Wyrok NSA z dnia 30 października 2012 r., sygn. II GSK 1102/12
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Marzenna Zielińska Sędziowie NSA Anna Robotowska del. WSA Piotr Pietrasz (spr.) Protokolant Beata Cisek-Chojnacka po rozpoznaniu w dniu 30 października 2012 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skarg kasacyjnych P. M. - wspólnika spółki cywilnej "P. A.", Dyrektora M. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 23 czerwca 2010 r. sygn. akt VIII SA/Wa 214/10 w sprawie ze skargi P. M., "A. E. P." Spółki z o.o. w B. - wspólników spółki cywilnej "P. A." na decyzję Dyrektora M. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. z dnia [...] lutego 2010 r. nr [...] w przedmiocie płatności z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania 1. umarza postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym ze skargi kasacyjnej P. M. - wspólnika spółki cywilnej "P. A."; 2. oddala skargę kasacyjną Dyrektora M. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W.; 3. odstępuje od zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego; 4. nakazuje zwrócić P. M. - wspólnikowi spółki cywilnej "P. A." kwotę 100 (sto) złotych tytułem uiszczonego wpisu sądowego od skargi kasacyjnej.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w W., po rozpoznaniu sprawy ze skargi P. M. i A. E. P. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. - wspólników spółki cywilnej "P.A."z siedzibąw B. na decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. z dnia [...] lutego 2010 r. nr [...] w przedmiocie uchylenia decyzji w sprawie płatności z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania na rok 2008 i umorzenia postępowania, wyrokiem z dnia 23 czerwca 2010 r., sygn. akt VIII SA/Wa 214/10 uchylił zaskarżoną decyzję.
Sąd orzekał w następującym stanie faktycznym sprawy:
Decyzją nr [...] z dnia [...] maja 2009 r. Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w B., działając na podstawie art. 20 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. Nr 64, poz. 427 ze zm.) w związku z § 3 ust. 1, 2, 3 i § 5 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)", objętej Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. Nr 68, poz. 448 ze zm.), art. 16 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1975/2006 z dnia 7 grudnia 2006 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w zakresie wprowadzenia procedur kontroli, jak również wzajemnej zgodności w odniesieniu do środków wsparcia rozwoju obszarów wiejskich (Dz. Urz. UE L 368, z 23.12.2006 r., s. 74,), art. 50 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 796/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wdrażania wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu administracji i kontroli przewidzianych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1782/2003 ustanawiającym wspólne zasady dla systemów pomocy bezpośredniej w zakresie wspólnej polityki rolnej oraz określonych systemów wsparcia dla rolników (Dz. Urz. UE L 141 z 30.04.2004 r., s. 18, ze zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 3, t. 44. s. 243, ze zm,), art. 138 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1973/2004 z dnia 29 października 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady zastosowania rozporządzenia Rady (WE) Nr 1782 w sprawie systemów wsparcia przewidzianych w tytułach IV i IVa tego rozporządzenia oraz wykorzystania odłogowanych gruntów do produkcji surowców (Dz. Urz. WE Nr L 345 z 20.11.2004 r., s. 1, ze zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), przyznał "P.A." spółce cywilnej reprezentowanej przez P.M.,pomoc finansową z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) na 2008 r. w łącznej wysokości 17.900,22 zł.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał stawki płatności do 1 ha na obszarze ONW strefa nizinna II oraz na obszarze ONW strefa nizinna I, a także wskazał powierzchnię deklarowaną kwalifikowaną do płatności, powierzchnię stwierdzoną podczas kontroli administracyjnej oraz stwierdził, że obszar powierzchni działek rolnych spełniający warunki do przyznania płatności ONW wynosi 127,94 ha. W związku z powyższym płatność przysługuje do powierzchni stwierdzonej. Ponadto organ wskazał, że zobowiązanie do prowadzenia działalności rolniczej na obszarach ONW przez okres 5 lat od dnia otrzymania pierwszej płatności dotyczy zobowiązania podjętego w dniu otrzymania środków pieniężnych na podstawie niniejszej decyzji na powierzchnię równą - 127,94 ha.
Odwołanie od decyzji złożył P. M., działający w imieniu spółki cywilnej "P. A." z siedzibą w B., zarzucając błędne określenie daty biegu okresu wieloletniego zobowiązania ONW i wnosząc o uchylenie decyzji w części określenia okresu od kiedy biegnie zobowiązanie i określenie prawidłowej daty początku biegu zobowiązania.
Decyzją nr [...] z dnia 11 lutego 2010 r. Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W., na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., orzekł o uchyleniu zaskarżonej decyzji i umorzeniu postępowania przed organem I instancji.
