Wyrok NSA z dnia 15 grudnia 2009 r., sygn. II FSK 1056/08
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Antoni Hanusz (sprawozdawca), Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, Sędzia del. WSA Tomasz Zborzyński, Protokolant Dorota Żmijewska, po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej H. T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 12 marca 2008 r. sygn. akt I SA/Bd 13/08 w sprawie ze skargi H. T. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia 3 grudnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia zaległości z tytułu zryczałtowanego podatku dochodowego od niezaewidencjonowanego przychodu za 2001 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od H. T. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w B. kwotę 1200 (słownie: jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
II FSK 1056/08
Uzasadnienie
1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 12 marca 2008 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w sprawie o sygnaturze akt I SA/Bd 13/08, działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) dalej u.p.p.s.a., oddalił skargę H.T. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia 3 grudnia 2007 roku w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości z tytułu zryczałtowanego podatku dochodowego od niezaewidencjonowanego przychodu za 2001 rok. Pismem z dnia 07 sierpnia 2007r. wnioskodawczyni zwróciła się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. z wnioskiem o umorzenie zaległości podatkowej w kwocie 20.484,60 zł wynikającej z decyzji z dnia 24 lipca 2007r. Nr [...] orzekającej o odpowiedzialności za zaległości podatkowe małżonka , odsetek za zwłokę w kwocie 12.114,00 zł oraz kosztów postępowania egzekucyjnego w kwocie 352,03 zł. Wniosek strona uzasadniła brakiem możliwości wygospodarowania środków płatniczych na jednorazowe uregulowanie zaległości podatkowej. Podatniczka wskazała, że jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku, samotnie wychowującą dwoje nastoletnich dzieci oraz, że nie posiada żadnych oszczędności, utrzymuje się z zaliczki alimentacyjnej na dzieci w łącznej kwocie 360,00 zł oraz zasiłku rodzinnego w wysokości 128,00 zł. Korzysta również z opieki społecznej, otrzymuje zasiłek okresowy w kwocie 195,00 zł, zasiłek celowy w kwocie 90,00 zł (kwartalnie) oraz dodatek mieszkaniowy w wysokości 175,00 zł. Miesięczne wydatki kształtują się na poziomie 440,00 zł. Ponadto oświadczyła, iż w okresie powstania przedmiotowych zaległości pozostawała w faktycznej separacji z mężem i nie korzystała z osiąganych dochodów z prowadzonej przez męża działalności gospodarczej. Organ podatkowy pierwszej instancji uznał, że przedstawione argumenty oraz zebrany materiał dowodowy nie mogą stanowić podstawy do pozytywnego rozstrzygnięcia wniosku i decyzją z dnia 05 września 2007r., Nr [...], odmówił umorzenia zaległości odsetek za zwłokę oraz kosztów postępowania egzekucyjnego. Dyrektor Izby Skarbowej decyzją z dnia 03 grudnia 2007r. Nr [...] uchylił decyzję organu podatkowego pierwszej instancji w części dotyczącej odmowy umorzenia kosztów postępowania egzekucyjnego w kwocie 352,03 zł i w tej części umorzył postępowanie jako bezprzedmiotowe. Natomiast w pozostałej części utrzymał decyzję w mocy. W uzasadnieniu tej decyzji wskazano, iż organ podatkowy pierwszej instancji, odmawiając umorzenia kosztów postępowania egzekucyjnego, wykroczył poza ramy postępowania o udzielenie ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego. Postępowania w sprawie umorzenia bądź rozłożenia na raty zapłaty zaległości podatkowych oraz w sprawie umorzenia bądź rozłożenia na raty kosztów postępowania egzekucyjnego są odrębnymi postępowaniami. Ustosunkowując się do meritum sprawy organ odwoławczy wskazał, iż decyzja organu pierwszej instancji jest zasadna, a okoliczności podnoszone w odwołaniu od decyzji nie stanowią wystarczającej przesłanki do zmiany rozstrzygnięcia. Analizując sytuację materialną i finansową strony organ odwoławczy przyznał, iż faktycznie jest ona trudna, bowiem źródłem utrzymania trzyosobowej rodziny jest wyłącznie pomoc Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w