Postanowienie SN z dnia 27 marca 2025 r., sygn. I CSK 3869/23
27 marca 2025 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Dariusz Pawłyszcze
na posiedzeniu niejawnym 27 marca 2025 r. w Warszawie
w sprawie z powództwa B.W. i A.W.
przeciwko Bank w W.
o zapłatę,
na skutek skargi kasacyjnej Bank w W.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 7 marca 2023 r., V ACa 1192/22,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 29 marca 2022 r., I C 1557/20, Sąd Okręgowy w Gdańsku zasądził od pozwanego banku na rzecz powodowych kredytobiorców 22 323,92 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 20 stycznia 2021 r. oraz oddalił powództwo w pozostałym zakresie.
Wyrokiem z 7 marca 2023 r., V ACa 1192/22, Sąd Apelacyjny w Gdańsku oddalił apelację pozwanego banku. Sąd wskazał, że umowa nie została zawarta w związku z prowadzoną przez stronę powodową działalnością gospodarczą. Powódka prowadziła działalność gospodarczą dopiero od 2009 r., a więc rozpoczęła jej prowadzenie już po zawarciu umowy kredytowej, zaś ze środków z kredytu została zakupiona nieruchomość na własne cele mieszkalne kredytobiorców. Sąd podkreślił też, że nie budzi wątpliwości abuzywny charakter klauzul składających się na mechanizm indeksacji, a więc klauzuli ryzyka walutowego i klauzuli kursowej, ściśle powiązanych ze sobą i stanowiących postanowienia określające główne świadczenia stron. Ze względu na ścisłe powiązanie tych klauzul, należy dokonać ich łącznej oceny. Postanowienia składające się na mechanizm indeksacyjny nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, a wobec czego dopuszczalnym na zasadzie art. art. 385 § 1 k.c. pozostaje ich badanie pod kątem abuzywności. Skutkowały uzależnieniem wysokości świadczenia banku oraz wysokości świadczenia konsumenta od swobodnej decyzji banku. Zarówno przeliczenie kwoty kredytu na złotówki w chwili jego wypłaty, jak i przeliczenie odwrotne w chwili wymagalności poszczególnych spłacanych rat, służy bowiem określeniu wysokości świadczenia konsumenta. Takie uregulowanie umowne należy uznać za niedopuszczalne, niezależnie od tego, czy swoboda przedsiębiorcy-banku w ustaleniu kursu jest pełna, czy też w jakiś sposób ograniczona, np. w razie wprowadzenia możliwych maksymalnych odchyleń od kursu ustalanego z wykorzystaniem obiektywnych kryteriów. Następnie Sąd przyjął, że abuzywność wskazanych postanowień umownych oznacza wyeliminowanie ryzyka kursowego, charakterystycznego dla umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej, co jest równoznaczne z tak daleko idącym przekształceniem umowy, że skutkuje nieważnością całej umowy kredytu. Ponadto, powodowie już do pozwu załączyli oświadczenia, w których w sposób wyraźny i jednoznaczny podali, że są świadomi konsekwencji uznania umowy łączącej ich z pozwanym za nieważną i tego się domagają, co potwierdzili w toku swojego przesłuchania przed Sądem I instancji, tym samym brak było podstaw do kwestionowania, że wnosząc i podtrzymując powództwo wyrazili on zgodę na uznanie nieważności umowy i konsekwencje z tym związane. W sprawie brak możliwości zastosowania art. 358 § 2 k.c., gdyż przepis ten (w obecnej wersji) wszedł w życie już po zawarciu umowy kredytu. Oceny prawnej co do nieważności umowy nie zmienia również ustawa antyspreadowa, gdyż brak podstaw do przyjęcia, że przedmiotem tej regulacji były klauzule abuzywne oraz umowy z ich powodu nieważne, a celem ustawy było sanowanie tych wadliwości. Przyjęcie nieważności umowy kredytu skutkowało uznaniem za zasadne żądania powodów o zwrot tego, co na podstawie tej umowy świadczyli, zgodnie z art. 410§1 k.c. W tym zakresie, wbrew skarżącemu, zastało przesądzone zastosowanie tzw. teorii dwóch kondykcji, zgodnie z którą po obu stronach nieważnej czynności prawnej powstają niezależne roszczenia o zwrot spełnionego świadczenia.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
