Wyrok SN z dnia 6 lutego 2025 r., sygn. I USKP 119/23

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył właściwej wykładni i zastosowania przepisów ustawy dezubekizacyjnej z 16 grudnia 2016 r., w szczególności art. 15c ust. 3 i art. 22a ust. 3 ustawy zaopatrzeniowej w kontekście ograniczenia wysokości emerytury i renty policyjnej do poziomu przeciętnych świadczeń z ZUS. Spór koncentrował się wokół kwestii, czy ubezpieczona pełniąca służbę w Wydziale Łączności WUSW (zaliczoną do służby na rzecz totalitarnego państwa na podstawie art. 13b ustawy) powinna mieć ograniczone świadczenia do przeciętnych kwot ZUS, mimo znacznego okresu służby po 1990 r. Problem dotyczył konstytucyjności mechanizmu "gilotyny" (limitowania świadczeń) oraz relacji między zasadą sprawiedliwości społecznej a indywidualną oceną charakteru służby funkcjonariusza.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy częściowo uchylił zaskarżony wyrok, uznając za niekonstytucyjne stosowanie art. 15c ust. 3 i art. 22a ust. 3 ustawy w przypadku ubezpieczonej. W uzasadnieniu wskazał, że przepisy te naruszają art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 1, 2 i 3 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji RP poprzez nieuzasadnione ograniczenie świadczeń do przeciętnych kwot ZUS. Sąd podkreślił, że mechanizm "gilotyny" prowadzi do karania finansowego tych, którzy relatywnie najkrócej służyli totalitarnemu państwu, a swój staż emerytalny wypracowali po jego upadku. Jednocześnie Sąd utrzymał zastosowanie art. 15c ust. 1 pkt 1 (obniżenie do 0% za okresy służby na rzecz totalitarnego państwa), uznając, że zgodność tej regulacji z Konstytucją powinna ocenić Trybunał Konstytucyjny.