Związek przyczynowo-skutkowy a świadczenie pielęgnacyjne - Wyrok NSA z dnia 4 grudnia 2024 r., sygn. I OSK 2905/23
Przy ocenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego dla rolnika należy badać przede wszystkim, czy zaprzestanie aktywności zawodowej w postaci prowadzenia gospodarstwa rolnego wynika bezpośrednio z konieczności sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną, a nie wyłącznie z chronologii działań lub dodatkowych okoliczności.
Dnia 4 grudnia 2024 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jolanta Rudnicka Sędziowie: sędzia NSA Monika Nowicka sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2024 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B.B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 lipca 2023 r., sygn. akt I SA/Wa 904/23 w sprawie ze skargi B.B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia [...] marca 2023 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego 1. uchyla zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy M. z dnia [...] stycznia 2023 r. nr [...]; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie na rzecz B. B. kwotę 800,00 (osiemset) PLN tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 20 lipca 2023 r., I SA/Wa 904/23 oddalił skargę B. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia [...] marca 2023 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:
Wnioskiem z [...] lipca 2022 r. B. B. wystąpił o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawną żoną K. B. Decyzją z dnia [...] sierpnia 2022 r. nr [...] Wójt Gminy M. odmówił przyznania wnioskowanego świadczenia. W następstwie rozpoznania odwołania od powyższej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie decyzją z dnia [...] grudnia 2022 r. nr [...] uchyliło w całości decyzję z dnia [...] sierpnia 2022 r. i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Zdaniem organu odwoławczego ocena spełnienia przesłanki rezygnacji z prowadzenia gospodarstwa rolnego wymagała przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, w tym przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. W tym zakresie uzupełnienia wymagał wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, w którym w ogóle nie złożono oświadczenia dotyczącego zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego i nie wskazano daty zaprzestania prowadzenia tego gospodarstwa. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy decyzją z dnia [...] stycznia 2023 r. organ I instancji ponownie odmówił przyznania wnioskowanego świadczenia. B. B. złożył od powyższej decyzji odwołanie podnosząc, że około 10 lat temu zrezygnował z pracy w gospodarstwie rolnym w celu sprawowania opieki nad żoną, a we wcześniejszym okresie próbował pogodzić opiekę nad żoną z pracą. Niepodejmowanie zatrudnienia jest zatem spowodowane koniecznością opieki nad żoną. Ponadto w odwołaniu zarzucił pominięcie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r., K 38/13, zgodnie z którym różnicowanie prawa do świadczenia osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną w zależności od daty powstania niepełnosprawności jest niezgodne z Konstytucją RP. Decyzją z dnia [...] marca 2023 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia organ odwoławczy za wadliwe uznał stanowisko organu I instancji, że data powstania niepełnosprawności może być okolicznością uzasadniającą odmowę przyznania przedmiotowego świadczenia. Jednakże – w ocenie Kolegium – wskazane uchybienie organu I instancji nie ma żadnego wpływu na wynik sprawy, gdyż nie została spełniona przesłanka rezygnacji wnioskodawcy z prowadzenia gospodarstwa rolnego w celu sprawowania opieki nad żoną. Kolegium przywołało treść art. 17b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2023.390 ze zm.), dalej jako "u.ś.r.", oraz zapadłe na tle tegoż przepisu orzecznictwo sądów administracyjnych i podniosło, że w realiach niniejszej sprawy wnioskodawca sam nie był w stanie podać daty rezygnacji z prowadzenia gospodarstwa rolnego. Z akt sprawy wynika natomiast, że odwołujący się podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w latach 1991-1999 i figurował w ewidencji podatników podatku rolnego od 1 czerwca 2005 r. do 28 lutego 2006 r. Aktem notarialnym z dnia 1 lutego 2006 r. przekazał gospodarstwo rolne synowi. Ponadto, w oświadczeniu z 10 stycznia 2023 r. wnioskodawca wyjaśnił, że gospodarstwo przeniósł na syna, aby żona nie straciła renty. Było to – zdaniem organu odwoławczego - zapewne związane z przepisami ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, w tym art. 28 ust. 4 tej ustawy, zgodnie z którym warunkiem uznania, że rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej było to, że ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem, współwłaścicielem ani posiadaczem gospodarstwa rolnego. Wobec powyższego – w ocenie organu odwoławczego – nie można uznać aby rezygnacja z prowadzenia gospodarstwa rolnego pozostawała w bezpośrednim związku przyczynowym ze sprawowaniem opieki nad żoną. Organ zaznaczył, że występuje tu również rozbieżność między oświadczeniami wnioskodawcy oraz jego pełnomocnika, który w ostatnim odwołaniu po raz kolejny podniósł, że wnioskodawca miał zrezygnować z prowadzenia gospodarstwa rolnego "około 10 lat temu", tj. około 2013 r., czyli 7 lat po przekazaniu gospodarstwa synowi. Jednocześnie w aktach sprawy znajduje się wypis z orzeczenia lekarza rzeczoznawcy KRUS z dnia 21 listopada 2007 r., zgodnie z którym żona wnioskodawcy była już wówczas niezdolna do samodzielnej egzystencji. Organ podniósł, że skoro wnioskodawca w tym czasie nadal prowadził gospodarstwo rolne, to nie można obecnie twierdzić, że wyłączną przyczyną rezygnacji z prowadzenia gospodarstwa była konieczność sprawowania opieki nad żoną. Kolegium jednocześnie podniosło, że wnioskodawca ma prawie 63 lata i od wielu lat nie prowadzi gospodarstwa rolnego, które przekazał synowi w celu zachowania prawa do renty stanowiącej źródło utrzymania jego i żony. Wnioskodawca potwierdził, że od 2006 r. nie wykonywał żadnej pracy, natomiast wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego złożył w 2022 r. W tych okolicznościach – zdaniem Kolegium – brak jest podstaw do przyjęcia, że rezygnacja z prowadzenia gospodarstwa rolnego pozostaje w bezpośrednim związku przyczynowym ze sprawowaniem opieki nad żoną.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