W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy podał, że postępowanie w sprawie przyznania "P. A." spółka cywilna płatności ONW na 2008 r. zostało błędnie wszczęte i nie powinno było być prowadzone przez organ, bowiem od początku było dotknięte wadą bezprzedmiotowości. W niniejszej sprawie bowiem spółka cywilna nie jest podmiotem praw i obowiązków w rozumieniu przepisów k.p.a. Podmiotami praw i obowiązków w stosunkach, w których występuje spółka cywilna, są wspólnicy tej spółki. To wspólnikom (każdemu z osobna) przysługuje status strony, zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak i sądowoadministracyjnym. Skoro spółka cywilna nie jest podmiotem prawa i jako taka nie ma zdolności prawnej, nie może więc zostać beneficjentem płatności.
Organ odwoławczy stwierdził, że wspólnicy spółki cywilnej "P. A.", tj. : A. E. P. sp. z o.o. z siedzibą w B. oraz P. M. zarejestrowani są w ewidencji producentów rolnych ARiMR jako niezależni producenci rolni (każdy z osobna), dlatego też organ nie może przyznać płatności, o którą wnosi spółka cywilna "P. A.", na rzecz jej wspólników. A zatem wniosek złożony w imieniu spółki nie może być uznany za wniosek złożony faktycznie przez jej wspólników, dlatego nie ma możliwości wydania decyzji.
Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego złożyli P. M. i A. E. P. sp. z o.o. z siedzibą w B., jako wspólnicy spółki cywilnej "P. A." z siedzibą w B., wnioskując o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości.
Wydanemu rozstrzygnięciu skarżący zarzucili naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 10 ust. 1 i art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, art. 37 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005, § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 kwietnia 2007 r. w związku z art. 2 lit a/ rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 oraz przepisów postępowania - art. 29, art. 138 § 1 pkt 2, w związku z art. 105 § 1 i art. 139 k.p.a.
W uzasadnieniu skargi skarżący powołali się na orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, że stroną postępowania administracyjnego może być również spółka cywilna niemająca osobowości prawnej i reprezentowana w obrocie cywilnoprawnym przez wspólników, jeżeli przepisy szczególne przyznają jej status strony (wyrok NSA z 22 sierpnia 2000 r., sygn. akt V SA 2021/99, wyrok NSA z 12 kwietnia 2000 r. sygn. akt V SA 1935/99). Ponadto z dyspozycji art. 10 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich, art. 37 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005, § 2 rozporządzenia z dnia 11 kwietnia 2007 r. ONW oraz art. 2 lit a) rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 wynika, że materialne przepisy prawa w dziedzinie płatności ONW przyznają spółce cywilnej zdolność administracyjną. Spółka cywilna jest bowiem jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej (cywilistycznie), jest rolnikiem i jest grupą osób fizycznych lub prawnych.
Organ odwoławczy błędnie przyjął, że spółka cywilna nie może być stroną postępowania, bezpodstawnie zatem umorzono postępowanie pierwszej instancji, naruszając postanowienia art. 138 § 1 pkt 2 oraz art. 105 § 1 k.p.a. Postępowanie w żadnej mierze nie było bezprzedmiotowe i powinno być zakończone merytorycznym rozstrzygnięciem, zgodnym zresztą z żądaniem wnioskodawcy.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Organ dodatkowo wyjaśnił, że niewątpliwie błędnie został nadany numer identyfikacyjny dla podmiotu jakim jest spółka cywilna, spółka bowiem nie może być beneficjentem działań realizowanych przez ARiMR, a to w konsekwencji wpływa na bezprzedmiotowość postępowania w zakresie przyznania płatności.
W dniu 23 czerwca 2010 r. na rozprawie P. M., jako wspólnik skarżącej spółki podniósł, że w wyniku rozpoznania odwołania został naruszony przez organ odwoławczy zakaz reformationis in peius wyrażony w art. 139 k.p.a., albowiem sytuacja odwołującego się uległa pogorszeniu. W załączniku złożonym do protokołu rozprawy wskazał zaś, że wnioski o płatność w każdym przypadku sygnował w imieniu wspólników, jako wspólnik na którego umocowanie pozostali wyrazili zgodę.
Po rozpoznaniu skargi, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. uchylił zaskarżoną decyzję.
W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji stwierdził, że organ II instancji, wydając zaskarżone rozstrzygnięcie, dopuścił się naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Zgodnie bowiem z art. 139 k.p.a organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny (reformationis in peius). Przepis ten jest gwarancją procesową praw strony, która składając odwołanie nie powinna obawiać się, że jej sytuacja prawna pogorszy się wskutek rozpoznania odwołania i wydania nowej decyzji w sprawie. Odstępstwo od tego zakazu jest zaś możliwe tylko w dwóch przypadkach: rażącego naruszenia prawa przez zaskarżoną decyzję oraz rażącego naruszenia interesu społecznego. Organ odwoławczy, rozstrzygając sprawę na niekorzyść strony odwołującej się, jest jednak zobowiązany do wykazania w uzasadnieniu swej decyzji powodów, dla których przyjął, iż rozstrzygnięcie takie jest dopuszczalne w świetle art. 139 k.p.a. (wyrok NSA z 6 lutego 1989 r. sygn. akt IV SA 1101/88). Organ odwoławczy wskazał jedynie, że postępowanie w sprawie zostało wszczęte błędnie i jako takie nie powinno było być prowadzone przez organ I instancji. Tym samym organ odwoławczy stwierdził, że spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej do ubiegania się o przyznanie płatności ONW.
