Wyrok SN z dnia 28 lutego 2025 r., sygn. II CSKP 2231/22

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył dopuszczalności stosowania przez bank prawa zatrzymania w kontekście restytucji wzajemnych świadczeń po stwierdzeniu nieważności umowy kredytu indeksowanego do CHF z uwagi na abuzywność klauzul przeliczeniowych. Spór koncentrował się wokół kwestii, czy bank może skutecznie podnieść zarzut zatrzymania, uzależniający wypłatę zasądzonej na rzecz konsumentów kwoty od równoczesnego zaofiarowania przez nich zwrotu całości otrzymanego świadczenia kredytowego, oraz czy taki zarzut wpływa na roszczenie konsumentów o odsetki za opóźnienie. Problem miał fundamentalne znaczenie dla ochrony konsumentów, gdyż dotyczył możliwości faktycznej realizacji przez nich praw wynikających z dyrektywy 93/13/EWG w zakresie restytucji świadczeń spełnionych na podstawie nieważnych umów zawierających abuzywne postanowienia.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy uwzględnił skargę kasacyjną konsumentów i uchylił zaskarżony wyrok w części dotyczącej zarzutu zatrzymania oraz odsetek za opóźnienie. Powołując się na najnowsze orzecznictwo TSUE, w szczególności wyrok z 14 grudnia 2023 r. (C-28/22) oraz postanowienie z 8 maja 2024 r. (C-424/22), Sąd jednoznacznie stwierdził, że prawo Unii Europejskiej stoi na przeszkodzie stosowaniu przez sądy krajowe wykładni prawa krajowego umożliwiającej bankowi skuteczne podniesienie zarzutu zatrzymania w sporach z konsumentami o restytucję świadczeń z nieważnych umów kredytowych. Sąd podkreślił, że chociaż krajowy porządek prawny może kwalifikować umowę kredytu jako umowę wzajemną, to w świetle prawa unijnego przedsiębiorca w sporze z konsumentem nie może skutecznie zgłosić zarzutu zatrzymania. Dodatkowo Sąd wskazał, że konsument jest uprawniony do odsetek za opóźnienie od momentu wezwania banku do zwrotu świadczenia, a zarzut zatrzymania nie niweczy roszczenia odsetkowego konsumenta.