Postanowienie NSA z dnia 23 grudnia 2013 r., sygn. II OZ 662/09
Zawieszenie/podjęcie postępowania
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Zofia Flasińska po rozpoznaniu w dniu 23 grudnia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Komisji Majątkowej na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 maja 2009 r., sygn. akt VI SO/Wa 4/09 o wymierzeniu Komisji Majątkowej grzywny w trybie art. 55 § 1 p.p.s.a. w sprawie wniosku K. w K. postanawia: nie podejmować zawieszonego postępowania
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 18 sierpnia 2009 r. Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr. 153, poz. 1270 ze zm.- zwanej dalej p.p.s.a.) zawiesił postępowanie w sprawie zażalenia Komisji Majątkowej na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 maja 2009 r., wymierzającego Komisji Majątkowej grzywnę w trybie art. 55 § 1 p.p.s.a.
Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu postanowienia wskazał, że wnioskiem z dnia 22 stycznia 2009 r. grupy posłów na Sejm RP VI kadencji wystąpiła do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP oraz Europejską Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności przepisów art. 61, 62, 63 ust. 8 i 9 oraz art. 70a ust. 1 i 2 3 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154 ze zm.). Sąd podkreślił, że w niniejszej sprawie spełnione są warunki do zawieszenia postępowania na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 w związku z art. 193 p.p.s.a., gdyż jego wynik zależeć może od rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego o zgodności wyżej wymienionych przepisów ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z Konstytucją RP.
W dniu 8 czerwca 2011 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie o sygn. akt K 3/09.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego należy podkreślić, że przyczyna zawieszenia postępowania w postaci toczącego się postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym ustała, to jednak postępowanie nie może być podjęte, ponieważ powstała nowa przyczyna zawieszenia postępowania w postaci utraty zdolności sądowej przez organ będący stroną w tej sprawie, co stanowi obligatoryjną przesłankę zawieszenia postępowania, o której mowa w art. 124 § 1 pkt 1 p.p.s.a.
W postępowaniu przed sądem administracyjnym stronami są skarżący oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 32 p.p.s.a.). Organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi jest stroną w postępowaniu sądowym, a więc ma zdolność występowania przed sądem administracyjnym jako strona, co oznacza, że ma zdolność sądową w rozumieniu art. 25 p.p.s.a.
Utrata zdolności sądowej jednej ze stron na etapie wnoszenia skargi do sądu administracyjnego skutkuje odrzuceniem skargi na podstawie art. 58 § 1 pkt 5 p.p.s.a., z zastrzeżeniem art. 58 § 2 p.p.s.a., który dopuszcza możliwość uzupełnienia braku zdolności sądowej. Natomiast w razie utraty zdolności sądowej przez stronę w toku postępowania, sąd z urzędu zawiesza postępowanie (art. 124 § 1 pkt 1 p.p.s.a.), przy czym zawieszenie postępowania z tej przyczyny ma skutek od dnia zdarzenia, które je spowodowało (art. 124 § 2 p.p.s.a.). Postępowanie sądowe nie może się toczyć, jeżeli skarżący lub organ utraciły zdolność sądową w toku postępowaniu. Podjęcie postępowania zawieszonego z powodu utraty zdolności sądowej następuje od dnia ustalenia ogólnego następcy prawnego strony, która utraciła zdolność sądową (art. 128 § 1 pkt 2 p.p.s.a.). Jeżeli natomiast ogólny następca prawny strony, która utraciła zdolność sądową nie zostanie ustalony, sąd umarza postępowania, a w każdym razie po upływie trzech lat od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny (art. 130 § 1 p.p.s.a.).