W ocenie Sądu I instancji organ nieprawidłowo zastosował art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., uznając, że postępowanie w sprawie było bezprzedmiotowe. Organ odwoławczy dopuścił się naruszenia powyższego przepisu, powinien bowiem wydać rozstrzygnięcie w sprawie co do istoty w przedmiocie przyznania skarżącym wspólnikom spółki cywilnej wnioskowanej na 2008 r. płatności ONW, a nie zakończyć postępowanie w formalny sposób przez uchylenie decyzji i umorzenie postępowania I instancji. Organ odwoławczy błędnie stwierdził bezprzedmiotowość postępowania z powodu brak podmiotowości spółki cywilnej przy ubieganiu się o płatność ONW. Posiadanie osobowości prawnej prawa cywilnego nie jest bowiem konieczne dla możliwości bycia stroną stosunków administracyjnoprawnych i uzyskania statusu strony postępowania. Zgodnie z art. 29 k.p.a. stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes lub obowiązek. Wśród podmiotów, które mogą mieć status strony przepis ten wymienia osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nieposiadające osobowości prawnej. Według Sądu, każdy kto może stać się stroną stosunku prawnego nawiązanego na podstawie prawa materialnego z mocy decyzji będzie występował w postępowaniu administracyjnym jako strona. Oznacza to, że także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, a takimi są spółki cywilne, mogą być stronami postępowania administracyjnego, jeżeli przepisy szczególne przyznają im taki status.
Sąd powołał się także na przepis art. 37 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz. Urz. UE L z dnia 21 października 2005 r.), który dotyczy płatności z tytułu naturalnych utrudnień na obszarach górskich oraz płatności na innych obszarach z utrudnieniami - płatności udziela się rolnikom. Z kolei na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich pomoc (która na mocy art. 5 ust. 1 pkt 12 tej ustawy dotyczy m. in. wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania - ONW) jest przyznawana na wniosek osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej. Stosownie zaś do § 2 rozporządzenia z dnia 11 kwietnia 2007 r. ONW, płatność ONW przyznaje się rolnikowi w rozumieniu art. 2 lit. a) rozporządzenia Rady (WE) 1782/2003 z dnia 29 września 2003 r. ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiające określone systemy wsparcia dla rolników oraz zmieniającego rozporządzenia (...) (Dz. Urz. UE L 270 z dnia 21 października 2003 r., s. 1 z ze zm., Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 40, s. 269 ze zm.), m. in. jeżeli został mu nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności. Z powyższego przepisu wynika, że "rolnik" oznacza osobę fizyczną lub prawną, bądź grupę osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty, określonym w art. 299 Traktatu, oraz które prowadzą działalność rolniczą. A zatem spółka cywilna jest jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, może być również uznana za grupę osób fizycznych lub prawnych, o których mowa w przepisach.
W tym miejscu należy również stwierdzić, że art. 12 ust. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U. z 2004 r., Nr 10, poz. 76 ze zm.) nie jest przepisem prawa materialnego pozwalającym na przyjęcie, że spółka cywilna została wyposażona w zdolność prawną w sprawie dochodzonej płatności ONW. W przepisie tym uregulowano bowiem jedynie kwestię nadania numeru identyfikacyjnego m. in. producentom rolnym działającym w formie spółki cywilnej. Z przepisu tego nadto wynika, że w przypadku producentów rolnych działających w formie spółki cywilnej, nadaje się jeden numer identyfikacyjny; numer ten nadaje się temu wspólnikowi, co do którego pozostali wspólnicy wyrazili pisemną zgodę. Z art. 12 ust. 6 ww. ustawy wynika zaś, że do wniosku o wpis do ewidencji producentów, w przypadku spółki cywilnej, dołącza się pisemną zgodę wspólników. Tak więc, w przypadku spółki cywilnej wniosek o przyznanie płatności ONW powinien zostać złożony przez jednego ze wspólników, mianowicie tego - któremu, za zgodą pozostałych wspólników nadano numer identyfikacyjny. Również przyznanie samej płatności winno nastąpić właśnie dla tego wspólnika, na którego wpis do ewidencji producentów wyrazili pozostali wspólnicy. W niniejszej sprawie organ I instancji wskazał, że w ewidencji producentów rolnych pod nr [...], czyli numerem wskazanym we wniosku inicjującym postępowanie, figuruje podmiot reprezentowany przez P. M., o nazwie "P. A." spółka cywilna. Organ II instancji nie wyjaśnił natomiast w swojej decyzji, czy rzeczywiście pod ww. numerem identyfikacyjnym w ewidencji producentów rolnych, figuruje spółka cywilna, a nie jeden z jej wspólników, tj. P.M. lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością tj. A. E. P. z siedzibą w B. Powyższe może mieć zaś znaczenie w świetle zarzutów skarżących, że wnioski o płatność w każdym przypadku były sygnowane w imieniu wspólników przez wspólnika, na którego umocowanie pozostali wyrazili zgodę.
