Postanowienie SN z dnia 27 marca 2025 r., sygn. I CSK 3846/23
27 marca 2025 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Dariusz Pawłyszcze
na posiedzeniu niejawnym 27 marca 2025 r. w Warszawie
w sprawie z powództwa M.W.
przeciwko S. S.A. w W.
o ustalenie,
na skutek skargi kasacyjnej S. S.A. w W.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13 czerwca 2023 r., V ACa 707/22,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 10 grudnia 2021 r., XXVIII C 530/21, Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił nieważność umowy kredytu zawartej 22 sierpnia 2008 r. ze względu na niedozwolone postanowienia umowne.
Wyrokiem z 13 czerwca 2023 r., V ACa 707/22, Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację pozwanego banku. Sąd wskazał, że kwestionowane postanowienia umowy nie były indywidualnie uzgodnione. Wprawdzie określają główny przedmiot umowy, jednak nie zostały sformułowane prostym, zrozumiałym językiem, a pozwany nie wywiązał się z obowiązku pouczenia powoda o nieograniczonym ryzyku kursowym w sposób wymagany przy umowie kredytu indeksowanego kursem waluty obcej. W ocenie Sądu, nie budzi wątpliwości abuzywny charakter postanowień umowy kredytu, które uprawniają bank do jednostronnego ustalenia kursów walut. Takie postanowienia są nietransparentne i pozostawiają pole do arbitralnego działania banku, naruszając równorzędność stron. Postanowienia te składają się na klauzulę ryzyka walutowego, prowadząc do obciążenia konsumenta nieograniczonym ryzykiem zmiany kursu waluty waloryzacji kredytu, co zaburza równowagę kontraktową. Ani umowa, ani stanowiący jej integralną część regulamin, nie przewidują żadnego mechanizmu ograniczenia tego ryzyka. O naruszeniu interesów konsumenta w stopniu rażącym świadczy również to, że na podstawie uzyskanej informacji, oceniając rzecz racjonalnie i obiektywnie, nie jest on w stanie ocenić pełnego ryzyka, jakie wiąże się z zawarciem umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej. Ocena postanowień umownych pod kątem ich abuzywności następuje na datę zawarcia umowy, stąd tez nie ma znaczenia odwoływanie się do zdarzeń, które nastąpiły po zawarciu umowy. Abuzywność zaskarżonych postanowień umownych prowadzi do stwierdzenia nieważności całej umowy. Klauzule umowne, których elementem jest ryzyko kursowe, określają główne świadczenia stron, tym samym ich eliminacja z umowy musi prowadzić do jej upadku, gdyż jej utrzymanie w pozostałym zakresie nie jest możliwe bez postanowień określających główne świadczenia stron. Nie istnieje przy tym regulacja ustawowa, która mogłaby w takim przypadku mieć zastosowanie w miejsce niedozwolonego postanowienia umownego. Polski ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie przepisów, które nakazywałaby stosowanie pewnego kursu wymiany w miejsce niedozwolonych postanowień stwierdzonych w zawartych umowach. Zaś w świetle ugruntowanego już orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, eliminując klauzulę abuzywną, sąd krajowy co do zasady nie jest upoważniony do zmiany treści umowy. Ponadto kredytobiorca po pouczeniu przez sąd odwoławczy o konsekwencjach abuzywności następczo jej nie zaakceptował. Oznacza to, że postanowienia umowy obejmując mechanizm waloryzacji walutowej, a zawarte w muszą być uznane za bezskuteczne ex lege i ab initio, co skutkuje nieważnością całej umowy. Kredytobiorca ma interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie nieważności umowy z uwagi na długotrwały charakter stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu, powiązanie z hipoteką oraz wąskim ujęciem mocy wiążącej wyroków zasądzających.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