W rozpoznawanej sprawie stroną skarżącą jest Komisja Majątkowa. Ustawą z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2011 r., Nr 18, poz. 89), która weszła w życie z dniem 1 lutego 2011 r., Komisja Majątkowa została zniesiona z dniem 1 marca 2011 r. (art. 2 ust. 1 ustawy). Zniesienie Komisji Majątkowej, która była stroną w toczącym się postępowaniu sądowym, spowodowało utratę zdolności sądowej przez Komisję Majątkową. Skoro Komisja Majątkowa została zniesiona w drodze ustawy, do ustawodawcy należało określenie ogólnego następcy prawnego Komisji Majątkowej. To, kto jest ogólnym następcą prawnym strony, która utraciła zdolność sądową (art. 128 § 1 pkt 2 p.p.s.a.) musi mieć oparcie w przepisach rangi ustawowej, które są zawarte w ustawie, która pozbawia stronę zdolności sądowej albo w przepisach innych obowiązujących ustaw. Powołana ustawa z dnia 16 grudnia 2010 nie zawiera przepisów określających ogólnego następcę prawnego zniesionej Komisji Majątkowej. Z uwagi na szczególne zadania realizowane przez Komisję Majątkową w postępowaniu regulacyjnym, polegające na przywracaniu kościelnym osobom prawnym własności upaństwowionych nieruchomości (art. 61 ustawy z dnia 17 maja 1989 r.), skład Komisji Majątkowej oraz zasady postępowania w tych sprawach i orzekania w tym postępowaniu, nie można przyjąć, że ogólnym następcą prawnym Komisji Majątkowej został minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych. W żadnym razie minister ten nie jest ogólnym następcą prawnym Komisji Majątkowej, z tego tylko powodu, że Komisja Majątkowa została zobowiązana, przed zakończeniem działalności, do dnia 28 lutego 2011 r. do przedstawienia temu ministrowi sprawozdania ze swej działalności (art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 10 grudnia 2010 r.). Sprawozdanie takie ma być przedstawione przez Komisję Majątkową w tym terminie także sekretariatowi Konferencji Episkopatu Polski oraz Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Konferencji Episkopatu Polski. Statusu ministra jako ogólnego następcy prawnego Komisji Majątkowej nie można opierać także na tym, że Komisja Majątkowa została zobowiązana do przekazania ministrowi, w terminie do dnia 28 lutego 2011 r., dokumentacji zgromadzonej w toku prowadzonych przez nią postępowań regulacyjnych oraz wniosków o wszczęcie postępowania regulacyjnego nierozpatrzonych przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r., po uprzednim zawiadomieniu uczestników postępowań regulacyjnych o nierozpatrzeniu tych wniosków (art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r.). W sprawach niezakończonych w postępowaniu regulacyjnym przez Komisję Majątkową uczestnicy postępowań regulacyjnych mogą wystąpić do sądu o zasądzenie roszczenia (art. 4 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r.). Przedstawienie sprawozdania, o którym mowa w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. oraz przekazanie dokumentacji i wniosków, na podstawie art. 3 tej ustawy dotyczy czynności technicznych, a nie wskazania ministra właściwego do spraw wyznań oraz mniejszości narodowych i etnicznych jako ogólnego następcy prawnego zniesionej Komisji Majątkowej, która utraciła zdolność sądową w sprawach zawisłych przed sądami administracyjnymi. Również na podstawie przepisów innych aktualnie obowiązujących ustaw, nie można ustalić ogólnego następcy prawnego Komisji Majątkowej (zob. postanowienie NSA z dnia 25 listopada 2013 r. sygn. akt II OPS 1/08).
W razie utraty zdolności sądowej przez stronę postępowanie sądowe ulega zawieszeniu do dnia ustalenia ogólnego następcy prawnego (art. 128 § 1 pkt 2 p.p.s.a.). Skoro więc nastąpiła utrata zdolności sądowej Komisji Majątkowej i nie został dotychczas ustalony ogólny następca prawny tej strony, to postępowanie sądowe nie może się toczyć i podlega zawieszeniu.
Jakkolwiek postępowanie w tej sprawie zostało zawieszone z uwagi na zależność od wyniku postępowania toczącego się przed Trybunałem Konstytucyjnym i to postępowanie zostało zakończone, to jednak w okresie zawieszenia postępowania z tej przyczyny nastąpiło zdarzenie, które stanowi obligatoryjną przesłankę zawieszenia postępowania ze skutkiem zawieszenia od dnia tego zdarzenia. Tym zdarzeniem jest zniesienie Komisji Majątkowej z dniem 1 marca 2011 r. Istnienie tej przyczyny zawieszenia powoduje ten skutek, że postępowanie zawieszone dotychczas z innej przyczyny, która ustała, nie może być podjęte, z tym że przyczyną zawieszenia stała się utrata zdolności sądowej przez organ, którego działanie jest przedmiotem skargi (art. 124 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Stosownie do przepisu art. 130 § 1 p.p.s.a. sąd umorzy postępowanie w razie stwierdzenia braku następcy prawnego strony, która utraciła zdolność sądową, a w każdym razie po upływie trzech lat od daty postanowienia o zawieszeniu z tej przyczyny.
W tym stanie rzeczy należy podkreślić, że na skutek utraty zdolności sądowej przez Komisję Majątkową, która była stroną postępowania, postępowanie nie może się toczyć i podlega zawieszeniu, na podstawie art. 124 § 1 pkt 1 p.p.s.a.
Mając powyższe względy na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji postanowienia.
Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
