Wyrok SN z dnia 27 maja 2025 r., sygn. III USKP 137/24

Istota problemu

Głównym problemem prawnym było ustalenie właściwego ustawodawstwa w zakresie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do A.K., zleceniobiorcy spółki, w okresie od 16 stycznia 2017 r. do 31 lipca 2017 r. Spór sprowadzał się do tego, czy ubezpieczony wykonywał pracę wyłącznie w Niemczech, co skutkowałoby podleganiem ustawodawstwu niemieckiemu (art. 11 ust. 3 lit. a rozporządzenia nr 883/2004), czy też pracę w dwóch lub więcej państwach członkowskich, w tym w Polsce, co uzasadniałoby zastosowanie art. 13 ust. 1 lit. b (ii) rozporządzenia nr 883/2004 i podleganie ustawodawstwu polskiemu. Problem ten wiązał się także z zakresem związania sądu wcześniejszym prawomocnym wyrokiem dotyczącym decyzji uzupełniającej ZUS oraz granicami przedmiotowymi kontroli sądu odwoławczego.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Uznał, że sąd drugiej instancji błędnie ograniczył analizę do kwestii delegowania pracownika (art. 12 rozporządzenia nr 883/2004), pomijając podstawowy spór dotyczący alternatywnego zastosowania art. 11 ust. 3 lit. a albo art. 13 ust. 1 lit. b (ii) rozporządzenia nr 883/2004. Sąd Apelacyjny oparł się w całości na wcześniejszym prawomocnym wyroku dotyczącym decyzji uzupełniającej, podczas gdy przedmiot niniejszej sprawy wyznaczała decyzja z 2019 r. o cofnięciu zaświadczenia A1. Tymczasem ocena, czy A.K. wykonywał pracę wyłącznie w Niemczech, czy w kilku państwach członkowskich, wymagała samodzielnych ustaleń faktycznych i rozważenia przesłanek art. 13 ust. 1 lit. b (ii) rozporządzenia. Brak tej analizy stanowił naruszenie prawa, co uzasadniało uchylenie wyroku.