Wyrok NSA z dnia 17 listopada 2009 r., sygn. II FSK 969/08
Odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na mocy art. 83 ust 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych rozpoznawane są przez sądy powszechne. Nie wyklucza to jednak obowiązku badania przez sądy administracyjne decyzji administracyjnych, które są źródłem obowiązków podlegających egzekucji.
Dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie jest odrębnym organem administracji, tak jak oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie stanowi odrębnego podmiotu od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest jednostką organizacyjną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jednak nie uzyskuje w ten sposób samodzielnej podmiotowości w zakresie postępowania administracyjnego i egzekucyjnego. Dyrektor Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w istocie reprezentuje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i jest w odniesieniu do tego Zakładu tym samym, czym statio fisci wobec Skarbu Państwa. Nie istnieje zatem potrzeba uzyskiwania stanowiska wierzyciela będącego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako organu egzekucyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Antoni Hanusz (sprawozdawca), Sędziowie NSA Edyta Anyżewska, Sędzia del. NSA Arkadiusz Cudak, Protokolant Dorota Żmijewska, po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 1953/07 w sprawie ze skargi T. P. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 3 września 2007 r. nr [...] w przedmiocie zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
II FSK 969/08
Uzasadnienie
1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 12 lutego 2008 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie o sygnaturze akt III SA/Wa 1953/07, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) dalej p.p.s.a., uchylił zaskarżone przez T.P. postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 3 września 2007 roku w przedmiocie zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej. Zaskarżonym postanowieniem Dyrektor Izby Skarbowej w W. na działając na podstawie art. 127 § 2 i art. 138 § 1 w zw. z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 z późn. zm. dalej jako k.p.a.) oraz art. 18, art. 34 § 1, 4 i 5 w zw. z art. 33 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm. dalej jako "u.p.e.a."), utrzymał w mocy postanowienie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 kwietnia 2007 r. w przedmiocie oddalenia zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Z motywów postanowienia wynikało, że decyzją z dnia 8 sierpnia 2006 r. (doręczoną skarżącemu w trybie zastępczym - dwukrotnie awizowaną w odstępie 7 dni przechowywaną przez okres 14 dni w placówce pocztowej), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział, orzekł o przeniesieniu odpowiedzialności za zaległości "B" Sp. z o.o., na Prezesa Zarządu to jest T.P. z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w łącznej kwocie 727 929,46 zł. Pismem z dnia 11 października 2006 r. ZUS skierował do strony upomnienie nr UP-2382/06. Pismo to doręczono stronie w trybie zastępczym określonym w art. 44 k.p.a., po dwukrotnym awizowaniu w dniach 16 października 2006 r. i 23 października 2006 r. Z uwagi na nieuregulowanie należności we wskazanym terminie ZUS wystawił skarżącemu tytuły wykonawcze. Po nadaniu powyższym tytułom klauzuli wykonalności organ egzekucyjny - Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział, zawiadomieniami o Nr [...], doręczonymi dłużnikowi w dniu 13 lutego 2007 roku dokonał zajęcia prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność z rachunku bankowego w "D" Bank w K., wszczynając tym samym postępowanie egzekucyjne w trybie art. 26 § 5 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r., Nr 229, poz. 1954 z poźn. zm., dalej jako "u.p.e.a."). Zawiadomienia wraz z odpisami tytułów wykonawczych skarżący otrzymał w dniu 4 kwietnia 2007 r. Pismami z dnia 11 kwietnia 2007 r. skarżący złożył zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego podnosząc nieistnienie obowiązku, błąd co do osoby zobowiązanego, brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1 u.p.e.a., zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego, oraz niespełnienie wymogów określonych w art. 27 u.p.e.a. Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych oddalił zarzuty skarżącego. Wskazanym na wstępie postanowieniem Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji. Organ ten wskazał, że zobowiązanie skarżącego wynika z decyzji z dnia 8 sierpnia 2006 r., przenoszącej na niego odpowiedzialność za zaległości "B" sp. z o.o. - jako Prezesa Zarządu (doręczonej w trybie zastępczym poprzez dwukrotne awizowanie w odstępie 7 dni oraz pozostawienie przez okres 14 dni w placówce pocztowej). Z chwilą uprawomocnienia się tej decyzji, czyli z dniem 28 września 2007 r., tj. po upływie miesiąca od doręczenia zastępczego w związku z niewniesieniem odwołania, wobec skarżącego można było wszcząć postępowanie egzekucyjne. Następnie wystawiono tytuły wykonawcze obciążające stronę skarżącą. Z tych powodów nie może więc być mowy o nieistnieniu zobowiązania czy błędu co do osoby zobowiązanego. Również to, że skarżący nie zapoznał się z treścią decyzji z dnia 8 sierpnia 2006 r., przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, nie świadczy o zaniedbaniu ze strony wierzyciela czy organu egzekucyjnego. Organ wskazał, że decyzja ta dotyczy osoby fizycznej i to na jej adres zamieszkania - wynikający z bazy PESEL skierowano przedmiotowe rozstrzygnięcie. Wyjaśnił tez, że z danych uzyskanych od wierzyciela wynika, iż na dzień wydania decyzji, wystawienia upomnień oraz wszczęcia egzekucji, jedynym adresem widniejącym w bazie był adres ul. B. w W., wskazany jako adres zameldowania na stale miejsce pobytu. Organ nie zgodził się również z zarzutem strony o braku doręczenia zobowiązanemu upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1 u.p.e.a. wyjaśnił, że upomnienie zostało doręczone, podobnie jak decyzja, w trybie zastępczym, przewidzianym w art. 44 k.p.a., na adres widniejący w bazie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Informację o dacie doręczenia upomnienia zawiera każdy z tytułów wykonawczych w rubryce nr 49. Odpowiadając na zarzut zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego organ, powołując się na orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyjaśnił, że o zastosowaniu najmniej uciążliwego środka egzekucyjnego można mówić wówczas, gdy istnieje w tym względzie możliwość wyboru. W badanej sprawie organ egzekucyjny posiadał informacje jedynie o rachunku bankowym strony i dlatego zastosował jedyny możliwy środek zaskarżenia. 2. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyniku przeprowadzenia sądowej kontroli objętego skargą postanowienia stwierdził, że narusza ona prawo w stopniu uzasadniającym jej uchylenie. Sąd zważył, że w przedmiotowej sprawie wierzycielem i organem egzekucyjnym jest Dyrektor I Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. W ocenie Sądu prowadzenie postępowania i wydanie postanowienia na podstawie art. 34 § 1 u.p.e.a. było bezprzedmiotowe, gdy wierzyciel i organ egzekucyjny to ta sama jednostka organizacyjna (ten sam podmiot). Sąd uznał zatem, że w niniejszej sprawie, wobec bezprzedmiotowości postanowienia wierzyciela w sprawie zgłoszonych przez skarżącego zarzutów, stanowisko wierzyciela zawarte w tym postanowieniu nie wywiera skutku w postaci związania organu egzekucyjnego, o którym mowa w art. 34 § 1 u.p.e.a. Zdaniem Sądu zasadny był podnoszony przez skarżącego zarzut nieistnienia egzekwowanego obowiązku. Decyzja orzekająca o odpowiedzialności osoby trzeciej za zobowiązania podatnika ma charakter konstytutywny, co oznacza że wskazane w tej decyzji zobowiązania nie powstają z mocy prawa lecz do ich powstania konieczne jest wydanie decyzji ustalającej zakres odpowiedzialności adresata decyzji. Należności objęte tą decyzją pierwotnie obciążały inny podmiot i dopiero nieuregulowanie ich przez ten podmiot zrodziło uprawnienie dla organu podatkowego do przeniesienia na osobę trzecią obowiązku zapłaty tych należności. Decyzja konstytutywna w przedmiocie odpowiedzialności za zobowiązania innego podmiotu tworzy dla podatnika, po jej doręczeniu, nowy obowiązek zapłaty podatku - art. 21 § 1 pkt 2. O.p. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm., w dalszej części uzasadnienia powoływanej jako O.p.) Z tego względu należało wedle stanowiska Sądu uznać, że zobowiązanie wynikające z tej decyzji powstaje z chwilą doręczenia podatnikowi decyzji. Sąd uznał w dalszej kolejności, że w badanej sprawie decyzja ustalająca skarżącemu wysokość zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz FP i FGŚP nie została mu doręczona w sposób prawidłowy wskutek czego nie powstał po stronie skarżącego egzekwowany obowiązek. Wedle oceny Sądu, doręczenie skarżącemu decyzji ustalającej egzekwowany obowiązek uwarunkowane było spełnieniem dwóch przesłanek, złożeniem pisma na czas określony w powołanym przepisie w placówce pocztowej i dwukrotnym pozostawieniem zawiadomienia (awizo) o miejscu złożenia pisma. Jak argumentował Sąd, dla uznania, że decyzja o odpowiedzialności T.P. została skutecznie doręczona stronie, w trybie art. 150 O.p., konieczne było wykazanie przez organ administracji, że Urząd Pocztowy zawiadomił skarżącego w sposób nie budzący wątpliwości o nadejściu pisma i miejscu, gdzie może pismo odebrać. Okoliczności te powinny być potwierdzone podpisem doręczyciela. Tymczasem jak podano w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, z treści adnotacji zawartych na przesyłce nie wynika by umieszczono tam wymagane informacje w tym przedmiocie ponieważ nie ma tam podpisu osoby doręczającej. Sąd wskazał, że z informacji zawartych na kopercie wynika, że przesyłkę awizowano 14 sierpnia 2006 r., a informację pozostawiono w skrzynce, co potwierdza podpis osoby doręczającej. Brak jest zaś wiarygodnej informacji o tym, że zawiadomienie o przesyłce pozostawiono po raz drugi w dniu 21 sierpnia 2006 r. O próbie powtórnego doręczenia przesyłki w tym dniu może świadczyć jedynie odcisk datownika. Okoliczność ta nie jest potwierdzona podpisem upoważnionej do tego osoby, nie ma też informacji o miejscu pozostawienia powiadomienia. Wobec tego istnieją wątpliwości, czy takie powiadomienie zostało adresatowi pisma w ogóle pozostawione. Sąd stwierdził, że wskazanie czynności podjętych przez doręczyciela bez jednoczesnego potwierdzenia tych faktów jego podpisem nie może wywoływać skutków prawnych przewidzianych w przepisach art. 150 O.p. Z tych względów Sąd uznał, że w sprawie nie istniał obowiązek dochodzony od skarżącego w postępowaniu egzekucyjnym dlatego należało stwierdzić, że zaskarżone postanowienie oraz postanowienie je poprzedzające zostały wydane z naruszeniem art. 33 pkt 1 u.p.e.a., które miało wpływ na wynik sprawy. Sąd wskazał także, że słusznie podniósł skarżący zarzut braku uprzedniego doręczenia upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1. u.p.e.a. Upomnienie z dnia 11 października 2006 r. zostało wydane na podstawie powołanego przepisu, zgodnie z którym egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego, chyba że przepisy szczególne inaczej stanowią. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia. Obligatoryjność doręczenia upomnienia do uiszczenia należności wynikających z decyzji ustalającej wynika również z wykładni § 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2001 r., Nr 137, poz. 1541 z późn. zm.). Reasumując, brak doręczenia upomnienia w przypadku istnienia takiego obowiązku narusza art. 15 § 1 i art. 27 § 3 u.p.e.a. i tym samym postępowanie egzekucyjne jest niedopuszczalne. Za takim stanowiskiem opowiada się również organ w zaskarżonym postanowieniu (str. 6 postanowienia z dnia 3 września 2007 r.). Sąd nie uznał, że upomnienie z dnia 11 października 2006 r. zostało prawidłowo doręczone w trybie zastępczym zgodnie z uregulowaniami zawartym w art. 44 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 roku Nr 98 poz. 1071), dalej k.p.a. Z treści adnotacji