W dniu 18 sierpnia 2010 r. organ wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu pierwszej instancji. Organ opierając swoją skargę o art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, dalej: P.p.s.a.), zarzucił naruszenie wyłącznie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy:
1) art. 29 i 30 k.p.a. przez błędne uznanie, że spółka cywilna posiada osobowość prawną i jest stroną postępowania administracyjnego;
2) art. 1 i 33 k.c. w związku z art. 30 k.p.a. przez błędną wykładnię pozwalającą na przyznanie osobowości prawnej, a tym samym zdolności administracyjnej spółce cywilnej;
3) art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. przez niewłaściwe zastosowanie normy prawnej i uznanie, że Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, działający jako organ II instancji nie miał podstaw prawnych do wydania decyzji uchylającej decyzję organu I instancji, wydanej nieprawidłowo;
4) art. 139 k.p.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, bowiem wydana decyzja była rozstrzygnięciem formalnym, a nie rozstrzygnięciem merytorycznym, nie mogła być więc decyzją na niekorzyść strony;
5) art. 105 § 1 k.p.a. przez przyjęcie, że postępowanie przed organem II instancji nie stało się bezprzedmiotowe w sytuacji, gdy stroną postępowania była spółka cywilna; 6) art. 145 § 1 P.p.s.a. przez nieprawidłową wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie, polegające na uznaniu, że zaskarżona decyzja naruszała przepisy postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, choć przepis ten nie przewiduje takiej podstawy do uwzględnienia skargi na decyzję administracyjną;
7) art. 153 P.p.s.a. przez nieprawidłowe zastosowanie, podczas gdy w innym wyroku WSA (VIII SA/Wa 564/08) stwierdzono, że spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, co skutkowało wydaniem zaskarżonej decyzji w przedmiocie umorzenia postępowania;
8) art. 141 § 4 P.p.s.a. polegające na orzeczeniu w imieniu organu, nie zaś na przedstawieniu w wyroku wskazań co do dalszego postępowania.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej organ powołał się m.in. na wyrok WSA sygn. akt VIII SA/Wa 564/08, w którym Sąd wskazał, że spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, zdolności sadowej, wekslowej, upadłościowej i układowej. Ponadto, powołując się na art. 1 i 33 k.c, stwierdził, że osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną, a zatem spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, zdolność prawną więc mają jedynie wspólnicy spółki. Podobnie stanowią przepisy k.p.a. - spółka nie może być stroną postępowania, ani adresatem decyzji administracyjnej. Wnioskodawcą o przyznanie płatności była spółka cywilna, a nie jej wspólnicy, którymi są: P. M. i A. E. P. Sp. z o.o. w B., dlatego też należało uznać, że wniosek został złożony przez podmiot nieuprawniony, a postępowanie umorzyć. Jak wywiedziono w skardze kasacyjnej, odwołując się do wyroków sygn. akt: SA/Wr 163/83 i II SA/Łd 1077/97, umorzenie postępowania nie jest zależne od woli organu, ani nie jest pozostawione do uznania organowi, organ w przypadku stwierdzenia bezprzedmiotowości postępowania jest zobowiązany do umorzenia postępowania. Tym samym błędne było uznanie przez Sąd w zaskarżonym wyroku, że organ II instancji naruszył art. 139 k.p.a., gdyż na etapie postępowania przed tym organem doszło do ustalenia, że wnioskująca spółka nie posiada zdolności prawnej.
Skargę kasacyjną do Naczelnego Sadu Administracyjnego wniósł także P. M. - wspólnik spółki cywilnej "P. A." wraz z wnioskiem o rozpoznanie jej na posiedzeniu niejawnym. Skarżący zarzucił naruszenie art. 141 § 1 P.p.s.a. przez zawarcie w skarżonym orzeczeniu błędnej oceny prawnej oraz wskazań co do dalszego postępowania wskutek niewłaściwego zastosowania i błędnej wykładni art. 12 ust. 5 ustawy z dnia 3 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U. z 2004 r. Nr 10, poz. 76 ze zm.) i wniósł o zmianę wyroku w części, w której została zawarta błędna ocena prawna i wskazania co do dalszego prowadzenia sprawy. Skarżący wskazał, że rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji odpowiada prawu mimo błędnego uzasadnienia. Szczególnie nie zgadza się ze stwierdzeniem Sądu, że w przypadku spółki cywilnej wniosek o przyznanie płatności może być złożony przez jednego ze wspólników - tego, któremu za zgodą pozostałych wspólników, nadano numer identyfikacyjny oraz, że przyznanie płatności powinno nastąpić dla tego wspólnika. Wpis do ewidencji bowiem nie ma charakteru konstytutywnego. Nadanie numeru jednemu wspólnikowi spółki cywilnej nie skutkuje tym, że to on, a nie grupa wszystkich wspólników spółki, jest producentem rolnym, czy rolnikiem i jest jedyną osobą, która może się ubiegać o płatność i ją otrzymać. Zdaniem skarżącego, uprawnieni do otrzymania płatności są wszyscy wspólnicy spółki, jako grupa osób fizycznych lub prawnych - grupa wypełniająca definicję "rolnika" - zawartą w art. 2 lit. a) rozporządzenia Komisji (WE) 1782/2003. Równocześnie skarżący powołał się na orzeczenia NSA m.in. II GSK 454/09, II GSK 450/09, II GSK 460/09, w których skład orzekający stwierdził, że Piotr Markiewicz, jako wspólnik spółki reprezentował nie spółkę, lecz wspólników tej spółki. Tym samym należy uznać, że stroną postępowania byli wspólnicy spółki, a nie sama spółka, czy jej wybrany wspólnik, któremu nadano numer ewidencyjny.
