Wyrok NSA z dnia 22 października 2024 r., sygn. I OSK 2538/23
Dnia 22 października 2024 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Monika Nowicka Sędziowie: sędzia NSA Karol Kiczka sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 22 października 2024 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. N. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 24 lutego 2023 r., sygn. akt III SA/Kr 1355/22 w sprawie ze skargi M. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z dnia [...] czerwca 2022 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego 1. uchyla zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] kwietnia 2022 r. nr [...]; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie na rzecz M. N. kwotę 800,00 (osiemset) PLN tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 24 lutego 2023 r., III SA/Kr 1355/22 oddalił skargę M. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z dnia [...] czerwca 2022 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:
W dniu [...] kwietnia 2021 r. M. N. wniosła o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad ojcem – W.K., który orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS Oddział w K. z dnia [...] października 2020 r. został uznany za osobę trwale niezdolną do samodzielnej egzystencji do dnia [...] czerwca 2023 r. Po rozpoznaniu ww. wniosku Prezydent Miasta K. decyzją z dnia [...] sierpnia 2021 r. znak: [...] orzekł o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad ojcem. W wyniku odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krakowie decyzją z dnia [...] grudnia 2021 r. nr [...] uchyliło decyzję organu I instancji i przekazało sprawę organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Prezydent Miasta K. decyzją z dnia [...] kwietnia 2022 r. nr [...] ponownie odmówił M. N. przyznania wnioskowanego świadczenia. Organ I instancji stwierdził, że nie została spełniona przesłanka wynikająca z art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2022.615 ze zm.), dalej jako "u.ś.r.", warunkująca prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, bowiem z przedłożonej dokumentacji wynika, że ojciec wnioskodawczyni legitymuje się aktualnym orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS, z którego wynika, że jest niezdolny do samodzielnej egzystencji do 30 czerwca 2023 r., przy czym nie da się ustalić daty powstania niepełnosprawności. W związku z powyższym skarżąca nie spełnia warunków do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego na ojca, którego niepełnosprawność nie powstała nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia. Od powyższej decyzji odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie wniosła M. N. wskazując, że niepełnosprawność ojca powoduje konieczność zapewnienia mu opieki, którą tylko ona jest w stanie zapewnić i spełnia wszelkie warunki do przyznania tegoż świadczenia. Zrezygnowała w szczególności z pracy i sprawuje nad ojcem opiekę. Skarżąca powołała się także na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r., K 38/13, zgodnie z którym art. 17 ust. 1b u.ś.r. w zakresie w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krakowie, w następstwie rozpoznania powyższego odwołania, decyzją z dnia [...] czerwca 2022 r. nr [...] utrzymało w mocy ww. decyzję Prezydenta Miasta K. z dnia [...] kwietnia 2022 r. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy zwrócił uwagę, iż kwestią sporną w okolicznościach rozpatrywanej sprawy pozostaje ocena, czy zakres (charakter) sprawowanej opieki nad niepełnosprawną osobą (ojcem) wypełnia ustawowe przesłanki warunkujące przyznanie uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego, a nadto, czy istnieje związek przyczynowy pomiędzy rezygnacją z zatrudnienia przez wnioskodawczynię, a sprawowaniem opieki. Kolegium podkreśliło, że świadczenie pielęgnacyjne nie jest kierowane do wszystkich opiekunów osób niepełnosprawnych, lecz tylko do tych, którzy sprawując opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, czynią to w tak dużym (a wynikającym ze stopnia niepełnosprawności osoby, która się opiekują) zakresie i rozmiarze, że opieka ta nie pozwała im na podjęcie innej pracy. Przy czym przez rezygnację z zatrudnienia, w znaczeniu art. 17 ust. 1 u.ś.r. należy rozumieć faktyczny brak możliwości podjęcia zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania tej opieki lub rezygnację z zatrudnienia w celu jej sprawowania. Chodzi zatem o sprawowanie stałej, ciągłej opieki wykluczającej podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Świadczenie pielęgnacyjne ma być rekompensatą za rezygnację z pracy z uwagi na konieczność opieki nad osobą bliską, która jej wymaga. W ocenie Kolegium z materiału dowodowego sprawy w żaden sposób nie wynika, aby opieka nad niepełnosprawnym ojcem sprawowana przez skarżącą wykluczała podjęcie przez nią jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Skarżąca wskazała, że pomoc ojcu stanowią następujące czynności: przygotowywanie posiłków, sprzątanie, gotowanie, pranie, prasowanie, wykupywanie leków, opłacanie rachunków, pomaganie ojcu w przyjmowaniu lekarstw oraz pomaganie w myciu i goleniu. Takie czynności jak przygotowanie posiłków i ich podawanie, sprzątanie, umawianie wizyt lekarskich, czyli szeroko rozumiane prowadzenie gospodarstwa domowego są czynnościami, które nie mogą być uznane za czynności wymagające całodobowej dyspozycyjności wnioskodawczyni, gdyż są to typowe czynności dnia codziennego, które są wykonywane przez osoby na co dzień pracujące zawodowo i wykonujące je przed rozpoczęciem pracy i po jej zakończeniu. Natomiast czynności związane z opieką nad ojcem polegające na pomocy w myciu się, goleniu, czy podaniu leków, oraz pomocy w dostaniu się do lekarza nie są czynnościami uniemożliwiającymi podjęcie zatrudnienia. Zakres oraz rozmiar czasowy opieki sprawowanej przez skarżącą nad niepełnosprawnym ojcem jest do pogodzenia z równoczesnym podjęciem przez nią zatrudnienia choćby w niepełnym wymiarze czasowym. Organ wskazał nadto, że z informacji przekazanych przez skarżącą wynika, że niepełnosprawny ojciec mieszka pod innym adresem, zaś skarżąca od poniedziałku do piątku spędza kilka godzin dziennie u ojca, a w pozostałym czasie jest dostępna pod telefonem. Zatem skarżąca sama przyznała, iż nie jest to sytuacja stała i każdorazowa. Zdaniem organu odwoławczego nie sposób przyjąć, aby skarżąca z uwagi na zakres i rozmiar czynności jakie wykonuje opiekując się ojcem, rzeczywiście nie mogła podjąć żadnego zatrudnienia, choćby w niepełnym wymiarze czasu pracy. Nadto Kolegium zwróciło uwagę, że skarżąca nie zrezygnowała z aktywności zawodowej bezpośrednio w związku z koniecznością opieki nad ojcem. Pozostawała co prawda w stosunku pracy do 3 kwietnia 2021 r., niemniej jednak od 24 marca 2019 r. przebywała na urlopie wychowawczym w związku z opieką nad małoletnimi dziećmi. Niezależnie od powyższego, organ odwoławczy podkreślił również, że oprócz skarżącej jest jeszcze dwóch braci skarżącej, którzy są osobami zobligowanymi do świadczeń alimentacyjnych wobec ojca.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
