Wyrok SN z dnia 13 lutego 2025 r., sygn. II CSKP 127/23

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył wieloaspektowej oceny nieważności umowy kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF z powodu klauzul abuzywnych oraz dopuszczalności powództwa o ustalenie nieważności takiej umowy. Pozwany bank zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego, który uznał umowę za nieważną, podnosząc zarzuty dotyczące braku interesu prawnego powódki w wytoczeniu powództwa o ustalenie, nieprawidłowej oceny abuzywności klauzul przeliczeniowych, możliwości rozłącznej oceny klauzuli ryzyka walutowego i spreadu walutowego, oraz możliwości utrzymania umowy w mocy przy zastosowaniu średniego kursu NBP.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną w całości, potwierdzając stanowisko Sądu Apelacyjnego. W kwestii interesu prawnego Sąd stwierdził, że powódka ma uzasadniony interes w żądaniu ustalenia nieważności umowy, gdyż wywiera to skutki na przyszłość, wykraczające poza rozliczenia dotychczasowych świadczeń. Odnośnie do abuzywności klauzul Sąd potwierdził, że postanowienia pozwalające bankowi na swobodne ustalanie kursu walutowego są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy konsumenta. Sąd podkreślił, że klauzula ryzyka walutowego i klauzula spreadu walutowego są ze sobą ściśle powiązane i muszą być oceniane łącznie. Eliminacja tych klauzul skutkuje tak daleko idącym przekształceniem umowy, że należy ją uznać za umowę o odmiennej istocie, co przemawia za jej całkowitą nieważnością. Sąd odrzucił możliwość zastąpienia niedozwolonych klauzul średnim kursem NBP, powołując się na uchwałę pełnego składu Izby Cywilnej SN z 25 kwietnia 2024 r.