Wyrok SN z dnia 24 stycznia 2025 r., sygn. II CSKP 1932/22

Istota problemu

Problem prawny dotyczył skutków prawnych wyeliminowania abuzywnych klauzul przeliczeniowych z umowy kredytu denominowanego do franka szwajcarskiego oraz możliwości utrzymania takiej umowy w mocy. Spór koncentrował się wokół kilku kluczowych kwestii: po pierwsze, czy klauzule przeliczeniowe odsyłające do tabel kursowych banku stanowią niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385¹ § 1 k.c. i czy określają główne świadczenia stron; po drugie, czy po wyeliminowaniu abuzywnych klauzul przeliczeniowych możliwe jest zastąpienie ich przepisami dyspozytywnymi (w szczególności art. 358 § 2 k.c.) w celu dalszego wykonywania umowy; po trzecie, czy po usunięciu klauzul przeliczeniowych umowa kredytu denominowanego może być utrzymana jako kredyt złotowy oprocentowany stawką LIBOR; po czwarte, jakie są konsekwencje prawne dla rozliczeń między stronami w przypadku nieważności umowy.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną, potwierdzając nieważność całej umowy kredytu denominowanego. Kluczowe dla rozstrzygnięcia było zastosowanie uchwały pełnego składu Izby Cywilnej SN z 25 kwietnia 2024 r., III CZP 25/22, która wiąże jako zasada prawna. Sąd uznał, że klauzule przeliczeniowe uprawniające bank do swobodnego ustalania kursu stanowią niedozwolone postanowienia umowne, ponieważ nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny i pozwalają na arbitralne działanie banku. Sąd podkreślił, że klauzule przeliczeniowe określają główne świadczenia stron, a ich wyeliminowanie nie może być zastąpione przepisami dyspozytywnymi. Odrzucono również możliwość przekształcenia kredytu denominowanego w kredyt złotowy z oprocentowaniem LIBOR, gdyż byłoby to zmianą głównego przedmiotu umowy wbrew woli stron. W konsekwencji konieczne stało się dokonanie rozliczeń na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.