zawartych na kopercie wynikało, że przesyłkę zawierającą upomnienie awizowano 16 października 2006 r., o czym pozostawiono informację w skrzynce. Zostało to potwierdzone podpisem osoby doręczającej. W przypadku informacji o powtórnym zawiadomieniu o przesyłce datowanym na 23 października 2006 r. brak jest podpisu upoważnionej osoby, zatem mając na uwadze przedstawioną powyżej argumentację związaną z doręczeniem decyzji w trybie art. 150 O.p. należało stwierdzić, że w niniejszej sprawie organ egzekucyjny nie doręczył skarżącemu upomnienia. Z tego powodu Sąd uznał, że zaskarżone postanowienie oraz postanowienie je poprzedzające zostały wydane z naruszeniem art. 33 pkt 7 u.p.e.a.. Z tej przyczyny, jak wskazał Sąd, organ nie mógł zastosować w stosunku do skarżącego żadnych środków egzekucyjnych. Z tego względu Sąd uznał za bezcelowe odnoszenie się do podniesionego w skardze zarzutu związanego z bezzasadnym, zdaniem skarżącego, uznaniem przez organ iż zastosowany w stosunku do skarżącego środek egzekucyjny nie był zbyt uciążliwy. Sąd uznał zatem, że skoro w toku postępowania egzekucyjnego skarżący wskazywał inny adres do doręczeń niż adres jego zameldowania, to z treści art. 41 § 1 k.p.a. należy wywodzić, że organ miał obowiązek doręczać pisma pod nowym adresem wskazanym przez skarżącego. Uchylając zaskarżone postanowienie Sąd zalecił też organom, z uwagi na nieistnienie egzekwowanego obowiązku, umorzenie postępowanie egzekucyjnego na podstawie art. 34 § 4 u.p.e.a. 3. W skardze kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego Dyrektor Izby Skarbowej zaskarżył wskazany powyżej wyrok w całości, zarzucając mu naruszenie art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez jego błędną wykładnię oraz art. 1 i art. 134 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy. Wskazując na powyższe zarzuty, Dyrektor Izby Skarbowej domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego. 4. T.P. w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o jej oddalenie argumentując, że nie zawiera ona usprawiedliwionych podstaw ani zarzutów oraz że zaskarżony wyrok odpowiadał prawu. 5. Rozpoznając niniejszą skargę kasacyjną Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż nie znajduje ona usprawiedliwionych podstaw, wobec czego podlega oddaleniu. Zarzuty naruszenia przepisów postępowania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny dotyczą uchybienia przepisom art. 1 oraz art. 134 § 1 p.p.s.a., a także art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji Rozpatrując na początku zarzut naruszenia przez sąd administracyjny pierwszej instancji przepisów art. 1 oraz art. 134 § 1 p.p.s.a. stwierdzić należy, iż Sąd ten nie zawęził granic rozpoznania sprawy. Nie naruszył także właściwości sądów administracyjnych, wbrew stanowisku autora skargi kasacyjnej. Sąd podjął się jedynie zbadania zasadności uzyskania stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych przez T.P. zarzutów, o których mowa w art. 33 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w związku z nieuwzględnieniem zarzutu nieistnienia obowiązku podlegającego egzekucji. Natomiast z przepisu art. 134 § 1 p.p.s.a. wynika jedynie, że rozstrzygnięcie sądu administracyjnego powinno mieścić się w granicach danej sprawy, a zatem obejmować jej całość tak na płaszczyźnie podmiotowej jak przedmiotowej. Jednocześnie zakres orzekania wojewódzkiego sądu administracyjnego nie może być szerszy od zakresu rozpoznawania skargi. Tymczasem z uzasadnienia skargi kasacyjnej wynika, że skarżący organ zarzuca sądowi administracyjnemu pierwszej instancji wyjście poza granice zaskarżenia i badanie rozstrzygnięcia, dla którego podstawą był art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej. Zarzut tego rodzaju nie mieści się jednak w granicach określonych w art. 134 §1 oraz art. 1 p.p.s.a. