Postanowienie SN z dnia 27 marca 2025 r., sygn. I CSK 3756/23
27 marca 2025 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Dariusz Pawłyszcze
na posiedzeniu niejawnym 27 marca 2025 r. w Warszawie
w sprawie z powództwa P.B. i J.B.
przeciwko S. S.A. w W.
o ustalenie i zapłatę,
na skutek skargi kasacyjnej S. S.A. w W.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 26 maja 2023 r., I ACa 552/22,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 22 lutego 2022 r., I C 953/21, Sąd Okręgowy w Białymstoku ustalił nieważność umowy kredytu zawartej 14 marca 2008 r. i zasądził od pozwanego banku na rzecz powodowych kredytobiorców 3 512,03 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.
Wyrokiem z 26 maja 2023 r., I ACa 552/22, Sąd Apelacyjny w Białymstoku oddalił apelację pozwanego banku. Sąd wskazał, że postanowienia umowy nie były indywidualnie uzgodnione, gdyż powodowie nie mieli realnej możliwości wpływu na uregulowanie, zawartych we wzorcu umowy zaproponowanej przez Bank, postanowień zawierających klauzule przeliczeniowe. Nie budzi również wątpliwości niedozwolony charakter postanowień umowy, z uwagi na zastrzeżenie przez bank uprawnienia do jednostronnego określania poziomów kursów walutowych z jednoczesnym stosowaniem różnych kursów przy wypłacie kredytu i jego spłacie, których rozpiętość (tzw. spread walutowy) była ustalona w sposób nie podlegający jakiejkolwiek kontroli ze strony kredytobiorców. Dla oceny nie miało znaczenia to, czy bank wykorzystywał przyznane sobie uprawnienie do kształtowania kursu walut, jak również relacje ekonomiczne dotyczące kosztów wykonania analizowanej umowy kredytowej. Także wejście w życie tzw. ustawy antyspreadowej nie wyłącza możliwości badania umowy pod kątem zawartych w niej niedopuszczalnych klauzul. Ustawa ta nie wprowadziła żadnych zapisów, które z mocy prawa wchodziłyby do treści umów kredytowych denominowanych lub indeksowanych do walut obcych zamiast dotychczasowych postanowień tych umów. Następnie Sąd wskazał, że niedozwolone postanowienia umowne nie wiążą konsumenta, chyba że konsument następczo udzieli świadomej, wyraźnej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób jednostronnie przywróci mu skuteczność. Z okoliczności niniejszej sprawy nie wynika, aby powodowie takiej zgody udzielili. Wbrew argumentom apelacji, aktualne orzecznictwo sądów powszechnych, Sądu Najwyższego oraz TSUE, jest zgodne co do tego, że nie jest dopuszczalne wypełnianie luk w umowie po stwierdzeniu bezskuteczności zawartych w niej postanowień abuzywnych. W konsekwencji, prowadzi to do przyjęcia, że zawarta przez strony umowa jest nieważna. Usunięcie z umowy miernika wartości, na podstawie którego miała następować indeksacja kapitału i rat kredytu, nie pozwala żadnej ze stron na jej wykonanie. Taka umowa nie odpowiada minimum normatywnemu z art. 69 ustawy Prawo bankowe (nie pozwala bowiem na ustalenie wysokości zobowiązania wzajemnego kredytobiorców). Skutkiem stwierdzenia nieważności całej umowy jest zatem brak oparcia w umowie całości spełnionych przez powodów świadczeń (art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c.). Nie ma podstaw do zasądzenia na rzecz banku roszczenia o zwrotu kwoty stanowiącej równowartość korzyści kredytobiorców w związku z korzystaniem z kapitału. Uwzględnienie tego żądania doprowadziłoby w istocie do „reaktywacji” nieważnej umowy kredytowej stron w zakresie oprocentowania, co pozostawałoby w sprzeczności z koniecznością zaniechania stosowania nieuczciwego warunku.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
