Wyrok SN z dnia 30 lipca 2025 r., sygn. II CSKP 2191/22
30 lipca 2025 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący)
SSN Marta Romańska
SSN Karol Weitz (sprawozdawca)
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 30 lipca 2025 r. w Warszawie
skargi kasacyjnej I. P.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku
z 24 września 2021 r., I ACa 311/20,
w sprawie z powództwa I. P.
przeciwko G. P.
o zapłatę,
1. oddala skargę kasacyjną;
2. odstępuje od obciążenia powódki kosztami postępowania kasacyjnego;
3. przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
w Białymstoku adwokatowi M. B. kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) zł powiększoną o podatek od towarów i usług we właściwej stawce, tytułem kosztów postępowania - nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.
Marta Romańska Agnieszka Piotrowska Karol Weitz
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 18 lutego 2019 r. Sąd Okręgowy w Białymstoku oddalił powództwo. Sąd ustalił, że 6 grudnia 2018 r. w S. pozwany i powódka sporządzili i podpisali oświadczenie, zgodnie z treścią którego pozwany zobowiązał się do wypłacenia powódce kwoty 150 000 zł po dokonaniu przez niego sprzedaży gospodarstwa rolnego, położonego w S. w gminie B. w powiecie s., województwie […], obejmującego działki o numerach ewidencyjnych [...], [...]1, [...]2, [...]3 i [...]4, o łącznej powierzchni 10,2777 ha, objętego treścią księgi wieczystej […], prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Suwałkach – w terminie do 30 czerwca 2019 r., bezpośrednio na jej rachunek bankowy (§ i 2 ust.1), podczas gdy powódka miała prawo mieszkać z dziećmi w domu położonym na wskazanej nieruchomości do chwili otrzymania powołanej kwoty w całości (§ 3). Własnoręczność podpisów stron pod oświadczeniem poświadczył notariusz. Powołany dokument miał odzwierciedlać wolę stron szybkiego i polubownego zakończenia sprawy karnej toczącej się przeciwko pozwanemu z powodu znęcania się przez niego nad żoną oraz sprawy rozwodowej stron, a także dokonania przez nie rozliczenia finansowego zakończonego związku małżeńskiego, którego brak stanowił podłoże ich konfliktu. Małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z 18 grudnia 2018 r. Pozwany pierwotnie był właścicielem nieruchomości w postaci gospodarstwa rolnego położonego w S., powiecie s., w województwie […] o łącznej powierzchni 10,2777 ha obejmującej działki nr [...] [...]1, [...]2 i [...]4, dla której Sąd Rejonowy w Suwałkach prowadzi księgę wieczystą nr […], jednakże w czerwcu 2019 r. sprzedał część tej nieruchomości tj. działki o numerach [...], [...]1 i [...]2, w związku z czym obecnie jest właścicielem gospodarstwa rolnego o łącznej powierzchni 5,1307 ha. Pozwany próbował sprzedać pozostałą część gospodarstwa rolnego, ale przeszkodą w tym zakresie okazał się fakt, że powódka zamieszkiwała wraz z dziećmi w budynku posadowionym na nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa. Wyrokiem z 28 czerwca 2019 r. wydanym na skutek powództwa pozwanego, Sąd Rejonowy w Suwałkach orzekł o eksmisji z tego budynku powódki i dzieci stron przyznając im jednocześnie prawo do lokalu socjalnego. Powódka zamieszkała w związku z tym z dziećmi w mieszkaniu w E. Sąd oceniając oświadczenie stron z 6 grudnia 2018 r. uznał, że zapłata przez pozwanego na rzecz powódki, określonej w nim kwoty stanowić miała swoiste rozliczenie stosunków majątkowych między stronami, wynikających z zawartego przez nich związku małżeńskiego, wykonywania przez powódkę pracy na gospodarstwie rolnym będącym wyłączną własnością pozwanego i uregulowania obciążających strony zobowiązań finansowych. Sąd przyjął ponadto, że oświadczenie było umową zawartą pod warunkiem zawieszającym, obejmującym sprzedaż przez pozwanego wszystkich działek składających się na jego gospodarstwo rolne. Sąd nie zgodził się natomiast z argumentacją pozwanego, że miała to być umowa darowizny, która okazała się być nieważna z powodu braku dochowania formy aktu notarialnego oraz braku jej wykonania. Określony w oświadczeniu z 6 grudnia 2018 r. warunek, według Sądu, nie ziścił się w terminie określonym przez strony, tj. do 30 czerwca 2019 r., gdyż pozwany w terminie tym nie sprzedał wszystkich działek tworzących gospodarstwo. Z tego względu Sąd przyjął, że żądanie powódki było przedwczesne, a wobec tego niezasadne, i oddalił powództwo.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
