Wyrok SN z dnia 31 stycznia 2025 r., sygn. II CSKP 597/23

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył skutków prawnych orzeczenia sądu zagranicznego o zastosowaniu środków zabezpieczających na wymagalność roszczenia z gwarancji ubezpieczeniowej oraz bieg odsetek za opóźnienie. Spór koncentrował się wokół trzech kluczowych kwestii: po pierwsze, czy orzeczenie Sądu w Rzymie z 26 czerwca 2019 r. zakazujące wypłaty z gwarancji wywierało skutki prawne na terytorium Polski, po drugie, czy takie orzeczenie mogło wstrzymać bieg odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego z gwarancji, oraz po trzecie, czy wymagania formalne dotyczące pierwszego wezwania do zapłaty zostały należycie spełnione. Problem miał charakter transgraniczny z elementem unijnym, wymagając analizy w świetle rozporządzenia Bruksela I bis oraz rozporządzenia Rzym I.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W zakresie skutków orzeczenia sądu włoskiego Sąd stwierdził, że wobec jednoznacznego zastrzeżenia w umowie gwarancji wyłącznej właściwości sądu polskiego, orzeczenie Sądu w Rzymie z 26 czerwca 2019 r. wywierało skutki prawne jedynie na terytorium Włoch i miało charakter wyłącznie procesowy. Powołując się na wykładnię Trybunału Sprawiedliwości UE, Sąd wyjaśnił, że środki zabezpieczające zarządzone przez sąd nieposiadający jurysdykcji do orzekania co do istoty sprawy działają jedynie na terytorium danego państwa członkowskiego. Ponadto, zgodnie z zawartym w umowie wyborem prawa polskiego oraz przepisami rozporządzenia Rzym I, właściwe było polskie prawo materialne, które nie przewiduje instytucji wstrzymania biegu odsetek za opóźnienie na skutek orzeczenia zabezpieczającego. Sąd potwierdził jednak ocenę sądów niższych instancji co do nieskuteczności pierwszego wezwania do zapłaty z powodu niespełnienia wymogów formalnych.