Wyrok SN z dnia 6 czerwca 2025 r., sygn. II CSKP 545/23

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył oceny abuzywności postanowień przeliczeniowych w umowie kredytu denominowanego w CHF, które przewidywały przeliczenie kwoty kredytu i rat według kursu kupna/sprzedaży dewiz obowiązującego u banku zgodnie z aktualną tabelą kursów. Spór koncentrował się na tym, czy po wyeliminowaniu takich postanowień możliwe jest utrzymanie umowy w mocy poprzez spłatę bezpośrednio w walucie obcej (jako kredyt czysto walutowy), oraz na dopuszczalności zastąpienia abuzywnych klauzul przepisami dyspozytywnymi (art. 358 k.c.). Dodatkowo rozważano skuteczność zarzutu zatrzymania podniesionego przez bank w kontekście wzajemnych roszczeń restytucyjnych.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy potwierdził stanowisko sądów meriti o abuzywności postanowień przeliczeniowych, które pozostawiały bankowi pole do arbitralnego działania i obarczały kredytobiorcę nieprzewidywalnym ryzykiem. Po wyeliminowaniu tych postanowień utrzymanie umowy nie było możliwe, nawet w formie kredytu czysto walutowego, gdyż prowadziłoby to do niedopuszczalnego zniekształcenia woli stron, które od początku były ukierunkowane na obsługę kredytu w walucie krajowej. Substytucja abuzywnych postanowień przepisami dyspozytywnymi wymaga zgody konsumenta i może nastąpić tylko wtedy, gdy upadek umowy narażałby go na szczególnie niekorzystne skutki. Zarzut zatrzymania uznano za nieskuteczny, gdyż przy wzajemnych wierzytelnościach pieniężnych strony dysponują dalej idącym uprawnieniem - potrąceniem.