Wyrok SN z dnia 24 czerwca 2025 r., sygn. II PSKP 19/25

Istota problemu

Czy pracownikom zlikwidowanej Agencji Nieruchomości Rolnych, z którymi stosunek pracy ustał na podstawie art. 51 ust. 7 p.w.u.KOWR (wskutek niezaproponowania zatrudnienia w nowo utworzonym Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa lub odmowy przyjęcia znacznie gorszych warunków), przysługuje świadczenie odszkodowawcze przewidziane w § 15 Regulaminu wynagradzania ANR za "rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy".

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Okręgowego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd uznał, że mimo ustawowego określenia trybu zakończenia zatrudnienia jako "wygaśnięcia", faktycznie doszło do rozwiązania stosunku pracy. Przeprowadził wykładnię prokonstytucyjną art. 51 ust. 7 p.w.u.KOWR, wskazując że nazwa nadana przez ustawodawcę nie decyduje o istocie instytucji prawnej. Wygaśnięcie zachodzi tylko wskutek zdarzenia prawnego innego niż czynność prawna, tymczasem ustawa uzależniła "wygaśnięcie" od dokonania czynności prawnej (zaproponowania zatrudnienia), co logicznie wyklucza tę konstrukcję. Sąd stwierdził, że mechanizm "wygaszania" stosunków pracy na skalę masową jest krytykowany w doktrynie jako niezgodny z art. 24, 30, 32 i 60 Konstytucji RP, a Trybunał Konstytucyjny dopuszcza takie rozwiązania tylko w sytuacjach nadzwyczajnych. Dokonując wykładni § 15 Regulaminu wynagradzania, Sąd uznał że pojęcie "rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy" wypełnia znaczeniowo szersze pojęcie "z przyczyn niedotyczących pracownika". Przyczyną leżącą po stronie pracodawcy są także zmiany organizacyjne, zmniejszenie zatrudnienia i likwidacja stanowisk wprowadzone przez ustawodawcę. Odejście od wykładni literalnej jest możliwe, gdy prowadzi ona do niesprawiedliwych konsekwencji, a przemawiają za tym szczególnie ważne racje konstytucyjne.