INTRASTAT - nowe obowiązki w zakresie obrotu towarowego wewnątrz Unii Europejskiej

Ekstrastat to system dotyczący obrotu towarowego pomiędzy Unią Europejską a krajami do niej nienależącymi (tzw. kraje trzecie). System ten służy rejestracji danych statystycznych przy okazji dokonywania zgłoszeń celnych za pomocą dokumentu SAD. Jest to zatem sytuacja identyczna jak przed akcesją, lecz obejmująca wymianę tylko z krajami trzecimi, a nie z innymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej²⁾.

Ponieważ w obrocie towarowym z innymi krajami Unii Europejskiej nie ma już obowiązku dokonywania zgłoszeń celnych, gdyż tzw. granice celne zostały zniesione wskutek objęcia Polski unią celną ze wszystkimi pozostałymi krajami Unii Europejskiej, powstał obowiązek dokonywania zgłoszeń statystycznych. Umożliwiają one prowadzenie statystyki obrotów wewnątrzwspólnotowych, zwanej Instrastatem, uregulowanej przepisami unijnymi³⁾ i uzupełnionej przepisami krajowymi⁴⁾. Przepisy te oraz dodatkowe objaśnienia do nich są dostępne m.in. w Internecie⁵⁾.

Skoro istnieje możliwość zapoznania się z przepisami, artykuł ten nie będzie poświęcony ich streszczaniu, lecz objaśnianiu tych fragmentów, które nie są jasne lub których stosowanie stwarza już dające się zidentyfikować problemy. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek rozbieżności pomiędzy treścią zawartą w polskim przepisie oraz w unijnym akcie prawnym należy pamiętać, że zgodnie z art. 249 akapit drugi Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską rozporządzenia unijne stosowane są bezpośrednio. Analogiczne stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu, przy tym dotyczy ono także dyrektyw (np. podatkowych: akcyza, VAT) - jeśli nie zostały one transponowane w całości przez prawo kraju członkowskiego lub transpozycja ta nie jest zgodna z celami zdefiniowanym w dyrektywie, możliwe jest powoływanie się wprost na przepis dyrektywy z pominięciem jakichkolwiek regulacji krajowych.