Niedopuszczalność zastąpienia abuzywnych klauzul przeliczeniowych w umowie kredytu denominowanego mechanizmami wynikającymi z przepisów dyspozytywnych - Wyrok SN z dnia 23 kwietnia 2025 r., sygn. II CSKP 489/23

Istota problemu

Istotą problemu prawnego w przedmiotowej sprawie była kwestia abuzywności klauzul przeliczeniowych (indeksacyjnych) zawartych w umowie kredytu denominowanego we frankach szwajcarskich (CHF) oraz konsekwencji prawnych wyeliminowania tych klauzul z umowy. Główny problem sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy po uznaniu klauzul przeliczeniowych za niedozwolone postanowienia umowne (abuzywne) i ich eliminacji z umowy, możliwe jest utrzymanie umowy kredytu w pozostałym zakresie, w szczególności czy możliwe jest zastąpienie wyeliminowanych postanowień innymi mechanizmami przeliczeniowymi wynikającymi z przepisów prawa (np. średnim kursem NBP zgodnie z art. 358 § 2 k.c.).

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną pozwanego banku i utrzymał w mocy rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego w Warszawie, który stwierdził nieważność umowy kredytu po wyeliminowaniu abuzywnych klauzul przeliczeniowych.

W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że:

1. Klauzule przeliczeniowe w umowie kredytu denominowanego określają główne świadczenia stron w rozumieniu art. 3851 § 1 k.c. i art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13/EWG.
2. Klauzule pozwalające bankowi na swobodne ustalenie kursu walutowego mają charakter niedozwolony (abuzywny), gdyż nie są jednoznacznie sformułowane i pozwalają bankowi na jednostronne kształtowanie wysokości świadczenia konsumenta.
3. Zgodnie z uchwałą pełnego składu Izby Cywilnej SN z 25 kwietnia 2024 r., III CZP 25/22, w razie niemożności ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego, umowa nie wiąże także w pozostałym zakresie.