Wyrok NSA z dnia 6 czerwca 2013 r., sygn. I OSK 448/12
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jan Paweł Tarno (spr.) sędzia NSA Barbara Adamiak sędzia NSA Maciej Dybowski Protokolant asystent sędziego Dorota Chromicka po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2013 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Spółki [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 26 października 2011 r., sygn. akt II SA/Gl 507/11 w sprawie ze skargi Spółki [...] na decyzję Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w Katowicach z dnia [...] maja 2011 r., nr [...] w przedmiocie ewidencji gruntów i budynków oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z 28 października 2011 r., II SA/Gl 507/11 oddalił skargę [...] w S. na decyzję Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w Katowicach z [...] maja 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów i budynków. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd stwierdził, że skoro zaskarżona decyzja została wydana w następstwie ponownego rozpatrzenia sprawy, na skutek uchylenia wcześniejszych wydanych w tej sprawie decyzji wyrokiem NSA z 10 czerwca 2010 r., I OSK 1086/09, to należy odnieść się w pierwszej kolejności do zawartej w tym wyroku oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania jako wiążących w tym postępowaniu zarówno organy, jak i sąd na podstawie art. 153 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., zwanej dalej p.p.s.a.). Częściowa zmiana wniosku Spółki w zakresie aktualizacji członków jej zarządu wybranych na Ogólnym Zebraniu Członków 30 listopada 2010 r., zawarta w piśmie Spółki do organu pierwszej instancji z 6 grudnia 2010 r. nie miała przy tym znaczenia z punktu widzenia treści art. 153 p.p.s.a. Zdaniem Sądu, naruszenie tego przepisu w świetle okoliczności sprawy nie występuje. Zawarte w przedmiotowym wyroku poszczególne stwierdzenia, na które powołuje się skarżąca, nie mogą być rozumiane w oderwaniu od treści jej żądań co do wnioskowanych przez nią wpisów w rejestrze gruntów oraz w oderwaniu od treści pozostałych stwierdzeń Sądu kasacyjnego. Z nich zaś jednoznacznie wynika, że inne są zdaniem NSA wymogi i podstawa dokonania pierwszych wpisów dotyczących wspólnot gruntowych, a inne w przypadku zmiany tych wpisów dotyczących danych, o których mowa w art. 18 ust. 2 zd. 2 ustawy z 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (Dz. U. Nr 28, poz. 169 ze zm., zwanej dalej ustawą). Przy zmianie danych nie jest bowiem wymagane przedłożenie decyzji wydanej na podstawie art. 8 ust. 1 i 2 tej ustawy. Nadto z wyroku tego w kontekście art. 153 p.p.s.a. można wyprowadzić wniosek, że Sąd kasacyjny przesądził istnienie wspólnoty gruntowej na objętych jednostką rejestrową [...] działkach nr [A], [B] i [C] oraz, że właśnie tych terenów dotyczy przedmiotowe postępowanie ewidencyjne. Przy tak rozumianej treści tego wyroku zawarta w nim ocena prawna nie została naruszona przez organy orzekające. Rozstrzygające znaczenie dla załatwienia wniosku skarżącej Spółki o dokonanie wpisów w rejestrze gruntów i dla rozstrzygnięcia niniejszej skargi ma treść objętych wnioskiem żądań skarżącej w odniesieniu do już istniejących wpisów w objętej postępowaniem jednostce rejestrowej. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie budzi wątpliwości ustalenie organów orzekających, że w obejmującej działki o łącznej powierzchni 9,1822 ha jednostce rejestrowej [C] ujawniony jest tylko podmiot władający tymi gruntami na zasadzie samoistnego posiadania, w postaci "Wspólnota [...]". Z wpisu tego można wyprowadzić jedynie wniosek (jak to przyjął NSA w niniejszej sprawie), że jednostka dotyczy gruntów stanowiących wspólnotę gruntową, co przesądza (przy uwzględnieniu treści pozostałych zgromadzonych w sprawie dowodów) o istnieniu na tych działkach wspólnoty gruntowej w rozumieniu ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Rejestr ten nie zawiera natomiast, ani wpisów dotyczących wykazu osób uprawnionych do korzystania ze wspólnoty, ani też składu zarządu spółki utworzonej do sprawowania zarządu nad wspólnotą, a tego właśnie dotyczyło żądanie Spółki zawarte w sprecyzowanym pismami z 1 października i 6 grudnia 2010 r. wniosku z 27 września 2007 r. Oznacza to, w sposób nie budzący wątpliwości, że żądania wniosku nie dotyczyły dokonania zmiany już ujawnionych danych o jakich mowa w art. 18 ust. 2 zd. 2 ustawy, ale ich pierwotnego ujawnienia w rejestrze gruntów, czyli ujawnienia w rejestrze danych, które zgodnie z treścią art. 18 ust. 2 zd. 1 tej ustawy podlegają wpisowi z urzędu. W takiej sytuacji organy ewidencyjne były zobowiązanie zbadać czy na dokonanie żądanych wpisów, a nie na ich zmianę, pozwalają zgromadzone w sprawie dokumenty (dowody), a to w świetle mających w sprawie zastosowanie