnymi dowodami. W obecnej sytuacji nie można uznać, że spółka nie dysponuje dostatecznymi środkami na pokrycie wpisu sądowego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. dokładnie przeanalizował sytuację majątkową spółki konfrontując ją z wysokością należnego wpisu. Wpis od skargi stanowi opłatę, z którą winien liczyć się każdy przedsiębiorca wszczynając spór na drodze sądowej i tym samym spółka powinna liczyć się z koniecznością przeznaczenia środków finansowych na ten cel i koszty sądowe traktować na równi z innymi zobowiązaniami wynikającymi z prowadzenia kosztów działalności gospodarczej.
Dokonanej oceny nie zmienia również wykazana przez skarżącą strata z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, bowiem powstaje ona wskutek nadwyżki kosztów uzyskania nad przychodem, a to skutkuje jedynie brakiem dochodu do opodatkowania (brakiem obowiązku zapłaty podatku dochodowego) i nie stanowi automatycznie o braku środków finansowych. Zatem, powstanie straty, nie oznacza jeszcze utraty płynności finansowej. Innymi słowy, wykazanie jedynie straty w bilansie nie przesądza automatycznie o zaistnieniu przesłanek przyznania prawa pomocy.
Nie znajdując podstaw do uwzględnienia zażalenia, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.
Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
