Postanowienie SN z dnia 21 maja 2025 r., sygn. I CSK 3403/23
21 maja 2025 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Dariusz Pawłyszcze
na posiedzeniu niejawnym 21 maja 2025 r. w Warszawie
w sprawie z powództwa T.C. i J.C.
przeciwko Bank S.A. w W.
o zapłatę i ustalenie,
na skutek skargi kasacyjnej Bank S.A. w W.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 12 kwietnia 2023 r., I ACa 1229/22,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 20 kwietnia 2022 r., I C 157/21, Sąd Okręgowy w Bydgoszczy ustalił nieistnienie pomiędzy stronami stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu z 12 maja 2008r., z powodu nieważności umowy, i zasądził od pozwanego banku na rzecz powodowych kredytobiorców 129 858,98 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 3 marca 2021 r..
Wyrokiem z 12 kwietnia 2023 r., I ACa 1229/22, Sąd Apelacyjny w Gdańsku oddalił apelację pozwanego banku. Sąd wskazał, że przy kolizji art.58 k.c. (w zw. z art. 353k.c. i art. 69 pr.bank.) oraz art. 385 k.c. należy dać pierwszeństwo drugiemu z przepisów traktując go jako lex specialis w zakresie ochrony konsumenckiej, względem ogólnych regulacji kodeksowych. Następnie Sąd wskazał, że postanowienia § 2 ust. 2, § 4 ust. 1 a i § 9 ust. 2 umowy mają charakter niedozwolony, gdyż określenie wysokości należności obciążającej konsumenta z odwołaniem do tabel kursów ustalanych jednostronnie przez bank, bez wskazania obiektywnych kryteriów, jest nietransparentne, pozostawia pole do arbitralnego działania banku i w ten sposób obarcza kredytobiorcę nieprzewidywalnym ryzykiem oraz narusza równorzędność stron. Dodatkowo Sąd podkreślił naruszenie przez pozwanego obowiązków informacyjnych w zakresie ryzyka kursowego. Nie jest wystarczające wskazanie w umowie, że ryzyko związane ze zmianą kursu waluty ponosi kredytobiorca, oraz odebranie od klienta oświadczenia, zawartego we wniosku o udzielenie kredytu, o standardowej treści, iż został on poinformowany o ponoszeniu ryzyka wynikającego ze zmiany kursu waluty oraz przyjął do wiadomości i akceptuje to ryzyko. W ocenie Sądu, niezasadne było „rozbijanie” przez pozwanego spornej klauzuli na dwie odrębne (klauzulę ryzyka walutowego i klauzulę spreadową/kursową), kluczowa jest niemożność ustalenia wysokości kredytu udzielonego, a następnie pozostałego do spłaty, jak i wysokości rat, gdyż mechanizm ustalania tych wartości pozostawał wyłącznie po stronie Banku. Wbrew treści dalszych zarzutów skarżącego, luki powstającej w umowie po uznaniu klauzul przeliczeniowych za abuzywne nie da się wypełnić ani przez odwołanie do uzupełniającej wykładni oświadczeń woli, ani przez odwołanie do przepisów o charakterze dyspozytywnym. Wyeliminowania ryzyka kursowego charakterystycznego dla umowy kredytu indeksowanego/denominowanego do waluty obcej i uzasadniającego powiązanie stawki oprocentowania stawką LIBOR jest równoznaczne z tak daleko idącym przekształceniem umowy, że utrzymanie umowy o charakterze zamierzonym przez stronę nie jest możliwe co przemawia za jej całkowitą nieważnością. W konsekwencji Sąd wskazał, że świadczenie spełnione na podstawie niedozwolonego postanowienia umowy musi być bowiem postrzegane jako świadczenie nienależne w rozumieniu art.410 § 2 k.c. Na tej podstawie zasądził na rzecz kredytobiorców świadczenie, które spełnili na rzecz Banku. Sąd oddalił zarzut naruszenia art.498 k.c., gdyż Bank przed złożeniem zarzutu potrącania nie wezwał kredytobiorców do zapłaty. Sąd oddalił również zarzut naruszenia art. 496 w zw. z art. 497 k.c. Umowa kredytu nie jest umową wzajemną, zaś dla zabezpieczenia interesu pozwanego nie ma uzasadnienia, aby sięgać do instytucji zatrzymania z art. 496 w zw. z art.497 k.c. w drodze wykładni rozszerzającej.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
