Wyrok NSA z dnia 15 września 2011 r., sygn. II GSK 832/10
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Hanna Kamińska Sędzia NSA Andrzej Kuba (spr.) Sędzia del. WSA Wojciech Kręcisz Protokolant Julia Kubasik po rozpoznaniu w dniu 15 września 2011 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Z. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 21 kwietnia 2010 r. sygn. akt I SA/Kr 176/10 w sprawie ze skargi Z. K. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] listopada 2009 r. nr [..] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za osobę prowadzącą działalność gospodarczą oddala skargę kasacyjną
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia [..] kwietnia 2010 r., sygn. akt [..] Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. oddalił skargę Z. K. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [..] listopada 2009 r., nr [..] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za osobę prowadzącą działalność gospodarczą, obejmujące okres [..] r. do [..] r.
Sąd I instancji orzekł w następującym stanie sprawy.
Zaskarżoną decyzją z dnia [..] listopada 2009 r., po rozpatrzeniu odwołania Z. K., Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uchylił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w K. z dnia [..] sierpnia 2009 r. znak: [..] w części dotyczącej należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za osobę prowadzącą działalność gospodarczą, obejmujące okres [..] do [..] i w tym zakresie umorzył postępowanie w I instancji, a w pozostałym zakresie utrzymał decyzję w mocy. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych w K. decyzją z dnia [..] sierpnia 2009 r. znak: [..] odmówił skarżącemu umorzenia należności za osobę prowadzącą działalność gospodarczą z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za okres [..] r. w kwocie [..] zł z odsetkami za zwłokę w wysokości [..] zł, należności za pracowników w części finansowanej przez płatnika z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne za [...] r. w kwocie [..] zł z odsetkami za zwłokę w wysokości 604,00 zł, uznając, iż w sprawie nie zostały spełnione przesłanki umorzenia określone w art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm. dalej - u.s.u.s), tj. całkowita nieściągalność oraz ważny interes zobowiązanego, oraz umorzono postępowanie w zakresie umorzenia składek na ubezpieczenie społeczne za okres [..] r. - [..] r. w kwocie [..] zł oraz na ubezpieczenia społeczne za okres [..] r. w kwocie [..] zł z uwagi na przedawnienie należności. Odnosząc się do poszczególnych zarzutów i argumentów przedstawionych we wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że Z. K. prowadzi działalność gospodarczą od [..] kwietnia 1988 r. w zakresie usług remontowo-budowlanych i specjalistycznych i z tytułu wykonywanej działalności gospodarczej zobowiązany był do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy, a niedopełnienie tego obowiązku doprowadziło do powstania zaległości. Decyzją z dnia [..] lipca 2008 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził w związku z ustaniem z dniem 31 stycznia 1998 r. prawa do renty, podleganie przez Z. K. obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu w okresie od [..] lutego 1998 r. do [..] grudnia 1998 r. oraz obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu w okresie od [..] stycznia 1999 r. do [..] grudnia 2007 r. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Decyzja ta została zaskarżona do Sądu Okręgowego w K., który wyrokiem z dnia [..] listopada 2008 r. wydanym do sygn. akt: [..] oddalił odwołanie Z. K. Należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za okres luty [..] r. - [.] grudzień 1998 r. w kwocie [..] zł oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) za okres styczeń [..] r. - październik [..] r. w kwocie [..] zł i należności na Fundusz Pracy za okres styczeń [..] r. - październik [..] r. w kwocie [..] zł uległy przedawnieniu. Organ wskazał, że zobowiązany nie pobiera świadczeń emerytalno-rentowych, w dalszym ciągu prowadzi działalność gospodarczą, jest właścicielem lokalu mieszkalnego w budynku przy ul. [..], jest właścicielem kilku pojazdów, przyczepy. Nie korzysta z pomocy społecznej, w okresie od [..] stycznia 2008 r. do [..] stycznia 2007 