przepisów ustawy z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U. 2005, Nr 240, poz. 2027 ze zm., zwanej dalej "pgk"), rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454, zwanego dalej rozporządzeniem) oraz ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, na co słusznie zwrócono uwagę w decyzjach organów obu instancji. Z zasadnego stwierdzenia, którego również organy orzekające nie kwestionowały, że dane o których mowa w art. 18 ust. 2 zd. 1 ustawy podlegają wpisowi do ewidencji gruntów z urzędu, nie można bowiem w żadnym wypadku wyprowadzić wniosku, że wpisu tych danych można dokonać kierując się jedynie domniemaniem, a nie w oparciu o dokumenty o jakich mowa w § 12, § 46 i § 47 rozporządzenia oraz w art. 8, 14 ust. 2, art. 14 i art. 18 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, albowiem wpisy dokonywane z urzędu muszą być realizowane na podstawie stosownych dokumentów, którymi organ ewidencyjny dysponować. Przemawia za tym charakter ewidencji gruntów i budynków jako rejestru publicznego, który pełniąc funkcje informacyjno-techniczne, rejestruje jedynie stany prawne ustalone w innym trybie i przez inne organy (również sądy). W postępowaniu ewidencyjnym organy orzekające nie są zatem uprawnione do samodzielnego rozstrzygania o bytach prawnych, podlegających wpisowi do ewidencji gruntów i budynków, czy też do ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Skoro jak wynika z art. 8 ust. 2 ustawy wykaz uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej oraz wykaz obszarów gospodarstw przez nich posiadanych i wielkość przysługujących im udziałów we wspólnocie ustala, w drodze decyzji starosta, to przy uwzględnieniu treści art. 18 ust. 2 zd. 1 ustawy oraz § 12 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia nie może budzić wątpliwości, że żądanie skarżącej ujawnienia w objętej postępowaniem jednostce rejestrowej wykazu uprawnionych do korzystania ze wspólnoty, której jednostka ta dotyczy, mogło być uwzględnione jedynie w oparciu o decyzję, o jakiej mowa w art. 8 ust. 2 ustawy. Takiej decyzji skarżąca jednak nie przedłożyła. Również postępowanie przeprowadzone przez organy orzekające w trybie § 42 ust. 3 rozporządzenia nie doprowadziło do pozyskania takiej decyzji. Co więcej skarżąca Spółka nawet nie twierdzi, że decyzja taka kiedykolwiek została wydana. Istnienia takiej decyzji nie można też wyprowadzić z jej twierdzenia, że wszystkie dokumenty dotyczące wspólnoty powinien posiadać Burmistrz Miasta Szczyrk. Całość zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego zdaje się przy tym potwierdzać stwierdzenie, że nie doszło w ogóle do wydania takiej decyzji. Dla możliwości ujawnienia w rejestrze gruntów danych, które zgodnie z art. 8 ust. 2 powinny być w niej ustalone, nie ma przy tym żadnego znaczenia na skutek czyjego zawinienia do takiej sytuacji doszło. Za ustaleniem, że decyzja o której mowa w art. 8 ust. 2 ustawy nie została wydana może przemawiać pośrednio treść pisma PPRN w Bielsku-Białej z 19 lipca 1965 r., na które powołuje się skarżąca spółka dla wykazania swojego bytu prawnego. Wynika z niego, że został do tego pisma dołączony "wykaz osób uprawnionych do udziału we wspólnocie pastwiskowo-leśnej wraz z obszarem posiadanych gospodarstw sporządzony w oparciu o protokół z 19.04.1964 r. łącznie z procentowym wykazem udziału we wspólnotach". Należy bowiem domniemywać, że gdyby taka decyzja została wydana to powołano by się właśnie na nią dla wskazania osób uprawnionych do wspólnoty. Fakt istnienia takiej decyzji nie wynika również z postanowienia Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z 23 grudnia 2010 r., II Ca 539/10, którego kserokopię dołączono do odwołania od decyzji organu I instancji, ani z postanowienia Prokuratury Rejonowej w Bielsku-Białej z [...] lipca 2005 r. [...], z którego wynika nadto (k. 108 odwrót akt organu I instancji), że żadna ze stron ani instytucji nie dysponuje wykazem z [...].04.1964 r. stanowiącym załącznik do ww. pisma z 19 lipca 1965 r. Nawet gdyby założyć, że decyzja została wydana, to w postępowaniu nie ustalono wykazu osób decyzją tą objętych. Gdyby zaś przyjąć, że wykaz ten stanowił załącznik do tej decyzji to również taki załącznik nie został ujawniony. Nie zostały nawet przedłożone wykazy o jakich mowa w pkt 2 ww. pisma PPRN w Bielsku-Białej z 19 lipca 1965 r. oraz w § 6 ust. 3 pkt 4 statutu zatwierdzonego 21 czerwca 1865 r. W takiej sytuacji nie może ulegać wątpliwości, że uwzględnienie wniosku skarżącej Spółki przez dokonanie wpisu (pierwotnego) w rejestrze gruntów osób uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej w oparciu o wykaz sporządzony przez potencjalnych członków wspólnoty w 2004 r. nastąpiłoby z oczywistą obrazą powołanych wyżej przepisów.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
