Zmiany kodeksu spółek handlowych istotne dla firm

Kodeks spółek handlowych nie zawierał przepisu określającego jednoznacznie moment powstania spółki jawnej. Wykładnia przepisów kodeksu prowadziła do wniosku, że momentem tym jest podpisanie umowy, a nie wpis do rejestru. Jednocześnie przy przymusowym przekształcaniu spółki cywilnej w jawną ta pierwsza stawała się jawną z chwilą wpisu zmiany do rejestru. Nowy art. 25¹ § 1 k.s.h. stanowi, że momentem powstania spółki jawnej jest wpis do rejestru. Z kolei art. 25¹ § 2 k.s.h. określił zasady odpowiedzialności osób, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru - za zobowiązania wynikające z tego działania ich odpowiedzialność jest solidarna.

Jan Bieniacz i Anna Sokół założyli spółkę jawną. Umowę wspólnicy podpisali 20 stycznia 2004 r. Spółkę wpisano do rejestru trzy miesiące później. Wszelkie umowy podpisywali w tym okresie wynajęci menedżerowie Zbigniew Ziąb i Andrzej Tald. Zawarli oni niekorzystne umowy przedwstępne na zakup maszyn wykorzystywanych przez spółkę. Zbigniew Ziąb i Andrzej Tald objęci są odpowiedzialnością solidarną za powstałe zobowiązania.

Obecne brzmienie art. 25 § 2 k.s.h. może rodzić następującą wątpliwość interpretacyjną. Czy przepis określa zamknięty krąg osób, które odpowiadają za zobowiązania powstałe pomiędzy dniem podpisania umowy a momentem wpisu spółki do rejestru? Jeżeli przyjąć taką wykładnię, to wspólnik, który „tylko” podpisał umowę spółki jawnej, a nie brał udziału w jej tworzeniu, nie działał przed rejestracją spółki w jej imieniu, nie zaciągał zobowiązań itd., nie odpowiada za zobowiązania powstałe w tym okresie powyżej wartości wkładu. Czy też należy przyjąć drugą interpretację przepisów, mówiącą, że wspólnik zawsze odpowiada za zobowiązania spółki, a art. 25 § 2 k.s.h. rozszerza grupę podmiotów odpowiedzialnych solidarnie za zobowiązania powstałe przy okazji powstawania spółki jawnej. Moim zdaniem przepisy nakładają na wspólników odpowiedzialność za zobowiązania powstałe po podpisaniu umowy spółki jawnej. Regułę taką można wyprowadzić z zasady, że każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami. Cechą tej odpowiedzialności jest to, że egzekucję z majątku wspólnika można przeprowadzić po nieudanej egzekucji z majątku spółki - ten niewątpliwie przywilej dla wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem do rejestru.