Wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2025 r., sygn. III USKP 30/24
Organ rentowy co do zasady nie jest uprawniony do kwestionowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, jeżeli podstawa ta mieści się w granicach określonych w art. 18 ust. 8 oraz art. 20 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Uprawnienie organu rentowego do weryfikacji podstawy wymiaru składek w przypadku jej zawyżenia w stosunku do osiąganych przychodów, wynikające z uchwały Sądu Najwyższego z 29 listopada 2023 r. (III UZP 3/23), odnosi się do sytuacji podjęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, gdy w początkowym okresie jej prowadzenia ubezpieczony deklaruje podstawę wymiaru niemającą odzwierciedlenia w przychodach. Uchwała składu siedmiu sędziów z 21 kwietnia 2010 r. (II UZP 1/10) zachowuje moc w odniesieniu do osób prowadzących działalność gospodarczą w sposób utrwalony i stabilny przez dłuższy okres. Ocena dopuszczalności weryfikacji podstawy wymiaru składek powinna być zindywidualizowana i uwzględniać czas prowadzenia działalności, jej stabilność organizacyjną, dysponowanie infrastrukturą oraz zmienne wyniki ekonomiczne w poszczególnych okresach prowadzenia działalności.
Teza AI
Istota problemu
Problem prawny w niniejszej sprawie polegał na ustaleniu, czy organ rentowy jest uprawniony do kwestionowania i weryfikacji podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w sytuacji, gdy zadeklarowana podstawa mieści się w granicach określonych ustawą (między 60% a 250% przeciętnego wynagrodzenia), ale jest znacznie wyższa niż osiągane przychody, a jej podwyższenie następuje w okresach poprzedzających korzystanie ze świadczeń z ubezpieczenia chorobowego (zasiłków macierzyńskich). Kwestią sporną było ustalenie zakresu stosowania uchwały Sądu Najwyższego z 21 kwietnia 2010 r. (II UZP 1/10), która stanowiła, że ZUS nie jest uprawniony do kwestionowania zadeklarowanej podstawy wymiaru składek, jeżeli mieści się w granicach ustawowych, oraz czy może mieć zastosowanie doktryna nadużycia prawa i zasady solidaryzmu oraz równego traktowania ubezpieczonych w przypadku osoby prowadzącej działalność gospodarczą od siedmiu lat, która okresowo podwyższała podstawę wymiaru składek w związku z planowanym korzystaniem ze świadczeń macierzyńskich.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
