Wyrok SN z dnia 6 marca 2025 r., sygn. II CSKP 593/23

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył określenia momentu, od którego konsument może żądać odsetek za opóźnienie w zwrocie świadczeń spełnionych na podstawie umowy kredytu hipotecznego indeksowanego kursem franka szwajcarskiego, która została uznana za nieważną z uwagi na abuzywny charakter klauzul kursowych. Spór koncentrował się wokół kwestii, czy wymagalność roszczenia konsumenta o zwrot nienależnych świadczeń i prawo do odsetek za opóźnienie jest uzależnione od złożenia przez konsumenta wyraźnego oświadczenia o odmowie potwierdzenia klauzul abuzywnych, czy też powstaje z mocy samego prawa od momentu wezwania do zapłaty.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy rozstrzygnął, że dla powstania po stronie konsumenta roszczenia o zwrot spełnionych świadczeń i skuteczności wezwania do zaspokojenia tego roszczenia nie jest konieczne złożenie przez niego oświadczenia o odmowie potwierdzenia klauzuli abuzywnej. Sąd podkreślił, że postanowienia abuzywne nie wywołują skutków prawnych od samego początku i z mocy samego prawa, w związku z czym wszystkie świadczenia spełnione na ich podstawie są nienależne już od samego początku. Konsument może zatem wezwać do ich spełnienia i postawić w stan wymagalności na podstawie art. 455 k.c. bez konieczności składania dodatkowych oświadczeń. Rozstrzygnięcie to było reakcją na orzeczenia TSUE, które zakwestionowały rygorystyczne podejście do warunków oświadczenia konsumenta przyjęte wcześniej w uchwale SN z 7 maja 2021 r.