W. w łącznej wysokości ok. 700,00 zł miesięcznie, w postaci zaliczki alimentacyjnej na dzieci, zasiłku rodzinnego, zasiłku okresowego oraz zasiłku celowego na zakup artykułów żywnościowych, oraz pomoc fundacji "S" w wysokości 300,00 zł na pół roku. Potwierdzeniem trudnej sytuacji finansowej jest również przyznany dodatek mieszkaniowy. Nie mniej organ wskazał, że instytucja umorzenia zaległości podatkowej skonstruowana została na zasadzie uznania administracyjnego. Oznacza to, że nawet, gdy zostanie stwierdzona przesłanka ważnego interesu podatnika, organ podatkowy ma możliwość wydania decyzji, w której odmówi zastosowania najdalej idącej ulgi jaką jest umorzenie zaległości podatkowej. 2. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyniku przeprowadzenia sądowej kontroli objętej skargą decyzji stwierdził, że nie narusza ona prawa. Sąd podniósł, że zgodnie z przepisem art. 67 a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), stanowiącym podstawę rozstrzygnięcia w rozpatrywanej sprawie, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym organ podatkowy, na wniosek podatnika, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Stosownie natomiast do art. 67 c § 2 cyt. ustawy przepisy art. 67 a oraz 67b stosuje się odpowiednio do należności przypadających od spadkobierców podatnika lub płatnika oraz od osób trzecich. Sąd zgodził się ze stanowiskiem organów podatkowych, iż uznaniowy charakter instytucji umorzenia, powoduje, iż zastosowanie wobec podatnika przedmiotowej ulgi jest prawem, a nie obowiązkiem organu. W ocenie Sądu, przyznana organom podatkowym swoboda w rozstrzygnięciu nie oznacza jednak dowolności. W sytuacji uznania administracyjnego, w celu wydania prawidłowego orzeczenia, organ podatkowy obowiązany jest bowiem, jak wskazano wyżej, szczegółowo zbadać stan faktyczny i utrwalić w aktach wyniki tego badania. Wedle oceny Sądu organ podatkowy zebrał materiał dowodowy w celu ustalenia sytuacji majątkowej, finansowej i rodzinnej skarżącej przy aktywnym jej udziale. Zgromadzony w sprawie materiał w ocenie Sądu wskazywał, iż podejmując rozstrzygniecie w przedmiotowej sprawie organy podatkowe znały sytuację skarżącej, w sposób prawidłowy przeprowadziły w niniejszej sprawie postępowanie, dokonały szczegółowej i wyczerpującej analizy wskazanych przez skarżącą okoliczności, w celu ustalenia, czy wystąpił ważny interes podatnika. Skarżąca domagając się umorzenia zaległości podatkowych, przedstawia swoją trudną sytuację materialną, upatrując w tym zaistnienia ważnego interesu podatnika. Organ odwoławczy w tym zakresie w całości zgodził się z argumentacją strony, uznając, iż w sprawie zachodzi "ważny interes podatnika" bowiem aktualna sytuacja finansowa i zdrowotna strony jest trudna. W ocenie Sądu konkluzja ta w świetle zebranego materiału dowodowego była całkowicie zasadna. Słusznie jednak organ podatkowy wskazywał na wyjątkowość instytucji umorzenia zaległości podatkowej jako odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania. Wpływy z podatków przeznaczane są bowiem na realizację różnych celów społecznych, tak więc odpowiednio do tej okoliczności, odstąpienie od ich poboru musi być uzasadnione wystąpieniem szczególnie ważnych i uzasadnionych, również z punktu widzenia obiektywnych kryteriów. 3. W skardze kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego H.T. zaskarżyła wskazany powyżej wyrok w całości, zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, a w szczególności art. 133 § 1 u.p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie i wydanie zaskarżonego wyroku w oparciu o niekompletne akta sprawy. Drugi podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut dotyczył uchybienia przez Sąd normom art. 135 u.p.p.s.a. w związku z art. 181 ustawy Ordynacja podatkowa, poprzez ich niezastosowanie wskutek niezgromadzenia przez organy podatkowe wszystkich dokumentów będących dowodami w sprawie, co miało istotny wpływ na wynik sprawy. Zarzucono także wyrokowi naruszenie art. 135 u.p.p.s.a. w związku z art. 110 § 1 Ordynacji podatkowej poprzez jego niezastosowanie. Wskazując na powyższe zarzuty strona skarżąca domagała się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Bydgoszczy oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego. 4. Dyrektor Izby Skarbowej w B. w odpowiedzi na skargę kasacyjną domagał się jej oddalenia oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego. Argumentował, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu a skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw ani zarzutów. 5. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw, a zatem należało ją oddalić. Przedmiotem sądowej kontroli była w rozpoznawanej sprawie decyzja odmawiająca skarżącej ulgi w spłacie w formie umorzenia zaległości podatkowej z tytułu zryczałtowanego podatku dochodowego od niezaewidencjonowanego przychodu za 2001 rok. Podstawę rozstrzygnięcia tej decyzji stanowił przepis art. 67a § 1 pkt 3 w związku z art. 67 c) § 2 Ordynacji podatkowej. Przedmiotem tego postępowania było więc jedynie ustalenie przesłanek pozwalających na udzielenie podatniczce ulgi podatkowej wymienionych w tym przepisie. Nie było tym samym uzasadnionych podstaw do zastosowania w postępowaniu którego wynik stał się przedmiotem skargi do sądu w postaci decyzji z dnia 3 grudnia 2007 roku, norm art. 110 § 1 Ordynacji podatkowej. Zarzut skargi kasacyjnej w tym zakresie nie zasługuje więc na uwzględnienie. Kwestia ustalenia wysokości ciążącego na skarżącej zobowiązania wynikającego z decyzji orzekającej odpowiedzialność podatkową leży bowiem poza granicami sprawy sądowadministracyjnej w toczącym się postępowaniu. Granice tej sprawy, o których mowa w art. 134 § 1 u.p.p.s.a. wyznaczała treść objętej skargą decyzji w zakresie w jakim odmawiała skarżącej zastosowania ulgi, z uwagi na brak w ocenie organów, spełnienia przesłanek o których mowa w art. 67a § 1 pkt 3 w związku z art. 67 c § 2 Ordynacji podatkowej. Z tej przyczyny nie mógł zostać uznany za uzasadniony zarzut naruszenia w zaskarżonym wyroku art. 135 u.p.p.s.a., gdyż nie było konieczności, by w toku sądowej kontroli jaka odbyła się w rozpoznawanej sprawie poddać ocenie Sądu inne akty lub czynności organów podatkowych niż ta, której dotyczyła objęta skargą decyzja. Odnosząc się do kolejnych podniesionych w skardze kasacyjnej zarzutów należy podnieść, iż Dyrektor Izby Skarbowej w B. oraz Sąd pierwszej instancji zasadnie przyjęli, że organy podatkowe w sposób wyczerpujący zebrały materiał dowodowy, który pozwolił na wydanie rozstrzygnięcia w sprawie. Nie jest tym samym prawidłowy wskazany w skardze kasacyjnej zarzut art. 133 § 1 u.p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie w sprawie. Analiza akt rozpoznawanej sprawy wskazuje bowiem, że zaskarżony wyrok zapadł na podstawie akt sprawy oraz po przeprowadzeniu przez Sąd rozprawy oraz jej zamknięciu. Świadczy o tym znajdujący się na str. 30 protokół z przeprowadzonej przez Sąd rozprawy w dniu 12 marca 2008 roku. Na uwzględnienie nie zasługuje wreszcie zarzut naruszenia art. 135 u.p.p.s.a. w związku z art. 181 Ordynacji podatkowej. Z przepisu bowiem art. 176 u.p.p.s.a. wynika, że istotnym elementem skargi kasacyjnej jest przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie. Prawidłowe wskazanie podstawy kasacyjnej polega na przybliżeniu konkretnych przepisów prawa, które zostały naruszone przez Sąd jak również sprecyzowaniu sposobu ich naruszenia. Zgodnie zaś z art. 183 § 1 u.p.p.s.a. postępowanie kasacyjne polega na badaniu zasadności podstaw kasacyjnych, którymi Naczelny Sąd Administracyjny jest związany. Oznacza to, że Naczelny Sąd Administracyjny ocenia sprawę jedynie w granicach zarzutów podniesionych w skardze kasacyjnej i nie jest zobowiązany i uprawniony do ich rozszerzania lub uzupełniania. Zarzuty i wnioski skargi kasacyjnej mogą dotyczyć wyłącznie zaskarżonego wyroku a nie poprzedzającego go postępowania administracyjnego i wydanych w jego toku orzeczeń. Opisany powyżej zarzut wymogów tych nie spełnia. Wskazując na powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 184 u.p.p.s.a orzekł jak w sentencji. Natomiast o kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono zgodnie z art. 204 pkt 1 tej ustawy i § 14 pkt 2 lit b) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
