Wyrok SN z dnia 16 października 2024 r., sygn. II CSKP 2197/22
16 października 2024 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Marta Romańska (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 16 października 2024 r. w Warszawie
skargi kasacyjnej Bank spółki akcyjnej w W.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku
z 30 lipca 2021 r., I ACa 349/21,
w sprawie z powództwa E.S. i J.D.
przeciwko Bank spółce akcyjnej w W.
o ustalenie nieważności umowy i zapłatę ewentuanie ustalenie bezskuteczności postanowień umowy i zapłatę,
Grzegorz Misiurek Marta Romańska Dariusz Zawistowski
(M.M.)
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z 8 lutego 2021 r, ustalił, że umowa nr […] o kredyt hipoteczny zawarta 28 maja 2008 r. przez E. S. i J. D. z pozwaną Bank spółką akcyjną w W. jest nieważna (pkt I), oddalił powództwo o zapłatę kwoty 219 751,93 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie (pkt II) oraz zasądził od pozwanej na rzecz powodów 500 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt III).
Sąd Apelacyjny w Białymstoku, po rozpoznaniu apelacji obu stron, wyrokiem zaskarżonym skargą kasacyjną: zmienił wyrok Sądu Okręgowego w ten sposób,
że: w pkt II tego orzeczenia zasądził od pozwanej na rzecz powodów 219 751,93 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 217 751,93 zł
od 15 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty i od kwoty 2000,00 zł od 19 maja 2020 r.
do dnia zapłaty (pkt 1a); w pkt III zasądził od pozwanej na rzecz powodów solidarnie 11 817,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi
za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (pkt 1b); oddalił apelację pozwanej (pkt 2) i orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego
(pkt 3).
Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów pozwanej, zmierzających do podważenia interesu prawnego powodów w wytoczeniu powództwa o ustalenie oraz zakwestionowania istnienia przesłanek warunkujących stwierdzenie, że umowa kredytu była nieważna ex tunc, uznał je za bezzasadne. Wskazał że powodowie mają interes prawny w zgłoszeniu tych żądań, gdyż ewentualne podzielenie argumentacji wskazującej na nieważności umowy tylko na potrzeby rozstrzygnięcia o zapłatę wynikałoby nie z sentencji wyroku, lecz z jego uzasadnienia, co stwarzałoby niepewność, czy w innych postępowaniach kwestia ta byłaby objęta powagą rzeczy osądzonej. Sąd Apelacyjny wskazał również na to, ze orzeczenie stwierdzające nieważność umowy kredytu może mieć znaczenie dla dalszego bytu hipoteki ustanowionej na zabezpieczenie jego spłaty. Z kolei ustalenie, że umowa została zawarta jako ważna, powinno powodować oddalenie powództwa zarówno o ustalenie nieważności (na podstawie art. 189 k.p.c.), jak i oddalenie ewentualnych żądań o zapłatę, opartych na zarzucie nieważności umowy. Słusznie zatem Sąd Okręgowy przyjął, że samo uwzględnienie powództwa o zapłatę nie chroni wyczerpująco interesu prawnego powodów. Interes polega bowiem dążeniu do definitywnego usunięcia niepewności prawnej, co do istnienia stosunku prawnego lub co do jego treści po wyeliminowaniu z niego klauzul abuzywnych.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
