Wyrok NSA z dnia 9 kwietnia 2013 r., sygn. II GSK 34/12
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Gabriela Jyż Sędzia NSA Hanna Kamińska Sędzia del. WSA Dariusz Dudra (spr.) Protokolant Ewa Czajkowska po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2013 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 października 2011 r. sygn. akt V SA/Wa 1451/11 w sprawie ze skargi L. K. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] kwietnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie uchylenia decyzji o przyznaniu płatności bezpośrednich do gruntów rolnych w pomniejszonej wysokości oddala skargę kasacyjną
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 13 października 2011 r., sygn. akt V SA/Wa 1451/11, po rozpoznaniu skargi [...], uchylił decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] kwietnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej.
Sąd orzekał w następującym stanie sprawy.
Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w S. decyzją z [...] czerwca 2010 r., orzekł o uchyleniu swojej decyzji przyznającej [...]płatności bezpośrednich do gruntów rolnych na rok 2004. Od powyższej decyzji strona wniosła odwołanie do Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...]. Organ II instancji utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Na powyższą decyzję strona nie wniosła skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Następnie [...] zwrócił się do Prezesa ARiMR z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] z dnia [...] lipca 2010 r.
W wyniku rozpatrzenia powyższego wniosku Prezes ARiMR decyzją z dnia [...] stycznia 2011 r. nr [...] odmówił stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] lipca 2010 r.
Orzekając na skutek odwołania [...] Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z dnia [...] kwietnia 2011 r. utrzymał w mocy decyzję Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nr [...] z dnia [...] stycznia 2011 r.
W ocenie organu zarówno Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w S. jak i Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] wydając decyzję w sprawie przyznania [...] płatności bezpośrednich do gruntów rolnych na rok 2004 prawidłowo określili przepisy prawa stanowiące podstawę wydanych decyzji oraz prawidłowo przeprowadzili postępowanie w sprawie. W rezultacie zmniejszono przyznaną kwotę płatności na rok 2004.
Organ odnosząc się do zarzutów dotyczących zakresu oraz skuteczności upoważnienia udzielonego przez Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] swojemu zastępcy podniósł, że w 268a Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.), ustawodawca nie określił niezbędnych elementów treści upoważnienia, wskazując jedynie na jego formę pisemną. Upoważnienie dla pracownika do wydawania decyzji w imieniu organu musi jednak precyzyjnie określać zakres spraw objętych tym upoważnieniem oraz okres na jaki zostało udzielone. Nadto musi być skierowane do konkretnego pracownika.
Organ podał, że z analizy upoważnienia z [...] marca 2010 r. wynika, że [...] zatrudniony na stanowisku Zastępcy Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] został umocowany przez Dyrektora tego Oddziału Regionalnego ARiMR, do "wydawania decyzji administracyjnych oraz postanowień, a także wystawiania wezwań oraz zawiadomień w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w ramach realizacji zadań Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...], z wyłączeniem: decyzji administracyjnych oraz postanowień w zakresie ustalania kwot nienależnie lub nadmiernie pobranych środków publicznych, spraw z zakresu prawa pracy, zaciągania zobowiązań finansowych, umów sponsoringu, doradztwa i innych o podobnym charakterze". Ponadto w upoważnieniu określono, że "pełnomocnictwo jest ważne w okresie zatrudnienia na stanowisku Zastępcy Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego". Zatem upoważnienie, pomimo błędnego powołania podstawy prawnej do jego udzielenia, spełnia niezbędne wymagania, aby uznać je za skuteczne. Jego zakres uprawniał Zastępcę Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego do wydania decyzji w niniejszej sprawie.
Zdaniem organu II instancji nie można podzielić argumentacji strony, że decyzja której stwierdzenia nieważności się domaga, została wydana przez Zastępcę Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR, a nie przez Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR. Upoważnienie pracownika kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw wywiera ten skutek, że zmienia się osoba wykonująca kompetencję organu w prawnych formach, ale upoważniony pracownik nie staje się przez to organem administracyjnym - nosicielem kompetencji.
