Zasada trwałości decyzji administracyjnych a standardy z przeszłości - Wyrok NSA z dnia 17 grudnia 2024 r., sygn. I OSK 2114/21
Stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej z powodu rażącego naruszenia prawa wymaga, aby uchybienie miało charakter oczywisty, odnosiło się do istotnych przepisów i wywołało skutki niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia praworządności. W przypadku decyzji skierowanych do osób zmarłych, nie stanowią one rażącego naruszenia, jeżeli spadkobiercy byli uwzględnieni w postępowaniu.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Karol Kiczka (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Piotr Niczyporuk sędzia del. WSA Agnieszka Miernik Protokolant: inspektor sądowy Małgorzata Zientala po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] i [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 sierpnia 2020 r. sygn. akt I SA/Wa 781/19 w sprawie ze skargi [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] i [...] na decyzję Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 27 listopada 2018 r. nr DO-4-6613-59-RF/16 w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2020 r., sygn. akt I SA/Wa 781/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] i [...] na decyzję Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 27 listopada 2018 r. nr DO-4-6613-59-RF/16 w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji.
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.
Zaskarżoną do Sądu decyzją Minister Inwestycji i Rozwoju odmówił stwierdzenia nieważności orzeczenia Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 14 maja 1956 r., nr Sa.II-20/39/52/53, w części dotyczącej pkt 10 (Prezydium Rady Narodowej w m. st. Warszawie orzeczeniem z dnia 14 maja 1956 r., orzekło o wywłaszczeniu na rzecz Skarbu Państwa części nieruchomości położonej w Górcach Nowych w granicach administracyjnych Dzielnicowej Rady Narodowej Warszawa - Wola, o pow. 30729 m2, zapisanej w księdze wieczystej [...] lit. [...] Nr [...], stanowiącej współwłasność [...], [...], [...] z d. [...], [...], [...] i [...] (pkt 10 orzeczenia). W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Minister wskazał, iż nie została spełniona żadna z przesłanek stwierdzenia nieważności decyzji określonych w art. 156 § 1 k.p.a. - zatem brak było podstaw do wyeliminowania kwestionowanego orzeczenia z obrotu prawnego w kontrolowanej części. Orzeczenie z dnia 14 maja 1956 r. zostało wydane na podstawie przepisów dekretu z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych (Dz. U. z 1952 r. Nr 4, poz. 31), dalej jako dekret, a to oznacza, iż kwestionowane orzeczenie należy oceniać w świetle zgodności z przepisami ww. aktu prawnego oraz stanem faktycznym i prawnym istniejącym w dacie orzekania. Z adnotacji znajdującej się na egzemplarzu orzeczenia z dnia 14 maja 1956 r., nr Sa.ll-20/39/52/53, wynika, iż zostało ono wywieszone na tablicy ogłoszeń Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Warszawa - Wola w dniach 29 maja 1956 r. – 14 czerwca 1956 r. Ponadto, orzeczenie to stanowi podstawę wpisu prawa własności Skarbu Państwa w księdze wieczystej nr [...]. Z akt archiwalnych wynika, że Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego wydał zezwolenie nr IN.I.E/693/950/51, dotyczące inwestycji polegającej na budowie osiedla mieszkaniowego dla budowniczych Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie oraz bazy sprzętu, najprawdopodobniej w dniu 21 grudnia 1951 r. (data pisma: 20 grudnia 1951 r.). Z treści zezwolenia wynika, iż zostało ono wydane w wyniku rozpoznania wniosku z dnia 21 grudnia 1951 r. Ponieważ niemożliwością było rozpoznanie wniosku, który został sporządzony dopiero następnego dnia, to organ nadzoru przyjął, że zezwolenie w rzeczywistości zostało wydane w dniu 21 grudnia 1951 r. Organ zauważył, że zezwolenie w trybie art. 5 dekretu zostało zatem wydane przed wejściem w życie ustawy zmieniającej dekret z dnia 29 grudnia 1951 r. (Dz. U. z 1952 r. Nr 4, poz. 25). Zezwolenie to nie mogło zatem zostać wydane w oparciu o opinię Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej stwierdzającą niezbędność nieruchomości dla realizacji narodowych planów gospodarczych (art. 5 ust. 2 dekretu po nowelizacji). Minister stwierdził, że w warunkach przedmiotowej sprawy właścicielami tabularnymi nieruchomości niezbędnej do realizacji narodowych planów gospodarczych byli [...] i [...] małż. [...]. [...] zmarł w 1925 r., lecz jego spadkobiercy byli nieustaleni, gdyż postanowienie o nabyciu spadku zostało wydane dopiero w dniu 25 maja 1957 r. Z uwagi na fakt, że w księdze wieczystej figurował w dalszym ciągu zmarły [...] wraz z [...] (II voto [...]), w wezwaniu wskazano właścicieli ujawnionych w księdze hipotecznej. Zatem nie sposób dopatrywać się rażącego naruszenia prawa w okoliczności braku wskazania w wezwaniu wszystkich spadkobierców [...], gdyż brak było wówczas orzeczenia o nabyciu spadku. Mając także na uwadze, że z zachowanych akt archiwalnych nie wynika, aby [...] wyraziła zgodę na zbycie nieruchomości w zamian za ekwiwalent pieniężny lub nieruchomość zamienną - nie można uznać, aby doszło do rażącego naruszenia art. 8 ust. 1 dekretu. W niniejszej sprawie wniosek inwestora nie zachował się, w aktach archiwalnych brak jest też egzemplarza zezwolenia z 21 grudnia 1951 r. oraz mapy sytuacyjnej. Nie ulega jednak wątpliwości, że dokumenty te zostały wytworzone, albowiem wchodzą w skład akt archiwalnych nadesłanych przez Archiwum Akt Nowych. W tych warunkach nie można uznać, aby doszło do rażącego naruszenia art. 17 oraz art. 18 dekretu po nowelizacji. Nie doszło również do naruszenia przepisu art. 20 ust. 1 dekretu bowiem zawiadomieniem z 12 maja 1953 r. (wywieszonym na tablicy ogłoszeń Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Warszawa - Wola w dniach od 19 maja 1953 r. do 4 czerwca 1953 r.) organ poinformował strony o terminie i miejscu rozprawy wywłaszczeniowo-odszkodowawczej. Nie budzi także wątpliwości, iż orzeczenie z 14 maja 1956 r., zawiera wszystkie wymagane elementy. Nie doszło zatem do naruszenia art. 21 ust. 1 i 2 dekretu. Organ wskazał, że w orzeczeniu wywłaszczeniowym w pkt 10 poza wskazaniem współwłaścicielki hipotecznej nieruchomości [...] (vel. [...]) jako właścicieli nieruchomości wskazano również zmarłych następców prawnych właściciela hipotecznego nieruchomości [...] oraz niektórych spośród ich następców prawnych. Następnie Minister stwierdził, że ze względu na gwarancyjny charakter art. 30 § 4 k.p.a. - dopiero połączenie dwóch okoliczności - skierowania decyzji do osoby zmarłej oraz pozbawienia spadkobierców tej osoby możliwości udziału w postępowaniu - powoduje wadliwość decyzji określoną w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Nie stanowi bowiem rażącego naruszenia prawa skierowanie decyzji do osoby zmarłej w przypadku, gdy jej spadkobiercy zostali uwzględnieni przez organ w prowadzonym postępowaniu.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
