Wyrok NSA z dnia 23 lutego 2010 r., sygn. II FSK 1100/09
W razie wstrzymania wykonania obowiązku postępowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu. Jednakże wstrzymanie wykonania decyzji nieostatecznej ze względu na przyjęcie zabezpieczenia, o którym stanowi art. 224a § 1 Ordynacji podatkowej, jest uzależnione od uprzedniego podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie przyjęcia zabezpieczenia, a także zaskarżenia decyzji stanowiącej podstawę tytułu wykonawczego. Zobowiązany może więc nie dopuścić do wszczęcia egzekucji lub spowodować zawieszenie takiego postępowania, jeżeli wystąpi o przyjęcie przez organ podatkowy jednej z form zabezpieczenia określonych w art. 33 d § 2 Ordynacji podatkowej. Rozstrzygnięcie w sprawie przyjęcia zabezpieczenia wymaga jednak wydania odrębnego postanowienia w tej sprawie.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Antoni Hanusz (sprawozdawca), Sędzia NSA Edyta Anyżewska, Sędzia del. WSA Bogusław Woźniak, Protokolant Dorota Żmijewska, po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej S. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 2 kwietnia 2009 r. sygn. akt I SA/Ke 89/09 w sprawie ze skargi S. B. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 30 grudnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania egzekucyjnego 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od S. B. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w K. kwotę 120 (słownie: sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 kwietnia 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w sprawie o sygnaturze akt I SA/Ke 89/09, oddalił skargę S.B. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 30 grudnia 2008 roku w przedmiocie odmowy umorzenia postępowania egzekucyjnego. Zaskarżonym postanowieniem z dnia 30 grudnia 2008 roku Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 14 listopada 2008 roku w sprawie odmowy umorzenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego Nr SM [...] wystawionego w dniu 20 października 2008 roku na zaległości S.B. w podatku dochodowym od osób fizycznych. Organ drugiej instancji ustalił, iż na podstawie tytułu wykonawczego z dnia 20 października 2008 roku nr SM [...] Naczelnik Urzędu Skarbowego wszczął postępowanie egzekucyjne w stosunku do majątku S.B. Na podstawie zawiadomień z dnia 20 października 2008r. o zajęciu prawa majątkowego zobowiązanego stanowiącego wierzytelność z rachunku bankowego u dłużnika zajętej wierzytelności będącego bankiem dokonano zajęcia rachunków bankowych prowadzonych w PKO BP oraz w BGŻ SA na kwotę wynikającą z w/w tytułu wykonawczego. Zawiadomienia o zajęciu wierzytelności wraz z odpisem tytułu wykonawczego zostały doręczone zobowiązanemu w dniu 20 października 2008r. Postanowieniem z dnia 20 października 2008 roku Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej, na podstawie art. 224a § 1 pkt 1 w związku z art. 33d i art. 33g ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) przyjął, na wniosek strony z dnia 13 października 2008 roku, zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego określonego w decyzji stanowiącej podstawę wystawienia tytułu wykonawczego i prowadzenia egzekucji administracyjnej, w formie depozytu w gotówce. Postanowieniem z dnia z dnia 20 października 2008 roku organ egzekucyjny tj. Naczelnik Urzędu Skarbowego wydał też postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego, które zażaleniem z dnia 21 października 2008 roku S.B. zaskarżył i w którym złożył wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Powyższy wniosek został przekazany do załatwienia zgodnie z właściwością do Naczelnika Urzędu Skarbowego, który postanowieniem z dnia 14 listopada 2008 roku odmówił umorzenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego Nr SM [...]. Dyrektor Urzędu Skarbowego zważył, iż postanowienie Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej z dnia 20 października 2008 roku w sprawie przyjęcia zabezpieczenia nie rozstrzygało kwestii wstrzymania wykonania decyzji w sprawie wymiaru zobowiązania, stanowiącej podstawę do prowadzenia egzekucji administracyjnej. Powołując się na treść art. 224a § 1 w/w Ordynacji podatkowej, organ podatkowy wyjaśnił, iż instytucja wstrzymania wykonania decyzji, określona w tym przepisie jest uzależniona od uprzedniego podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie przyjęcia zabezpieczenia, lecz nie następuje jednocześnie z momentem wydania postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia i wymaga wydania odrębnego orzeczenia w tej sprawie. Zatem postanowienie Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w przedmiocie przyjęcia zabezpieczenia nie przesądzało, iż w dniu 20 października 2008 roku decyzja wymiarowa nie była wykonalna. Treść wskazanego powyżej przepisu art. 224a Ordynacji podatkowej jednoznacznie wskazuje, iż po przyjęciu zabezpieczenia może nastąpić wstrzymanie wykonania tylko decyzji zaskarżonej w całości albo w części. W przedmiotowej sprawie odwołanie od decyzji stanowiącej podstawę prowadzenia egzekucji zostało nadane za pośrednictwem poczty dopiero w dniu 27 października 2008 roku, a zatem przed tym dniem wstrzymanie jej wykonania w świetle przepisów prawa nie było możliwe. Dopiero po dokonanej w dniu 24 października 2008 roku wpłacie na poczet zabezpieczenia, Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej, postanowieniem z dnia 6 listopada 2008 roku, tj. w dniu, w którym do Urzędu Kontroli Skarbowej wpłynęło odwołanie, wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji w sprawie wymiaru zobowiązania