W ocenie organu art. 107 § 1 k.p.a., jak i art. 268a k.p.a. nie wprowadzają expressis verbis obowiązku zamieszczenia w decyzji przy podpisie klauzuli upoważnienia do działania w imieniu organu. Zamieszczenie takiej klauzuli upraszcza jedynie ustalenie istnienia umocowania pracownika do działania w imieniu organu. Niezamieszczenie takiej klauzuli nie stanowi rażącego naruszenia prawa ani naruszenia przepisów o właściwości.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględniając skargę [...] na powyższą decyzję dokonał analizy upoważnienia udzielonego [...] , który podpisał decyzje z dnia [...] lipca 2010 r. nr [...] , pod kątem tego, czy osoba ta była właściwie umocowana do reprezentacji organu administracji i czy takie umocowanie posiadała.
Sąd podał, że Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] w dniu [...] marca 2010 r. powołując się na art. 9 ust 2 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98 z 2008 r. poz. 684 ze zm.; dalej: ustawa o ARMiR) upoważnił [...] - Zastępcę Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] do: "wydawania decyzji administracyjnych oraz postanowień a także wystawiania wezwań oraz zawiadomień w rozumieniu k.p.a. w ramach realizacji zadań Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...]z wyłączeniem: decyzji administracyjnych oraz postanowień w zakresie ustalania kwot nienależnie lub nadmiernie pobranych środków publicznych, spraw z zakresu prawa pracy, zaciągania zobowiązań finansowych, umów sponsoringu, doradztwa i innych o podobnym charakterze.
Sąd I instancji zauważył, że decyzja z dnia [...] lipca 2010 r. nr [...] którą podpisał [...]używając pieczątki o treści "Zastępca Dyrektora Oddziału Regionalnego [...]", była decyzją utrzymującą w mocy decyzję Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w [...] z dnia [...] czerwca 2010 r. nr [...] którą uchylono decyzję o przyznaniu płatności bezpośrednich do gruntów rolnych i przyznano taką płatność w pomniejszonej wysokości. Ostatnia z wymienionych decyzji tj. decyzja z dnia [...] czerwca 2010 r. była decyzją ustalającą kwotę nienależnie pobranych płatności bezpośrednich do gruntów rolnych będących środkami publicznymi, a więc środkami które wymienione zostały w upoważnieniu udzielonym [...].
Sąd pierwszej instancji podkreślił, że [...] nie był osobą która mogła jako reprezentująca organ odwoławczy podpisać decyzję utrzymującą w mocy decyzję rozstrzygającą o przyznaniu płatności bezpośrednich do gruntów rolnych w pomniejszonej wysokości bowiem upoważnienie z dnia [...] marca 2010 r. wykluczało wprost możliwość podpisania takiego rozstrzygnięcia.
W ocenie WSA, w przypadku przesłanki wymienionej w art. 107 § 1 pkt 4 k.p.a. chodzi nie tylko o brak podpisu, ale i o podpis osoby nieuprawnionej, który co oczywiste musi być traktowany na równi z jego brakiem.
Sąd podkreślił, że zakres upoważnienia udzielonego przez Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR swojemu zastępcy był tego rodzaju, że wykluczał możliwość zastępstwa Dyrektora w sprawach wskazanych expresis verbis jako te w przypadku których zastępstwo Dyrektora było wykluczone. Należały do nich m.in. sprawy dotyczące ustalania kwot nienależnie lub nadmiernie pobranych środków publicznych. W takich bowiem sprawach Zastępca Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR nie mógł podejmować decyzji.
W konkluzji Sąd stwierdził, że działanie pracownika bez stosownego upoważnienia powinno zostać ocenione jako podstawa do stwierdzenia nieważności decyzji. Rozpoznając sprawę ponownie organ rozważy czy decyzja z [...] lipca 2010 r. nie została wydana w warunkach wskazanych w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniósł skargę kasacyjną od powyższego wyroku domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie oraz zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego.
Ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie skargi oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
Powołując się na podstawę kasacyjną określoną w art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: p.p.s.a.), strona wnosząca skargę kasacyjną zarzuciła naruszenie:
1. przepisów prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634 z późn. zm.) i w konsekwencji przyjęcie, że decyzja Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Zielonej Górze Nr [...] z dnia [...] lipca 2010 r. utrzymująca w mocy decyzję Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w S. Nr [...] z dnia[...] czerwca 2010 r. o uchyleniu decyzji dotychczasowej i przyznaniu płatności bezpośrednich do gruntów rolnych w pomniejszonej wysokości na rok 2004, jest decyzją o ustaleniu kwoty nienależnie pobranych płatności bezpośrednich do gruntów rolnych (podczas gdy w rzeczywistości jest to decyzja o przyznaniu płatności bezpośrednich do gruntów rolnych w pomniejszonej wysokości) i w konsekwencji uznanie, że została wydana przez pracownika nie posiadającego stosownego upoważnienia, mimo że zastosowanie powinny znaleźć przepisy art. 2 ust. 1, z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych i oddzielnej płatności z tytułu cukru (Dz. U. z 2004 r. Nr 6, poz. 40, z późn. zm.);
2) przepisów postępowania, a mianowicie art. 145 § 1 pkt 1 lit c) p.p.s.a. przez uchylenie zaskarżonej decyzji w wyniku błędnego przyjęcia, że Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi naruszył przepis art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., i nie rozważył czy decyzja Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] nr [...] z dnia [...] lipca 2010 r. została wydana z rażącym naruszeniem prawa mimo, że nie zachodziły przyczyny stwierdzenia nieważności określone w tym przepisie.
W uzasadnieniu skarżący organ podniósł między innymi, że treść i zakres pełnomocnictwa udzielonego [...] nie budziła wątpliwości. Było ono ważne i upoważniało wymienionego w nim pracownika do wydawania decyzji w zakresie wskazanym w tym pełnomocnictwie.
Autor skargi kasacyjnej zauważył, że decyzja Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] została wydana w wyniku rozpatrzenia odwołania [...] od decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w S., który w wyniku wznowienia postępowania administracyjnego decyzją z dnia [...] czerwca 2010 r. uchylił decyzję ostateczną z dnia [...] grudnia 2004 r. o przyznaniu płatności bezpośrednich do gruntów rolnych i rozstrzygnął o przyznaniu [...] płatności bezpośrednich do gruntów rolnych na rok 2004 r. w pomniejszonej wysokości. W niniejszej sprawie zastosowanie znalazły przepisy ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych i oddzielnej płatności z tytułu cukru (Dz. U. z 2004 r, Nr 6, poz. 40, z późn. zm.) na podstawie art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2008 r., Nr 170, poz. 1051 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem do postępowań w sprawach przyznania płatności lub płatności cukrowej, wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną do dnia jej wejścia w życie stosuje się przepisy dotychczasowe.
W ocenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak wynika z treści decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w S. oraz decyzji Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w [...] ww. rozstrzygnięcia, wydano w trybie wznowieniowym. Przepisy ustawy o płatnościach do gruntów rolnych i oddzielnej płatności z tytułu cukru regulują warunki przyznawania płatności oraz właściwości organów w sprawach przyznawania tych płatności, nie zaś w oparciu o przepisy stanowiące podstawę do wydania decyzji o ustaleniu kwoty nienależnie pobranych płatności i poprzedzenia jej wydania postępowaniem w tym właśnie zakresie. Treścią tych decyzji nie było ustalenie nienależnie pobranych kwot.
Autor skargi kasacyjnej podkreślił, że zakres upoważnienia udzielonego przez Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR swojemu pracownikowi nie wykluczał uprawnienia do wydawania decyzji w sprawach dotyczących przyznawania płatności bezpośrednich do gruntów rolnych. Zastępca Dyrektora Lubuskiego Oddziału Regionalnego ARiMR w [...]wydając decyzję o przyznaniu płatności bezpośrednich w pomniejszonej wysokości działał w ramach udzielonego mu upoważnienia. Decyzja ta została wydana bowiem na podstawie art. 2 i art. 3 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych i oddzielnej płatności z tytułu cukru (Dz. U. z 2004 r. Nr 6, poz. 40, z późn. zm.), w wyniku rozpatrzenia odwołania Pana [...] od decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w S. który rozstrzygnął o przyznaniu stronie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych na rok 2004 r. w pomniejszonej wysokości. Tym samym decyzja z [...] lipca 2010 r., nr [...] została podpisana przez pracownika posiadającego stosowne upoważnienie.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną [...] wniósł o jej oddalenie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie zasługiwała na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 zwanej dalej p.p.s.a.) Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, co oznacza, że Sąd jest związany podstawami określonymi przez ustawodawcę w art. 174 p.p.s.a. i wnioskami skargi zawartymi w art. 176 p.p.s.a.