W przypadku niektórych płatności ustawa wprowadza jako warunek przyznania płatności wymóg nadania rolnikowi numeru identyfikacyjnego producenta rolnego. Według skarżącego warunek ten jest spełniony, gdy rolnikowi - producentowi rolnemu działającemu w formie spółki cywilnej zostanie nadany jeden numer ewidencyjny, numer nadany jednemu wspólnikowi. Z definicji producenta rolnego, zawartej w ustawie o krajowej ewidencji producentów rolnych, wynika, że każdy wspólnik spółki i grupa wspólników mogą stanowić odrębnych producentów rolnych. Zdaniem skarżącego, płatności rolnicze w przypadku spółki cywilnej na wniosek spółki powinny być przyznawane rolnikowi, czyli grupie osób tworzących spółkę cywilną (wspólnikom), pod warunkiem, że nadano numer ewidencyjny odpowiadający spółce jako odrębnemu producentowi rolnemu. Numer taki powinien być nadany jednemu ze wspólników, na którego pozostali wspólnicy wyrazili zgodę. Nie można zatem zgodzić się ze stanowiskiem Sądu pierwszej instancji, że jedynie ten wspólnik, któremu nadano numer ewidencyjny, może skutecznie złożyć wniosek o płatność.
Natomiast w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniesioną przez organ, P. M. podtrzymał żądania i argumenty zawarte w złożonej przez niego skardze kasacyjnej. Wskazał, że skarga organu nie zasługuje na uwzględnienie, a jej zarzuty nie są zasadne.
Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt 1336/10, Naczelny Sąd Administracyjny zawiesił postępowanie w niniejszej sprawie do czasu wyjaśnienia przez skład siedmiu sędziów NSA zagadnienia prawnego przedstawionego w sprawie o sygn. akt II GSK 1290/10.
W dniu 30 maja 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę (sygn. akt II GPS 2/12) o treści: "W przypadku grupy osób związanych umową spółki cywilnej, status producenta rolnego w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U. z 2004 r. Nr 10, poz. 76 ze zm.) przysługuje spółce cywilnej."
Postanowieniem z dnia 20 czerwca 2012 r., sygn. akt II GSK 1336/10 NSA podjął zawieszone postępowanie sądowe z uwagi na ustanie przyczyny zawieszenia. Po podjęciu postępowania sądowego sprawa została ponownie zarejestrowana pod sygnaturą akt II GSK 1102/12.
W dniu 29 października 2012 r. do Naczelnego Sądu Administracyjnego wpłynęło pismo P. M., w którym oświadczył, że cofa skargę kasacyjną w niniejszej sprawie i wnosi o zarządzenie zwrotu wpisu sądowego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W niniejszej sprawie zostały wniesione dwie skargi kasacyjne. Mając na uwadze fakt, iż strona skarżąca skutecznie przed rozprawą cofnęła skargę kasacyjną, Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznał merytorycznie skargę kasacyjną organu administracji. Skarga ta nie zasługiwała na uwzględnienie.
Przed przystąpieniem do rozpoznania poszczególnych zarzutów skargi kasacyjnej Dyrektora [...] OR ARiMR wskazać należy, że w dniu 30 maja 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę (sygn. akt II GPS 2/12; publ. ONSAiWSA z 2012 r., nr 4, poz. 63), w której stwierdził, że w przypadku grupy osób związanych umową spółki cywilnej, status producenta rolnego w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U. z 2004 r. Nr 10, poz. 76 ze zm.) - przysługuje spółce cywilnej.
Z treści art. 3 pkt 3 ustawy o krajowym systemie ewidencji wynika, że producentem rolnym jest: osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, będąca: a) posiadaczem gospodarstwa rolnego lub b) rolnikiem w rozumieniu art. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1782/2003 lub c) posiadaczem zwierzęcia. Z kolei z art. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1782/2003, do którego przywołana powyżej regulacja odsyła wynika, iż producentem rolnym, tj. rolnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna, bądź grupa osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty, określonym w art. 299 Traktatu, oraz które prowadzą działalność rolniczą.
