Wyrok SN z dnia 22 stycznia 2025 r., sygn. II CSKP 492/23

Istota problemu

Problem prawny dotyczył konsekwencji prawnych wyeliminowania abuzywnych klauzul przeliczeniowych z umowy kredytu denominowanego do franka szwajcarskiego oraz możliwości utrzymania takiej umowy w mocy. Spór koncentrował się wokół kilku kluczowych zagadnień: po pierwsze, czy klauzule przeliczeniowe odsyłające do tabel kursowych banku określają główne świadczenia stron i czy można je uznać za niedozwolone postanowienia umowne; po drugie, czy po wyeliminowaniu abuzywnych klauzul można zastąpić kurs bankowy kursem średnim NBP, utrzymując umowę jako kredyt denominowany; po trzecie, czy bank wykonał obowiązki informacyjne dotyczące ryzyka walutowego; po czwarte, czy eliminacja klauzul przeliczeniowych pozwala na utrzymanie umowy jako kredytu złotowego lub walutowego; po piąte, jakie warunki muszą być spełnione, aby konsument mógł udzielić świadomej zgody na związanie klauzulami abuzywnymi.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd uznał za błędną ocenę Sądu Apelacyjnego, który dopuścił możliwość zastąpienia kursów bankowych kursem NBP. W uzasadnieniu Sąd podkreślił, że klauzule przeliczeniowe określają główne świadczenia stron i są ściśle powiązane z klauzulą ryzyka walutowego - ich rozszczepienie jest zabiegiem sztucznym. Sąd wskazał, że bank nie wykonał obowiązku informacyjnego dotyczącego ryzyka walutowego w sposób umożliwiający konsumentowi pełne zrozumienie konsekwencji ekonomicznych umowy. Po wyeliminowaniu abuzywnych klauzul nie można utrzymać umowy ani jako kredytu złotowego, ani jako kredytu czysto walutowego, gdyż prowadziłoby to do niedopuszczalnego zniekształcenia woli stron. Sąd podkreślił również wymogi dotyczące udzielenia przez konsumenta świadomej zgody na związanie klauzulami abuzywnymi oraz przesłanki utrzymania umowy mimo eliminacji postanowień abuzywnych.