Związanie podstawami skargi kasacyjnej polega na tym, że wskazanie przez stronę skarżącą naruszenia konkretnego przepisu prawa materialnego, czy też procesowego, określa zakres kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zatem sam autor skargi kasacyjnej wyznacza zakres kontroli instancyjnej wskazując, które normy prawa zostały naruszone. Naczelny Sąd Administracyjny nie ma obowiązku ani prawa do domyślania się i uzupełniania argumentacji autora skargi kasacyjnej (por. wyrok NSA z dnia 6 września 2012 r., sygn. akt I FSK 1536/11, LEX nr 1218336).
Przy skorzystaniu w skardze kasacyjnej z podstawy określonej w art. 174 pkt 1 p.p.s.a. zakres oceny Sądu jest ograniczony do badania, czy wskazane przepisy prawa materialnego zostały naruszone przez ich błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie i na czym to naruszenie polegało. Natomiast w myśl art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Sąd kontroluje, czy w trakcie orzekania przed sądem pierwszej instancji nie doszło do naruszenia przepisów postępowania sądowoadministracyjnego w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd nie może więc samodzielnie konkretyzować zarzutów skargi kasacyjnej ani uściślać bądź w inny sposób ich korygować. Dodać należy, iż zasada związania granicami skargi kasacyjnej nie dotyczy jedynie nieważności postępowania, o której mowa w art. 183 § 2 p.p.s.a.
Skarga kasacyjna jest środkiem zaskarżenia znacząco sformalizowanym. Aby mogła odnieść skutek w postaci jej uwzględnienia niezbędne jest jej sporządzenie w sposób zgodny z regułami ją normującymi, w szczególności podstawy kasacyjne muszą być tak skonstruowane, ażeby była możliwość odniesienia się poprzez ich treść do zaskarżonego orzeczenia.
Przechodząc do złożonego środka zaskarżenia stwierdzić należy, iż podstawy kasacyjne skonstruowane przez skarżącego nie pozwalały na pełną kontrolę zaskarżonego orzeczenia.
W stanie faktycznym sprawy za zasadne należy uznać przywołanie linii orzeczniczej, z której wynika, że w sytuacji, kiedy skarga kasacyjna zarzuca naruszenie prawa materialnego oraz naruszenie przepisów postępowania, w pierwszej kolejności rozpoznaniu podlega zarzut naruszenia przepisów postępowania. Do kontroli subsumcji danego stanu faktycznego pod zastosowany przepis prawa materialnego można przejść dopiero wówczas, gdy okaże się, że stan faktyczny przyjęty w zaskarżonym wyroku jest prawidłowy albo nie został skutecznie podważony (por. np. wyrok z dnia 27 czerwca 2012 r., sygn. akt II GSK 819/11, LEX nr 1217424 oraz wyrok z dnia 26 marca 2010 r., sygn. akt II FSK 1842/08, LEX nr 596025).
W zakresie podstawy kasacyjnej pomieszczonej w art. 174 pkt 2 p.p.s.a. - naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, autor skargi powołał zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., poprzez uchylenie zaskarżonej decyzji w wyniku błędnego przyjęcia, że Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi naruszył przepis art. 156 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), zwanej dalej k.p.a., i nie rozważył czy decyzja Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARMiR w [...] z dnia [...] lipca 2010 r. została wydana z rażącym naruszeniem prawa mimo, że nie zachodziły przyczyny stwierdzenia nieważności określone w tym przepisie.
Zauważyć wobec postawionego zarzutu trzeba, na co zwróciła też uwagę strona przeciwna w odpowiedzi na skargę kasacyjną, że zarzut ten został podniesiony w petitum skargi. Skarga nie zawiera jednak jego uzasadnienia. Brak w niej zatem istotnego elementu, o którym mowa w art. 176 p.p.s.a., który to przepis przewiduje istotne elementy skargi kasacyjnej, uznając za nie m.in. uzasadnienie podstaw kasacyjnych.