Uwzględniając treść przywołanych regulacji stwierdzić więc należy, że producentem rolnym (rolnikiem) jest obok osoby fizycznej lub prawnej także jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Według art. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1782/2003 tą jednostką organizacyjną, nieposiadającą osobowości prawnej jest grupa osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy w świetle prawa krajowego, a więc również grupa osób związanych na podstawie prawa polskiego umową spółki cywilnej. Z przepisów tych jednoznacznie wynika, że w określeniu podmiotów uprawnionych do płatności odróżnia się osoby fizyczne lub prawne od grupy osób fizycznych lub prawnych.
W powołanej uchwale składu 7 sędziów Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że art. 3 pkt 3 ustawy o krajowym systemie ewidencji w sposób samoistny nie kształtuje zdolności prawnej spółki cywilnej w sferze płatności. Użyte w tej ustawie określenie producenta rolnego wskazuje jedynie podmiot, który może się ubiegać o płatności i płatności mogą mu być przyznane. (...) Prawo unijne i prawo krajowe wykracza, w zakresie dopłat, poza tradycyjny podział podmiotów prawa na osoby fizyczne i osoby prawne, uznając również za podmiot uprawniony do dopłat grupę osób fizycznych lub prawnych (inaczej jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej). Trzeba zwrócić uwagę na to, że przepisy prawa unijnego uznają za rolnika grupę osób fizycznych lub prawnych całkowicie abstrahując od statusu prawnego takiej grupy i jej członków w prawie krajowym (art. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1782/2003). Traktują grupę jako rolnika, a więc podmiot prawny, niezależnie od tego, kto na gruncie prawa krajowego ma w takim przypadku podmiotowość prawną - grupa jako taka, czy jej członkowie. Wynika z tego niebudzący wątpliwości wniosek: sam fakt, że spółka cywilna nie ma według prawa krajowego osobowości prawnej, nie została generalnie, jako odrębny od wspólników podmiot wyposażona w zdolność prawną, nie jest przeszkodą do uznania spółki cywilnej, na podstawie szczególnych przepisów prawnych, za uprawnioną do uzyskania płatności. Dopuszczalności występowania spółki cywilnej jako podmiotu uprawnionego do płatności nie należy zatem rozpatrywać w kategoriach ogólnej zdolności do działań prawnych (ściślej braku takiej zdolności), lecz według wymagań określonych przez omawiane przepisy prawne, dotyczące płatności. Spółka cywilna ma prawo do dopłat, jeżeli jest rolnikiem w znaczeniu wyżej przedstawionym, a więc jeżeli może być uznana za jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej (według rozporządzenia nr 1782/2003 za grupę osób fizycznych lub prawnych prowadzących działalność rolniczą).
Spółka cywilna może być więc uznana za producenta rolnego - rolnika w kategorii: "jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej" (grupa osób, o jakiej mowa w art. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1782/2003). Należy jednak podkreślić, że osoby tworzące grupę osób - rolnika w rozumieniu art. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1782/2003, związane umową spółki cywilnej, muszą wspólnie (wszystkie) prowadzić działalność rolniczą w ramach wspólnego (jednego) gospodarstwa rolnego. Oznacza to, że według tej reguły współdziałania wspólników, a nie reguł współdziałania (wnoszenia wkładów) określonych przepisami prawa krajowego dotyczącymi spółki cywilnej, należy oceniać spełnienie przez grupę osób tworzących spółkę wymagań uprawniających do uzyskania płatności.
W zaskarżonym wyroku Sąd pierwszej instancji, odwołując się do art. 37 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. Urz. UE L 277 z dnia 21 października 2005 r., s. 1), art. 10 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 12 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, § 2 rozporządzenia ONW dot. dopłat objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 (Dz. U. Nr 34, poz. 200), a także art. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1782/2003 przyjął, że spółka cywilna jest jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej i może być również uznana za grupę osób fizycznych lub prawnych, o których mowa w ww. przepisach.
Uwzględniając powyższe, a przede wszystkim treść uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 maja 2012 r., za chybione należało uznać zarzuty sformułowane w skardze kasacyjnej organu, które powyższy pogląd kwestionowały.
