Wyrok SN z dnia 31 stycznia 2025 r., sygn. II CSKP 831/23

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył skutków prawnych stwierdzenia abuzywności klauzul przeliczeniowych w umowie kredytu indeksowanego do CHF oraz możliwości zastąpienia ich przepisami dyspozytywnych. Spór koncentrował się wokół kilku kluczowych kwestii: po pierwsze, czy po wyeliminowaniu abuzywnych klauzul przeliczeniowych możliwe jest utrzymanie umowy w mocy poprzez zastosowanie przepisów dyspozytywnych (art. 358 § 2 k.c., art. 41 prawa wekslowego), po drugie, czy klauzule indeksacyjne stanowią główne świadczenie stron podlegające ograniczonej kontroli abuzywności, po trzecie, czy nieprawidłowe wypełnienie obowiązków informacyjnych dotyczących ryzyka walutowego wpływa na ważność umowy, oraz po czwarte, czy wyrok sądu drugiej instancji wydany w składzie jednego sędziego na podstawie przepisów covidowych podlega zaskarżeniu z powodu nieważności postępowania.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną banku w całości, potwierdzając stanowisko sądów niższych instancji o nieważności umowy kredytu. W kwestii składu orzekającego Sąd stwierdził, że wyrok wydany 25 marca 2022 r. (przed podjęciem uchwały z 26 kwietnia 2023 r.) nie podlegał zaskarżeniu z powodu nieważności. W zakresie materialnym Sąd potwierdził utrwaloną linię orzeczniczą, zgodnie z którą abuzywne klauzule przeliczeniowe w kredytach indeksowanych do CHF nie mogą być zastąpione przepisami dyspozytywnym. Powołując się na orzecznictwo TSUE (wyrok z 3 października 2019 r., C-260/18), Sąd wyjaśnił, że zastąpienie abuzywnych postanowień jest możliwe tylko w ściśle określonych przypadkach, gdy spełnione są łącznie trzy przesłanki. Sąd podkreślił również znaczenie nieprawidłowego wypełnienia obowiązków informacyjnych dotyczących ryzyka walutowego, wskazując, że konsument musi być jasno poinformowany o ponoszeniu przez cały okres umowy ryzyka kursowego, które może okazać się trudne do udźwignięcia.