W myśl art. 174 pkt 2 p.p.s.a. naruszenie przepisów prawa procesowego wiąże się z obligatoryjnym wskazaniem, że naruszenie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Oznacza to, że składający skargę kasacyjną zobowiązany jest do wykazania i uzasadnienia, że orzekający w sprawie sąd I instancji naruszył i to w sposób realny przepisy procedury sądowoadministracyjnej, przy czym to naruszenie było na tyle istotne, że gdyby do niego nie doszło, to wynik sprawy mógłby być inny. Warto w tym miejscu przedstawić poglądy Naczelnego Sądu Administracyjnego prezentowane na tle omawianego zagadnienia. Zwrot normatywny "mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy" zawarty w art. 174 pkt 2 p.p.s.a. należy wiązać z hipotetycznymi następstwami uchybień przepisom postępowania (por. postanowienie NSA z dnia 19 stycznia 2012 r., sygn. akt II GSK 2409/11, LEX nr 1110162). Podstawą skargi kasacyjnej z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. może być tylko naruszenie przez sąd pierwszej instancji przepisów postępowania, w sposób, który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. A zatem między uchybieniem procesowym, a wydanym w sprawie wyrokiem podlegającym zaskarżeniu musi istnieć związek przyczynowy wskazujący na potencjalną możliwość innego wyniku postępowania sądowego (por. wyrok NSA z dnia 26 października 2011 r., sygn. akt I OSK 513/11, LEX nr 1069664). Zawarty w art. 174 pkt 2 p.p.s.a. zwrot normatywny "mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy", należy wiązać z hipotetycznymi następstwami uchybień przepisom postępowania. Oznacza to po stronie skarżącego obowiązek uzasadnienia, że następstwa stwierdzonych uchybień były na tyle istotne, iż kształtowały lub współkształtowały treść kwestionowanego orzeczenia (por. wyrok NSA z dnia 17 czerwca 2011 r., sygn. akt II FSK 330/10, LEX nr 992297).
Obowiązkiem kasatora jest więc wykazanie związku przyczynowego pomiędzy zaistniałym uchybieniem a wyrokiem wskazującego na potencjalną możliwość innego wyniku postępowania sądowego. W skardze kasacyjnej wskazać zatem należy, jakie konkretnie naruszenie prawa spowodowało, że wyrok jest błędny, a jego treść mogłyby być odmienna.
W złożonej skardze kasacyjnej brak jest takiego precyzyjnego wykazania wpływu wskazywanych naruszeń przepisów postępowania na wynik sprawy. Tym samym powołane w zakresie naruszenia przepisów procesowych zarzuty kasacyjne należało uznać za nieskuteczne.
Związanie Naczelnego Sądu Administracyjnego podstawami skargi kasacyjnej wiąże się z koniecznością prawidłowego ich sformułowania w samej skardze, poprzez powołanie konkretnych przepisów prawa, którym zdaniem skarżącego - uchybił sąd wojewódzki, uzasadnienia ich naruszenia, a w przypadku zgłoszenia zarzutu naruszenia prawa procesowego wskazania, że wytknięte naruszenie mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Kasacja nie odpowiadająca tym warunkom, a więc pozbawiona podstawowych elementów treściowych, uniemożliwia Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu ocenę jej zasadności. Sąd nie może domniemywać intencji strony i samodzielnie uzupełniać, czy też konkretyzować zarzutów kasacyjnych (por. wyrok NSA z dnia 11 września 2012 r., sygn. akt II OSK 151/12, LEX nr 1219250).
Przechodząc do zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego wskazać należy, na co też trafnie zwróciła uwagę strona przeciwna w odpowiedzi na skargę kasacyjną, że w zakresie zarzutu naruszenia art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2008 r. Nr 98, poz. 634 ze zm.), zwanej dalej ustawą o ARiMR, kasator nie wskazał konkretnego przepisu prawa, który został naruszony. Art. 29 ust. 1 ustawy o ARiMR zawiera dwa punkty, pkt 2 posiada dodatkowo dwie litery. Pod każdą ze wskazanych jednostek redakcyjnych zawarto przepis prawa. Tym samym podnieść wypada, że wskazany art. 29 ust. 1 zawiera kilka przepisów. Postawienie zarzutu naruszenia przepisów prawa bez wskazania konkretnego przepisu prawa czyni ten zarzut nieskutecznym.
