Wyrok SN z dnia 23 kwietnia 2025 r., sygn. III USKP 142/24
Uprawnienie do proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przewidziane w art. 18 ust. 10 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przysługuje wszystkim osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z jej tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku, niezależnie od wysokości zadeklarowanej przez ubezpieczonego podstawy wymiaru składek. Proporcjonalnemu zmniejszeniu zawsze ulega wyłącznie kwota najniższej podstawy wymiaru składek określona zakresem normowania przepisu, a możliwość skorzystania z tego uprawnienia nie jest warunkowana zadeklarowaniem przez ubezpieczonego najniższej możliwej podstawy wymiaru składek.
Teza AI
Istota problemu
Problem prawny w niniejszej sprawie polegał na ustaleniu wykładni art. 18 ust. 10 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie przesłanek zastosowania proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca. Kwestią sporną było ustalenie, czy uprawnienie do proporcjonalnego zmniejszenia kwoty najniższej podstawy wymiaru składek przysługuje wyłącznie ubezpieczonemu, który zadeklarował najniższą możliwą podstawę wymiaru składek, czy też wszystkim ubezpieczonym niezależnie od wysokości zadeklarowanej podstawy wymiaru składek, a w konsekwencji – czy składka opłacona po zastosowaniu takiego proporcjonalnego zmniejszenia była opłacona w terminie i należnej wysokości w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej.
Rozstrzygnięcie
Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną, potwierdzając stanowisko Sądu Apelacyjnego. Sąd odwołał się do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2019 r. (III UZP 1/19), w której potwierdzono, że proporcjonalnemu zmniejszeniu ulega kwota najniższej podstawy wymiaru składek bez względu na wysokość zadeklarowaną przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą. Sąd wyjaśnił, że zmniejszeniu zawsze ulega kwota najniższej podstawy wymiaru, bez względu na wysokość zadeklarowanej podstawy. Ustawodawca wyraźnie ograniczył możliwość proporcjonalnego pomniejszania podstawy wymiaru składki tylko do kwoty najniższej podstawy wymiaru, nie warunkując tej możliwości wartością zadeklarowanej podstawy wymiaru składki. Zakresem normowania art. 18 ust. 10 ustawy systemowej objęci są zatem wszyscy ubezpieczeni, bez względu na wysokość zadeklarowanej podstawy wymiaru składek. W konsekwencji Sąd uznał, że ubezpieczona prawidłowo dokonała proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składki za czerwiec 2020 r., w którym nastąpiła niezdolność do pracy, a składka została opłacona we właściwej wysokości, co wykluczało ustanie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