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie nie uchylił bowiem decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6.08.2006 roku wydanej na podstawie art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej. Nie przekroczył zatem własnej kognicji oraz granic zaskarżenia. Badał jedynie zarzut istnienia egzekwowanego obowiązku. Ponieważ obowiązek zapłaty wynikał z decyzji z dnia 6.08.2006 roku, zatem sąd pierwszej instancji w tym zakresie obowiązany był sprawdzić czy decyzja ta jest ostateczna. Jednak wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie dotyczy wyłącznie postanowień zapadłych w postępowaniu egzekucyjnym związanym z rozpoznaniem wniesionych przez T.P. zarzutów. Sąd ten wyczerpująco i wszechstronnie zbadał sprawę. Nie naruszył on również art. 1 p.p.s.a., gdyż nie wszedł w kognicję sądu powszechnego powołanego na podstawie art. 83 ust 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do kontroli legalności decyzji merytorycznych wydawanych przez Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na mocy art. 83 ust 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych rozpoznawane są przez sądy powszechne. Nie wyklucza to jednak obowiązku badania przez sądy administracyjne decyzji administracyjnych, które są źródłem obowiązków podlegających egzekucji. Sąd administracyjny pierwszej instancji nie uchylił decyzji z dnia 8.08.2006 roku, a więc nie dopuścił się uchybienia art. 1 p.p.s.a. Fakt, iż w ramach postępowania sąd administracyjny oceniał tę decyzję wynika z charakteru sprawy. Decyzja z dnia 6.08.2006 roku stanowiła element materiału dowodowego w tej sprawie. T. P. wskazywał bowiem w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, iż egzekwowany obowiązek nie powstał, gdyż decyzja z dnia 8.08.2006 roku nie stała się ostateczna, a więc nie mogła rodzić po jego stronie obowiązku uregulowania zobowiązania o charakterze pieniężnym. Sąd administracyjny rozpoznając skargę obowiązany był zatem odnieść się do tych twierdzeń skarżącego oraz zbadać czy rzeczywiście decyzja z dnia 8.08.2006 roku nie została prawidłowo doręczona, a co za tym idzie nie stała się ostateczna. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano na konieczność przeprowadzenia postępowania w tym zakresie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie miał zatem obowiązek zbadania, czy Dyrektor Izby Skarbowej wydał zgodne z prawem postanowienie w przedmiocie zażalenia na rozpoznanie zarzutów T.P. w zakresie nieistnienia egzekwowanego obowiązku. W tym celu obowiązany był skontrolować czy w ogóle istniało źródło tego obowiązku. W tym przypadku źródłem egzekwowanego obowiązku była decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8.08.2006 roku. Wobec tego prawidłowe rozpoznanie sprawy wymagało oceny tej decyzji w zakresie w jakim dotyczyło zarzutu nieistnienia obowiązku podlegającego egzekucji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie trafnie również wskazał na treść art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz dokonał prawidłowej wykładni tego przepisy. Słusznie bowiem uznał, że prowadzenie postępowania i wydanie postanowienia na podstawie art. 34 § 1 tej ustawy jest bezprzedmiotowe w sytuacji, gdy wierzyciel i organ egzekucyjny są tą samą jednostką organizacyjną, a więc tym samym podmiotem prawa publicznego. Wskazując na orzecznictwo sądów administracyjnych w tej sprawie sąd pierwszej instancji trafnie przyjął, że wobec bezprzedmiotowości postanowienia wierzyciela wobec zgłoszonych przez T.P. zarzutów stanowisko wierzyciela zawarte w tym postanowieniu nie wywiera skutku w postaci związania organu egzekucyjnego, o którym mowa w art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Nieprzekonywujące są w tym zakresie argumenty pełnomocnika organu skarżącego, iż wierzycielem uprawnionym do żądania wszczęcia egzekucji administracyjnej jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako państwowa jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawna, natomiast organem egzekucyjnym jest Dyrektor Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zwrócić należy uwagę, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest jednostką organizacyjną sektora finansów publicznych zgodnie z art. 4 ust 1 pkt 9 ustawy z dnia 30. 