W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjął się bowiem pogląd, że prawidłowe przytoczenie podstaw kasacyjnych polega na wskazaniu konkretnych przepisów prawa, które zostały naruszone z podaniem nr artykułu, paragrafu, ustępu, punktu, litery ze wskazaniem na czym to naruszenie polegało. Tytułem przykładu warto wskazać na wyrok, w którym NSA stwierdził, że prawidłowe przytoczenie podstaw kasacyjnych polega na wskazaniu, czy strona skarżąca zarzuca naruszenie prawa materialnego, czy naruszenie przepisów postępowania, czy też oba naruszenia łącznie. Nie wystarczy przy tym powtórzyć treść art. 174 p.p.s.a., lecz konieczne jest wskazanie konkretnych przepisów prawa, które zostały naruszone z podaniem numeru artykułu, paragrafu, ustępu, punktu oraz określeniu, na czym to naruszenie polegało - art. 176 p.p.s.a. (por. wyrok NSA z dnia 3 kwietnia 2012 r., sygn. akt II OSK 194/12, LEX nr 1219084, a także wyrok NSA z dnia 8 marca 2012 r., sygn. akt II OSK 2496/10, LEX nr 1145608, wyrok NSA z dnia 14 lutego 2012 r., sygn. akt II OSK 2232/10, LEX nr 11 38117, wyrok NSA z dnia 19 stycznia 2012 r., sygn. akt II GSK 1449/10, LEX nr 1109733, wyrok NSA z dnia 1 kwietnia 2011 r., sygn. akt II GSK 349/10, LEX nr 1080116).
Niewskazanie konkretnego przepisu prawa, który - zdaniem kasatora - został naruszony, uniemożliwia dokonanie skutecznej kontroli kasacyjnej zaskarżonego orzeczenia.
Wskazać dalej należy, że zarzut naruszenia wskazanych w pierwszej podstawie kasacyjnej przepisów prawa materialnego art. 2 ust. 1 i art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych i oddzielnej płatności z tytułu cukru (Dz. U. z 2004 r. Nr 6, poz. 40 ze zm.), zwanej dalej ustawą o płatnościach, poprzez ich niezastosowanie związany jest de facto z ustaleniem Sądu, że kwestionowana w trybie stwierdzenia nieważności decyzja jest decyzją o ustaleniu kwot nienależnie lub nadmiernie pobranych. Organ składając skargę kasacyjną, poprzez postawiony zarzut stara się wykazać, że przedmiotowa decyzja jest decyzją o przyznaniu płatności bezpośrednich do gruntów rolnych w pomniejszonej wysokości.
Powyższe w przekonaniu Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowi o kwestionowaniu poprzez zarzut naruszenia prawa materialnego ustalonych faktów oraz ich oceny, czego skutecznie w świetle obowiązujących przepisów prawa regulujących postępowanie kasacyjne uczynić nie można.
Wypada w tym miejscu zauważyć, że prawidłowość ustaleń faktycznych oraz ocenę tych ustaleń można zwalczać jedynie za pomocą zarzutu naruszenia przepisów postępowania, wykazując przy tym, że określone uchybienia proceduralne mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.). Nie można natomiast tego skutecznie czynić przez zarzut naruszenia prawa materialnego (art. 174 pkt 1 p.p.s.a.), w tym przez kwestionowanie błędnej wykładni tego prawa (por. wyrok NSA z dnia 28 czerwca 2011 r., sygn. akt I OSK 166/11, LEX nr 1082668, wyrok NSA z dnia 17 lipca 2008 r., sygn. akt II FSK 662/07, LEX nr 418209 oraz wyrok NSA z dnia 12 czerwca 2008 r., sygn. akt I FSK 920/07, LEX nr 468874). W sytuacji, w której skargi kasacyjnej nie oparto na drugiej podstawie określonej w art. 174 p.p.s.a., tj. na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, Naczelny Sąd Administracyjny będąc związanym granicami skargi kasacyjnej, związany jest też oceną stanu faktycznego, która legła u podstaw zaskarżonego wyroku (por. wyrok NSA z dnia 4 sierpnia 2004 r., sygn. akt FSK 291/04, LEX nr 246104). Także zatem w przypadku niepodważenia dokonanej oceny, ze względu na nietrafnie postawione zarzuty kasacyjne naruszenia przepisów prawa procesowego, Sąd kasacyjny związany jest oceną, która stanowiła podstawę zaskarżonego wyroku. Tym samym zarzut naruszenia wskazanych przepisów prawa materialnego (ustawy o płatnościach) należało uznać za nieusprawiedliwiony.
Wobec powyższego Naczelny Sąd Administracyjny uznał zarzuty skargi za nieusprawiedliwione i oddalił skargę kasacyjną na podstawie art. 184 p.p.s.a.
Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
