Postanowienie SN z dnia 30 lipca 2025 r., sygn. I CSK 4588/23
30 lipca 2025 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Dariusz Pawłyszcze
na posiedzeniu niejawnym 30 lipca 2025 r. w Warszawie
w sprawie z powództwa M.B. i S.Z.
przeciwko Bankowi S.A. w W.
o ustalenie i zapłatę,
na skutek skargi kasacyjnej Banku S.A. w W.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 31 sierpnia 2023 r., I ACa 607/23,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 12 stycznia 2023 r., I C 422/22, Sąd Okręgowy w Szczecinie ustalił nieważność umowy kredytu zawartej 24 października 2008 r. i zasądził od pozwanego banku na rzecz powodowych kredytobiorców 105 063,55 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 22 lutego 2022 r. oraz 32 897,56 CHF z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 22 lutego 2022 r. od 29 296 CHF i od 18 listopada 2022 r. od 3601,55 CHF.
Wyrokiem z 31 sierpnia 2023 r., I ACa 607/23, Sąd Apelacyjny w Szczecinie zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził odsetki za opóźnienie jedynie do 15 grudnia 2022 roku oraz uzależnił spełnienie zasądzonego świadczenia do wysokości równowartości 267 000 zł od jednoczesnego zaofiarowania przez któregokolwiek z powodów zwrotu na rzecz pozwanego świadczenia pieniężnego w kwocie 267000 zł albo zabezpieczenia przez któregokolwiek z powodów roszczenia o jego zwrot, oddalając powództwo o zapłatę w pozostałej części. Sąd wskazał, że powodowie są konsumentami w rozumieniu art. 221 k.c. Wprawdzie jeden z kredytobiorców prowadził działalność gospodarczą jako podmiot świadczący usługi informatycznie, która to działalność została zarejestrowana pod adresem lokalu nabytego ze środków pochodzących z kredytu, jednak w świetle ustaleń poczynionych przez sąd pierwszej instancji brak podstaw do wnioskowania, że dokonanie spornej czynności miało służyć sfinansowaniu nabycia nieruchomości mającej służyć do prowadzenia przedmiotowej działalności gospodarczej kredytobiorców ewentualnie innej działalności zawodowej.
Następnie Sąd wskazał, że zawarta przez kredytobiorców umowa zawierała klauzule indeksacyjną i spreadową, które kształtowały prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszały jego interesy (art. 385 § 1 k.c.), co prowadziło do potraktowania ich jako niedozwolonych. Z umowy wynika wprost, że przeliczanie zarówno kwoty kredytu wypłaconego powodom z waluty polskiej na walutę CHF, jak i rat kredytu z CHF na złote polskie miało odbywać według tabeli kursowej banku, przy czym nie sprecyzowano sposobu ustalania kursu wymiany walut wskazanego w tabeli kursów banku, choćby przez wiążące określenie przyjmowanych przez bank granic różnicy (odchyleń) między kursem rynkowym i kursem stosowanym przez siebie. Redagując w taki sposób postanowienia umowne bank niewątpliwie przyznał sobie prawo do jednostronnego regulowania wysokości świadczenia wypłaconego przez niego na rzecz kredytobiorców, a także rat kredytu poprzez wyznaczanie w tabelach kursowych kursu kupna i sprzedaży franka szwajcarskiego oraz wartości spreadu walutowego. W przypadku klauzuli indeksacyjnej sprzeczność z dobrymi obyczajami wynika także stąd, że na kredytobiorcę (ekonomicznie słabszą stronę umowy) nałożono w istocie nieograniczone ryzyko deprecjacji waluty polskiej w stosunku do waluty obcej użytej dla „denominacji” świadczenia. Powyższe działanie przedsiębiorcy nie ma żadnego uzasadnienia w świetle zasad lojalności kontraktowej zwłaszcza jeśli opiera się o przewagę organizacyjną i informacyjną banku nad kontrahentem. Jednocześnie Sąd ocenił, że kwestionowane postanowienia nie zostały uzgodnione indywidualnie. Kredytobiorcy nie mieli wpływu na kształt poszczególnych elementów tej umowy uznanych za niedozwolone klauzule umowne. Te klauzule określają główny przedmiot umowy kredytu, jednak nie zostały sporządzone prostym i zrozumiałym językiem, co uzasadnia ich kontrolę na podstawie przepisów o niedozwolonych postanowieniach umownych. Kredytodawca powinien przedstawić dokładne i wystarczające informacje odnośnie do ryzyka kursowego pozwalające właściwie poinformowanemu oraz dostatecznie uważnemu i rozsądnemu przeciętnemu konsumentowi na dokonanie oceny ryzyka potencjalnie znaczących skutków gospodarczych takich warunków umownych dla jego zobowiązań finansowych w trakcie całego okresu obowiązywania tej umowy. W konsekwencji Sąd uznał, że klauzula indeksacyjna i klauzula spreadowa mają charakter niedozwolony.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
