Wyrok SN z dnia 25 marca 2025 r., sygn. II USKP 102/23

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył właściwego stosowania przepisów ustawy dezubekizacyjnej z 16 grudnia 2016 r., w szczególności art. 15c ust. 3 i art. 22a ust. 3 ustawy zaopatrzeniowej w kontekście funkcjonariusza służącego w Wydziale "B" SB. Spór koncentrował się wokół kilku kwestii: czy służba w Wydziale "B" SB (zajmującym się obserwacją zewnętrzną) stanowi służbę na rzecz totalitarnego państwa, czy mechanizm "gilotyny" ograniczający świadczenia do przeciętnych kwot ZUS jest konstytucyjny, oraz problemów proceduralnych związanych z oceną dowodów i ustaleniami faktycznymi. Dodatkowy problem dotyczył kwestii, czy funkcjonariusz, który przeszedł pozytywną weryfikację w 1990 r. i następnie służył w Policji przez 15 lat, może być objęty mechanizmem ograniczającym świadczenia za okres służby po transformacji ustrojowej.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu wskazał na uchybienia proceduralne Sądu Apelacyjnego, w tym nieprawidłowe uznanie za fakty notoryjne okoliczności dotyczących działalności Wydziału "B" SB oraz błędy w uzasadnieniu (pomylenie danych osobowych). Sąd potwierdził linię orzeczniczą dotyczącą niekonstytucyjności art. 15c ust. 3 ustawy zaopatrzeniowej, podkreślając, że mechanizm "gilotyny" narusza art. 2, art. 32, art. 64 i art. 67 Konstytucji RP. Wskazał, że ubezpieczony nabył podstawowy przywilej emerytalny (możliwość przejścia na emeryturę po 15 latach służby) z tytułu służby w demokratycznym państwie prawa, a nie z tytułu służby na rzecz totalitarnego państwa. Sąd odrzucił również zarzuty dotyczące naruszenia prawa UE i zasady ne bis in idem.