06. 2005 roku o finansach publicznych podlegającą jednolitemu reżimowi prawnemu zachowań. Do obowiązków Zakładu, zgodnie z ustawą z dnia 13.10.1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, należy między innymi stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych oraz wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne. Dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie jest odrębnym organem administracji, tak jak oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie stanowi odrębnego podmiotu od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest kierownikiem takiej jednostki organizacyjnej i nie można go wyłączać ze struktury organizacyjnej Zakładu ani sytuować poza nim. Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest jednostką organizacyjną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jednak nie uzyskuje w ten sposób samodzielnej podmiotowości w zakresie postępowania administracyjnego i egzekucyjnego. Co prawda wykładnia językowa art. 34 § 1 i art. 19 § 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji może prowadzić do wniosku, że Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stanowią odrębne podmioty postępowania egzekucyjnego, lecz przeczy temu jednak wykładnia celowościowa. Przepis art. 34 §1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ma bowiem na celu uzyskanie przez organ egzekucyjny wiążących informacji o stanowisku wierzyciela odnośnie zgłoszonych zarzutów. Skoro więc dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest kierownikiem jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, która jednocześnie stanowi jednostkę organizacyjną wierzyciela, a więc jest w zasadzie wierzycielem, nie ma zatem potrzeby, by dyrektor tego oddziału uzyskiwał kolejne stanowisko w sprawie korzystając z wiedzy posiadanej przez tę samą instytucję. W istocie zachodzi więc bezprzedmiotowość zasięgnięcia przez organ egzekucyjny informacji w przedmiocie zarzutów od tej samej jednostki organizacyjnej, w których strukturach ona funkcjonuje. Wskazanie w skardze kasacyjnej, iż wierzycielem jest Zakładu Ubezpieczeń Społecznych a organem egzekucyjnym dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie ma więc istotnego znaczenia w niniejszej sprawie. W tym miejscu należy powołać uchwalę składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25.06.2007 roku sygn. akt I FPS 4/06, w której orzekł on, iż wydanie postanowienia zawierającego stanowisko wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów, o których mowa w art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w przypadku gdy wierzycielem jest Skarb Państwa, reprezentowany przez kierownika statio fisi, to jest naczelnika urzędu skarbowego, który jednocześnie jest organem egzekucyjnym, należy uznać za bezprzedmiotowe. Wykładnia art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji dokonana w tej uchwale ma zastosowanie w niniejszej sprawie z uwagi na podobieństwo stanów faktycznych. Dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w istocie reprezentuje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i jest w odniesieniu do tego Zakładu tym samym, czym statio fisci wobec Skarbu Państwa. Nie istnieje zatem potrzeba uzyskiwania stanowiska wierzyciela będącego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako organu egzekucyjnego. Skoro stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako wierzyciela jest wydawane przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub upoważnionego pracownika, na wniosek dyrektora lub innego pracownika, to dochodzi do sytuacji, w której ten sam podmiot żąda w postępowaniu egzekucyjnym, wydania postanowienia w przedmiocie stanowiska w sprawie zarzutów, postanowienie to rozpatruje a następnie jest nim związany. Z tego względu uznać należy, iż wierzyciel i organ egzekucyjny są tymi samymi podmiotami. Z tych wszystkich przyczyn na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargę kasacyjna należało oddalić.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
