Wyrok SN z dnia 12 lutego 2025 r., sygn. II CSKP 1013/24

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości oraz obowiązku zbadania przez sąd zarzutu zasiedzenia w tego typu postępowaniu. Pozwana Akademia zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego, który uzgodnił treść księgi wieczystej, wpisując prawo własności na rzecz powodów w związku ze stwierdzeniem nieważności decyzji wywłaszczeniowych. Spór dotyczył tego, czy sąd był zobowiązany zbadać zarzut nabycia prawa własności przez zasiedzenie podniesiony przez pozwaną, oraz czy postępowanie powinno zostać zawieszone ze względu na toczące się równolegle postępowanie o stwierdzenie zasiedzenia i postępowanie administracyjne.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu. Sąd stwierdził, że w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym sąd musi zbadać zarzut dotyczący zasiedzenia nieruchomości, ponieważ ma to istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sporu. Zgodnie z zasadą aktualności wynikającą z art. 316 § 1 k.p.c., sąd jest zobowiązany rozważyć wszystkie zarzuty mające znaczenie dla odpowiedzi na pytanie, czy stan prawny nieruchomości jest aktualny w dacie zamknięcia rozprawy. Sąd podkreślił, że jeżeli na stan prawny nieruchomości wpływa nabycie prawa przez zasiedzenie, to tego rodzaju zarzut jako niweczący zasadność żądania musi być zbadany w postępowaniu. Stwierdzenie, że doszło do zasiedzenia prawa własności, skutkowałoby zniweczeniem żądania pozwu. Sąd uznał również, że zasadny był zarzut dotyczący niezawieszenia postępowania ze względu na toczące się równolegle postępowanie o stwierdzenie zasiedzenia.