S.B. w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2002 rok. Następnie Dyrektor Izby Skarbowej podniósł, iż stosownie do treści art. 59 §3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 roku Nr 229, poz. 1954 ze zm.), w przypadkach, o których mowa w art. 59 §1 i 2, organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego, chyba że umorzenie postępowania egzekucyjnego następuje na podstawie art. 34 § 4. Organ stwierdził, że w złożonym zażaleniu S.B. powołał się na przepisy art. 59 § 1 pkt 1, 2 i 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jako podstawy prawnej dla umorzenia postępowania egzekucyjnego. Zgodnie z art. 59 § 1 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji postępowanie egzekucyjne umarza się, jeżeli obowiązek został wykonany przed wszczęciem postępowania. W przedmiotowej sprawie nie doszło jednakże do wykonania zobowiązania przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, jak również w trakcie jego trwania. Jak wskazał organ, zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek okoliczności wskazanych w art. 59 § 1 Ordynacji podatkowej. W świetle tego przepisu zarówno wydanie postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia w gotówce, jak również wpłata przez podatnika kwoty zabezpieczenia nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania, bowiem w takim przypadku świadczenie względem Skarbu Państwa w formie zobowiązania podatkowego w istocie nie zostaje zrealizowane. Zatem brak jest podstaw do uznania, iż obowiązek objęty tytułem wykonawczym został wykonany przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego lub w czasie jego trwania. Organ wyjaśnił dalej, iż zgodnie z art. 59 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, postępowanie egzekucyjne umarza się jeżeli obowiązek nie jest wymagalny, został umorzony lub wygasł z innego powodu albo jeżeli obowiązek nie istniał. Zdaniem organu, złożenie wniosku o przyjęcie zabezpieczenia nie stanowi podstawy do zaniechania wszczęcia postępowania egzekucyjnego, a wpłata kwoty na poczet zabezpieczenia nie stanowi z kolei podstawy do umorzenia tego postępowania. Z normy art. 224a Ordynacji podatkowej jednoznacznie wynika, iż w przypadku wpłaty przez podatnika przyjętej przez organ kwoty zabezpieczenia wykonanie decyzji w sprawie wymiaru zobowiązania ulega wstrzymaniu, co daje, w świetle art. 56 § 1 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jedynie podstawę do zawieszenia prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Dyrektor Izby Skarbowej wyjaśnił nadto, że wskazany w przytoczonym wyżej art. 59 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, brak wymagalności obowiązku oznacza przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, że nie upłynął jeszcze termin jego płatności, co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca, bowiem termin płatności zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2002 roku upływał z dniem 30 kwietnia 2003 roku. Przedmiotowy obowiązek nie został również umorzony oraz nie wygasł z innego powodu. Organ drugiej instancji zważył nadto, że w przedmiotowej sprawie brak jest także podstaw do umorzenia postępowania w oparciu o art. 59 § 1 pkt 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, który stanowi, iż postępowanie egzekucyjne umarza się jeżeli egzekucja administracyjna lub zastosowany środek egzekucyjny są niedopuszczalne albo zobowiązanemu nie doręczono upomnienia, mimo iż obowiązek taki ciążył na wierzycielu. Dopuszczalność egzekucji administracyjnej regulują przepisy art. 2, art. 3, art. 3a, art. 4 i art. 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Objęta przedmiotowym postępowaniem egzekucyjnym należność z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 2002r. określona została decyzją właściwego organu kontroli skarbowej, co, w opinii organu, spełnia kryteria dopuszczalności prowadzenia egzekucji administracyjnej określone w art. 2 § 1 pkt 1 oraz art. 3 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Z uwagi zaś na fakt, iż zobowiązanie zostało określone w orzeczeniu, brak było obowiązku doręczenia przed wszczęciem egzekucji administracyjnej upomnienia, o którym mowa w art. 15 §1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Powyższe wynika z zapisu § 13 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 137, poz. 1541 ze zm.). Również, jak wskazał organ, zastosowany w przedmiotowej sprawie środek egzekucyjny tj. zajęcie rachunku bankowego, jest dopuszczalny w egzekucji administracyjnej, na co wskazują przepisy art. 1a pkt 12 lit. a oraz art. 7 §1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Organ zaznaczył jednocześnie, iż fakt uciążliwości zastosowanego środka egzekucyjnego nie może być podstawą do umorzenia prowadzonego postępowania egzekucyjnego, bowiem nie przewidują tego obowiązujące przepisy regulujące zasady prowadzenia egzekucji administracyjnej. Mając jednak na względzie wolę strony, organ egzekucyjny umożliwił jej wypłatę kwoty niezbędnej do wniesienia zabezpieczenia, a następnie po dokonaniu przez S.B. stosownej wpłaty, postanowieniem z dnia 12 listopada 2008 roku znak: [...], uchylił dokonane zajęcia rachunków bankowych. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w fakt, iż Naczelnik Urzędu Skarbowego wyraził zgodę na zwolnienie z rachunku bankowego kwoty 3.505.242,00 zł. spod zajęcia, nie świadczy, iż organ egzekucyjny uznał brak podstaw do prowadzenia egzekucji administracyjnej, umożliwił jedynie dłużnikowi spełnienie jego woli złożenia zabezpieczenia wykonania decyzji wymiarowej.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
