Wyrok SN z dnia 12 marca 2025 r., sygn. II CSKP 2370/22
Zasądzenie roszczenia na podstawie stanu faktycznego (umowy) nieobjętego pozwem, bez skutecznej zmiany powództwa, stanowi naruszenie zasady ne eat iudex ultra petita partium (art. 321 § 1 k.p.c.). Sąd obowiązany jest z urzędu zbadać, czy w przedmiocie tego samego stosunku prawnego nie toczy się inne postępowanie lub nie zostało wydane prawomocne orzeczenie (art. 379 pkt 3 k.p.c.), co skutkuje nieważnością postępowania.
Teza AI
Istota problemu
Sąd Okręgowy zasądził roszczenie na podstawie umowy pożyczki nr [...] z 18.04.2018 r., podczas gdy pozew opierał się na innej umowie z 21.02.2017 r. Problemem było ustalenie, czy zmiana podstawy faktycznej powództwa (causa petendi) dokonana pismem procesowym powoda skutkowała orzekaniem ponad żądanie (art. 321 § 1 k.p.c.) oraz czy w sprawie wystąpiła res iudicata, skoro ta sama umowa była podstawą innego postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem.
Rozstrzygnięcie
Sąd Najwyższy uznał, że sądy meriti naruszyły art. 379 pkt 3 k.p.c. (błędnie oznaczony przez skarżącego jako art. 321 § 1 k.p.c.). Pismo powoda z 10.07.2020 r. nie mogło być traktowane jako skuteczna zmiana podstawy faktycznej powództwa. Sąd drugiej instancji nie zbadał, czy umowa z 18.04.2018 r. była przedmiotem innego prawomocnie zakończonego postępowania (res iudicata), co stanowi podstawę nieważności postępowania.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