W rozpoznawanej sprawie wniosek o przyznanie płatności z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) na rok 2008 złożyła spółka cywilna "P. A.". Organ nie zakwestionował faktu, że spółka ta została zarejestrowana w ewidencji producentów rolnych, o której mowa w ustawie o ewidencji producentów rolnych i przyznał pomoc finansową w łącznej wysokości - 17900,22 zł. Powyższe oznacza zatem, że spółka cywilna była uprawniona do wystąpienia z wnioskiem o przyznanie płatności ONW w oparciu o art. 10 ust. 1 pkt 1, w związku z art. 5 ust. 1 pkt 12 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. To z kolei oznacza, że nie było podstaw do umorzenia postępowania administracyjnego na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. Nie wystąpiła bowiem przesłanka jego bezprzedmiotowości, o której mowa w art. 105 § 1 k.p.a. Wszczęcie postępowania, zgodnie z art. 61 § 1 k.p.a., następuje na żądanie strony, a więc podmiotu, który powinien być wyposażony w zdolność administracyjnoprawną. Skoro w świetle powołanej uchwały z dnia 30 maja 2012 r. status producenta rolnego (rolnika) należało przyznać spółce cywilnej, traktowanej jako jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, o której mowa w art. 3 pkt 3 ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, to nie można było uznać, że wszczęcie postępowania z wniosku spółki cywilnej było bezskuteczne. W konsekwencji za nietrafne należało uznać zarzuty sformułowane w pkt 1), 2), 3), 5) i 6) petitum skargi kasacyjnej, to jest zarzuty naruszenia art. 29 i art. 30 k.p.a., art. 33 i art. 1 k.c. w zw. z art. 30 k.p.a., art. 138 § 1 pkt 2 i art. 105 § 1 k.p.a. oraz art. 145 § 1 P.p.s.a.
Mając powyższe na uwadze należy przyjąć, że podmiotem legitymowanym do wszczęcia postępowania w sprawie przyznania płatności ONW może być spółka cywilna. Kwestia przyznania spółce cywilnej płatności wiązać się będzie jednak z koniecznością przeprowadzenia przez organy ARiMR oceny co do faktycznego prowadzenia działalności rolniczej przez wszystkich członków grupy związanych umową spółki cywilnej, w ramach jednego (wspólnego) gospodarstwa rolnego.
Nie można jednak podzielić w całości poglądu wyrażonego w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, w szczególności co do tego, że w przypadku spółki cywilnej wniosek o przyznanie płatności ONW powinien zostać złożony przez jednego ze wspólników, tj. tego, któremu za zgodą pozostałych wspólników nadano numer identyfikacyjny oraz, że przyznanie samej płatności winno nastąpić dla tego wspólnika.
W uzasadnieniu powołanej uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego wyraźnie stwierdzono, że za producentów rolnych i zarazem rolników nie można uznać wspólników spółki cywilnej. Ponadto nie podzielono stanowiska, że producentem rolnym (rolnikiem) jest jedynie ten wspólnik spółki cywilnej, który spełnia warunek w postaci nadania mu numeru identyfikacyjnego. Wyjaśniono przy tym, że przyznanie statusu producenta rolnego (rolnika) tylko jednemu z członków grupy - osobie wpisanej do ewidencji producentów - i w ślad za tym przyznanie tylko jej prawa do płatności eliminowałoby z grona uprawnionych pozostałych członków grupy. Adresatem płatności byłaby wyłącznie ta osoba. W tym kontekście nie można podzielić przeciwnej argumentacji zawartej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Ta wadliwość uzasadnienia nie mogła mieć jednak wpływu na wynik postępowania kasacyjnego, gdyż nie ulega wątpliwości, że po usunięciu błędów zawartych w uzasadnieniu sentencja wyroku nie uległaby zmianie. W sytuacji, gdy Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę kasacyjną, ale w uzasadnieniu wyroku wyraża inną ocenę prawną niż sąd pierwszej instancji, ocena NSA jest wiążąca dla organów administracyjnych oraz wojewódzkiego sądu administracyjnego na podstawie art. 153, w związku z art. 193 P.p.s.a. (por. wyrok NSA z dnia 18 sierpnia 2004 r., sygn. akt FSK 207/04, ONSAiWSA 2005, nr 5, poz. 101 z glosą Z. Kmieciaka, OPS 2005, z. 2, poz. 18).
Jeżeli chodzi o zarzut zawarty w pkt 4 petitum skargi kasacyjnej dotyczący niewłaściwego zastosowania art. 139 k.p.a., to Naczelny Sąd Administracyjny wyraża pogląd, że decyzja umarzająca postępowanie administracyjne na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 in fine k.p.a. lub też art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a. nie może ze swej istoty być dla strony "niekorzystna" w rozumieniu art. 139 k.p.a. Umorzenie postępowania następuje w sytuacji jego bezprzedmiotowości (art. 105 k.p.a.). Dlatego przyjmuje się, że decyzja, o jakiej mowa w art. 139 k.p.a., to tylko taka decyzja organu odwoławczego, przy pomocy której organ ten uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy (art. 138 § 1 pkt 2 in principio k.p.a.). Decyzja o umorzeniu postępowania nie rozstrzyga o materialnoprawnych uprawnieniach i obowiązkach strony, wywiera bowiem inny skutek - przyjmuje, że nie ma przesłanek do merytorycznego orzekania co do istoty sprawy. Skutki tej decyzji mają charakter procesowy. Nie kształtuje się stosunek materialnoprawny. Zatem pogląd Sądu pierwszej instancji, że organ odwoławczy naruszył art. 139 k.p.a. wydając decyzję w oparciu o art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., nie jest trafny. Uchybienie to nie miało jednak wpływu na wynik sprawy, zważywszy na pozostałe niezasadne zarzuty skargi kasacyjnej organu.