r. był hospitalizowany, posiada zobowiązanie kredytowe w Banku [..] w wysokości [..] zł. Miesięczne wydatki na utrzymanie mieszkania, zakup lekarstw, spłatę kredytu wynoszą [..] zł. Organ wskazał, że rozpoznając wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy ustalił, że należność z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za okres [..] r. w kwocie [..] zł z odsetkami za zwłokę w wysokości [..] zł uległy przedawnieniu. Wysokość zaległości objętych przedmiotowym postępowaniem wynosi: [..] zł z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za okres [..] r. - [..] r. i [.] zł odsetek za zwłokę. W ocenie organu w stosunku do Z. K. nie zostały spełnione przesłanki umorzenia należności określone w art. 28 ust. 2 w zw. z art. 28 ust. 3 i 3a u.s.u.s. Dokonane ustalenia stanu faktycznego nie pozwalają na stwierdzenie całkowitej nieściągalności należności, której przypadki enumeratywnie określono w art. 28 ust. 3 pkt 1-6 u.s.u.s. Nadto w stosunku do skarżącego nie zachodzi żaden z przypadków określonych w §3 ust. 1 pkt 1-3 rozporządzenia z dnia 31 lipca 2003 r. Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (Dz. U. Nr 141, poz. 1365). Zdaniem organu odwoławczego sytuacja majątkowa Z. K. nie uzasadniała umorzenia przedmiotowego zadłużenia. Organ zaakcentował, że osiągany dochód w przeliczeniu na jeden miesiąc to kwota [..] zł, a po odliczeniu kosztów utrzymania skarżący do dyspozycji ma [...] zł. Sytuacja skarżącego upoważnia do stwierdzenia, że podjęcie spłaty zadłużenia nie grozi niezaspokojeniu niezbędnych potrzeb życiowych. Organ zaznaczył również, że po ustaniu warunków powodujących wyłączenie z obowiązku ubezpieczenia społecznego Z. K. powinien zawiadomić o tym fakcie Oddział ZUS w ciągu 10 dni. Od dnia [..] lutego 1998 r. skarżący utracił prawo do renty, a zatem miał obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego. Z tytułu wykonywanej działalności gospodarczej zgłosił się jedynie do ubezpieczenia społecznego. W ocenie organu zasadności umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne nie można wywodzić z faktu, iż w [..] r. i [...] ZUS wydał skarżącemu zaświadczenie o niezaleganiu ze składkami i w związku z tym nie ponosi on żadnej winy w nieopłaceniu składek. Taka sytuacja nie może stanowić przesłanki umorzenia składek. Skarżący z tytułu działalności gospodarczej dokonał jedynie zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego. Natomiast ZUS ma co najmniej 10-letni okres na sprawdzenie prawidłowości obliczania składek przez płatnika. Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. oddalając skargę Z. K. wskazał, że zgodnie z art. 32 u.s.u.s. do składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne. W tym zakresie art. 28 ust. 1 i 2 u.s.u.s. stanowi, iż należności z tytułu składek, pod którym to pojęciem należy rozumieć składki, odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkową opłatę (art. 24 ust. 2 u.s.u.s.), mogą być umarzane w całości lub w części przez Zakład tylko w przypadku ich całkowitej nieściągalności, która zachodzi w sytuacjach wyliczonych w ust. 3 tego artykułu. W przepisie art. 28 ust. 3 u.s.u.s. ustawodawca wskazał siedem przypadków, w których zachodzi całkowita nieściągalność należności z tytułu składek. W ocenie Sądu, wyliczenie zawarte w tym przepisie jest wyczerpujące, tj. stanowi zamknięty katalog sytuacji, w których można uznać, iż ma miejsce całkowita nieściągalność należności z tytułu składek. Dopiero zaistnienie którejkolwiek z przesłanek określonych w tym przepisie daje potencjalną możliwość umorzenia tych należności. Sąd zaakcentował, że nawet wówczas oznacza to jednak dla organu podejmującego rozstrzygnięcie tylko możliwość umorzenia należności z tytułu składek, a nie prawny obowiązek ich umorzenia. Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z treścią wymienionego art. 28 ust. 1 i 2 u.s.u.s. należności z tytułu składek, pod którym to pojęciem należy rozumieć składki, odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkową opłatę (art. 24 ust. 2 u.s.u.s.), mogą być umarzane w całości lub w części przez Zakład tylko w przypadku ich całkowitej nieściągalności, która zachodzi w sytuacjach wyliczonych w ust. 3 tego przepisu.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
