Wyrok NSA z dnia 22 września 2009 r., sygn. II FSK 598/08
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka, Sędzia NSA Antoni Hanusz (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Ludmiła Jajkiewicz, Protokolant Dorota Żmijewska, po rozpoznaniu w dniu 22 września 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 19 grudnia 2007 r. sygn. akt I SA/Po 1556/07 w sprawie ze skargi U. K. i M. G. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 31 sierpnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie podatku od spadków i darowizn oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
II FSK 598/08
Uzasadnienie
1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 grudnia 2007 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w sprawie o sygnaturze akt I SA/Po 1556/07, uchylił zaskarżoną przez U.K. i M.G. decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 31 sierpnia 2007 roku w przedmiocie podatku od spadków i darowizn oraz poprzedzającą to rozstrzygnięcie decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 15 maja 2007 roku. Decyzją z dnia 15 maja 2007 Naczelnik Urzędu Skarbowego działając na podstawie art. 15, art. 21 par 1 pkt2 i art. 207 parł ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005r Nr 8 poz. 60 z późn. zm.) oraz art. 1 ust.1 , art. 5 art. 6 art.7 art. 8 art. 9 art. 13 art. 14 art. 15 ustawy z dnia 28 lipca 1983 o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U z 2004 r. Nr 142 poz. 1514 z późn zm.) ustalił podatnikom zobowiązanie w podatku od spadków i darowizn w kwocie 6.302 zł. W uzasadnieniu decyzji organ podatkowy I instancji wskazał, iż aktem notarialnym z dnia 4 lipca 2006r sporządzonym przed notariuszem Repertorium A nr [...] U.K. podarowała M.G.- synowi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr [...] położonego na osiedlu J. w P. Obdarowany M.G., w wykonaniu polecenia darczyńcy - U.K. ustanowił na jej rzecz bezpłatne prawo użytkowania przedmiotu darowizny na czas nieokreślony, z tym, że trwać ono miało niewątpliwie do dnia 4 lipca 2028r. Wartość darowizny strony ustaliły na kwotę 110.000 zł, a skapitalizowaną wartość ustanowionego na rzecz darczyńcy prawa użytkowania na kwotę 96.800zł. Czystą wartość darowizny strony określiły na kwotę 13.200zł. od której notariusz, jako płatnik, ustalił i pobrał podatek od spadków i darowizn w kwocie 107 zł. Notariusz obliczając powyższy podatek z podstawy opodatkowania, jako ciężar darowizny, odliczył skapitalizowaną wartość prawa użytkowania. W dniu 27 września 2006r aktem notarialnym sporządzonym przez tego samego notariusza - Nr repertorium A [...] - U.K. zrzekła się ustanowionego na jej rzecz nieodpłatnego prawa użytkowania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr [...] położonego na osiedlu J. w P. zaś M.G. sprzedał nabyte w drodze darowizny nieobciążone żadnymi prawami osób trzecich prawo do tego lokalu, M.W. kwotę 129 000 zł. Kolejnym aktem notarialnym sporządzonym w dniu 27 września 2006r Nr repertorium A [...] małżonkowie M. i K. G. oświadczyli, że ustanawiają na rzecz swojej matki i teściowej U.K. prawo użytkowania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr [...] w budynku nr [...] położonym w P. na osiedlu T., które jest ich własnością. Naczelnik Urzędu Skarbowego uznał, za niedopuszczalne odliczenie od podstawy opodatkowania jako ciężaru darowizny wartości prawa użytkowania ustanowionego na innej rzeczy lub prawie majątkowym niż nabytym w drodze darowizny. Zdaniem organu unormowanie zawarte w art. 7 ust.1 ustawy o podatku od spadków i darowizn pozwala jedynie na wzajemne potrącenie ich wartości, zaś ustęp 2 tego artykułu na uznanie, że ustanowienie prawa użytkowania na nieruchomości przez obdarowanego w wykonaniu polecenia darczyńcy stanowi ciężar darowizny. Zdaniem organu obdarowany M.G. nie wypełnił polecenia zawartego w umowie darowizny związanego z ustanowieniem prawa użytkowania przedmiotu darowizny na rzecz darczyńcy. Wobec powyższego organ podatkowy ustalił podatek od spadków i darowizn od darowizny otrzymanej od U.K. pomijając skapitalizowaną wartość ciężaru i przyjmując czystą wartość darowizny w wysokości ustalonej przez strony -110.000 zł, którą następnie obniżono o kwotę przysługującą nabywcy zaliczanemu do I grupy podatkowej - 9.637 złotych. Dyrektor Izby Skarbowej decyzją z dnia 31 sierpnia 2007r. utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w zaskarżonej do sądu administracyjnego decyzji zgodził się ze stanowiskiem organu pierwszej instancji. Argumentował, że gdyby przyjąć za odwołującymi, że U. K. przysługiwało prawo użytkowania ustanowione na przedmiocie darowizny, to mając na uwadze okoliczność, iż zaledwie po upływie 2 miesięcy od dnia dokonania darowizny uprawniona zrzekła się przysługującego jej prawa oraz, że przedmiot darowizny został tego samego dnia sprzedany przez obdarowanego w stanie wolnym od obciążeń, wartość użytkowania nie podlega odliczeniu od wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu będącego przedmiotem darowizny, jako ciężar tej darowizny. Okoliczności te zdaniem organu odwoławczego świadczą jednoznacznie o zamiarze uchylenia się stron od skutków podatkowych dokonanej umowy darowizny. Dyrektor Izby Skarbowej podzielił również pogląd organu I instancji co do braku podstaw odliczenia od podstawy opodatkowania jako ciężaru darowizny wartości prawa użytkowania ustanowionego na innym spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego niż nabytym w drodze darowizny. Organ odwoławczy nie dopatrzył się również naruszenia przez Naczelnika Urzędu Skarbowego art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 o podatku od spadków i darowizn twierdząc, iż kwestią sporną w przedmiotowej sprawie nie jest okoliczność wykonania polecenia darczyńcy i tym samym ustanowienia prawa użytkowania na przedmiocie darowizny lecz stwierdzenie w jakim celu to prawo zostało ustanowione i jaki był rzeczywisty cel umowy. 2. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, w wyniku przeprowadzenia sądowej kontroli objętej skargą decyzji, uznał że rozstrzygnięcie to narusza prawo w stopniu uzasadniającym jego uchylenie i stosując 145 § 1 pkt.1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) dalej u.p.p.s.a., orzekł o jej uchyleniu. Sąd przytoczył w pierwszej kolejności ustalony w rozpoznawanej sprawie stan faktyczny i wskazał, że przedmiotem sporu pozostaje to, czy organy podatkowe prawidłowo nie uznały jako ciężaru darowizny skapitalizowanej wartości prawa użytkowania ustanowionego na nabytym przedmiocie darowizny. Sąd wskazał, że Zgodnie z art. 7 ust.1 ustawy o spadkach i darowiznach (tekst jedn. Dz. U z 2004r Nr 142 poz. 1514 z późn zm.) podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Art. 7 ust.2 cyt ustawy stanowi natomiast, iż jeżeli spadkobierca i zapisobierca lub obdarowany został obciążony obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku (zapisu) lub darowizny, o ile polecenie zostało wykonane. Z kolei jak argumentował Sąd, art. 893 Kodeksu cywilnego stanowi natomiast, iż darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