Nie jest również trafny zarzut dotyczący naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 153 P.p.s.a. w zakresie sformułowanym w petitum skargi kasacyjnej - (pkt 7), albowiem przepis ten odnosi się wyłącznie do sytuacji, gdy w danej konkretnej sprawie orzekał już sąd administracyjny. Taka sytuacja faktyczna nie miała miejsca w tej sprawie.
Brak jest także podstaw do uznania za uzasadniony - zarzutu dotyczącego naruszenia art. 141 § 4 P.p.s.a. - (pkt 8). Przepis ten określa jakie elementy ma zawierać uzasadnienie wyroku. Zgodnie z art. 141 § 4 zdanie drugie P.p.s.a., jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi sprawa ma być ponownie rozpatrzona przez organ administracji, uzasadnienie powinno ponadto zawierać wskazania co do dalszego postępowania. Autor skargi kasacyjnej upatruje naruszenia art. 141 § 4 zdanie drugie P.p.s.a. przez to, że Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku - formułując wytyczne dla organu odwoławczego do ponownego postępowania - stwierdził, że "(...) mając na uwadze powyższe uwagi Sądu, wydać merytoryczne, a nie formalne rozstrzygnięcie w przedmiocie przyznania, bądź odmowy przyznania dla skarżących płatności (...)". Użycie tego rodzaju sformułowania przy uwzględnieniu kontekstu tej wypowiedzi nie oznacza, że Sąd orzekł merytorycznie w imieniu organu. Z całokształtu uzasadnienia wynika bowiem, że Sąd pierwszej instancji uznał, iż brak było podstaw do zakończenia postępowania w drodze formalnoprawnego rozstrzygnięcia wydanego na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. W konsekwencji Sąd uznał, że w ponownie prowadzonym postępowaniu administracyjnym powinno zostać wydane rozstrzygnięcie o charakterze merytorycznym, przy czym Sąd pierwszej instancji nie przesądził w żaden sposób, że ma to być rozstrzygnięcie uwzględniające wniosek spółki cywilnej, czy też odmawiające przyznania wnioskowanej płatności.
W tej sytuacji wszystkie zarzuty skargi kasacyjnej Dyrektora [...] OR ARiMR w Warszawie okazały się bezzasadne.
Zgodnie z art. 184 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę kasacyjną jeżeli nie ma usprawiedliwionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu. Z treści powołanego przepisu wynika, że oddalenie skargi kasacyjnej jest następstwem uznania jej przez sąd za bezzasadną. Skarga kasacyjna jest bezzasadna i podlega oddaleniu w dwóch przypadkach: gdy nie ma usprawiedliwionych podstaw, co oznacza, że sąd nie stwierdził naruszeń wskazanych w art. 174 P.p.s.a. oraz gdy samo orzeczenie jest zgodne z prawem, a błędne jest jedynie jego uzasadnienie. Oczywiście dotyczy to również przypadku, kiedy uzasadnienie prawidłowego orzeczenia jest błędne tylko w części (por. wyrok NSA z dnia 20 stycznia 2006 r., sygn. akt I OSK 345/05; treść dostępna w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Jak podkreśla się w orzecznictwie sądowym i w doktrynie, naruszenie prawa, które nie ma wpływu na trafność i zasadność rozstrzygnięcia, powinno skutkować oddaleniem skargi kasacyjnej. Z tych względów mylne uzasadnienie prawidłowego w ostatecznym rezultacie orzeczenia nie powinno skutkować uwzględnieniem kasacji (por. wyrok SN z dnia 5 czerwca 1998 r., sygn. akt I UKN 77/98, OSNP 1999, nr 11, poz. 378). Rozwiązanie to jest podyktowane względami ekonomii procesowej.
Z kolei odnosząc się do skargi kasacyjnej P. M. stwierdzić należy, że zgodnie z art. 161 § 1 pkt 1 P.p.s.a. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli skarżący skutecznie cofnął skargę. Skoro P. M. w dniu 29 października 2012 r. skutecznie cofnął skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 23 czerwca 2010 r., sygn. akt VIII SA/Wa 214/10, to Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 60 i art. 161 § 1 pkt 1 w związku z art. 193 P.p.s.a. umorzył postępowanie ze skargi kasacyjnej P. M. (pkt 1. sentencji wyroku), zaś na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 P.p.s.a. nakazał zwrócić skarżącemu równowartość uiszczonego wpisu sądowego od skargi kasacyjnej (pkt 4. sentencji wyroku).
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zaskarżony wyrok mimo częściowo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu i dlatego oddalił skargę kasacyjną organu administracji na podstawie art. 184 in fine P.p.s.a. (pkt 2. sentencji wyroku). Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego (pkt 3. sentencji wyroku) oparto o treść art. 207 § 2 P.p.s.a.
Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
