Wyrok NSA z dnia 19 listopada 2024 r., sygn. III FSK 1580/23
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Paweł Borszowski, Sędzia NSA Wojciech Stachurski, Sędzia WSA (del.) Anna Sokołowska (sprawozdawca), po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej G. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 maja 2023 r., sygn. akt I SA/Gl 1362/22 w sprawie ze skargi G. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia 19 września 2022 r., nr SKO/F/.41.4/491/2022/7878 w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2016 r. oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
1. Wyrok Sądu I instancji.
1.1 Zaskarżonym wyrokiem z 15 maja 2023 r., sygn. akt I SA/Gl 1362/23, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę G. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z 19 września 2022 r., nr SKO/F/.41.4/491/2022/7878, w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji ostatecznej, po wznowieniu postępowania, w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2016 r.
Wyrok ten (podobnie jak pozostałe powołane w uzasadnieniu orzeczenia) jest dostępny na stronie internetowej pod adresem: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/.
1.2. Przebieg postępowania (przedstawiony przez WSA w Gliwicach).
Prezydent Miasta C. (dalej: "organ I instancji") decyzją z 25 maja 2016 r. określił A. O., B. O., G. K., J. K., K. G., M. C., R. S. oraz W. S.A. z siedzibą w C. wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za rok 2016, za podstawę opodatkowania przyjmując grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
G. K. i J. K. wnieśli odwołanie od decyzji organu I instancji, w którym zarzucili organowi m.in. naruszenie art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: "u.p.o.l.") poprzez zastosowanie stawki podatku wyższej niż przewiduje ustawa.
Samorządowe Kolegium Odwoławczego w Katowicach (dalej: "Kolegium", "organ II instancji") decyzją z 29 czerwca 2016 r. utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach prawomocnym wyrokiem z 26 stycznia 2017 r., I SA/Gl 1034/17, oddalił skargę G. K. (dalej: "Skarżący") na powyższą decyzję Kolegium.
Skarżący w piśmie z 30 grudnia 2021 r. zwrócił się do Kolegium z wnioskiem o wznowienie postępowania zakończonego decyzją Kolegium z 29 czerwca 2016 r. Wskazał, że dowody, na podstawie których decyzja została wydana, okazały się fałszywe, decyzja została wydana w wyniku przestępstwa, wyszły na jaw nowe istotne okoliczności istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi, który wydał decyzję, a także że zagadnienie zostało rozstrzygnięte przez sąd odmiennie od oceny
przyjętej w wydanej decyzji. Wskazał, że organ I instancji pominął to, iż W. S.A. był samoistnym posiadaczem nieruchomości i nie ma podstawy do płacenia podatku przez niego.
Kolegium postanowieniem z 2 marca 2022 r. wznowiło postępowanie w zakresie wskazanym w ww. wniosku.
Kolegium decyzją z 6 maja 2022 r. odmówiło uchylenia własnej decyzji z 29 czerwca 2016 r. w sprawie określenia zobowiązania w podatku od nieruchomości za rok 2016. Kolegium nie stwierdziło istnienia okoliczności stanowiących przesłanki wznowienia określone w art. 240 § 1 pkt 1, 2 i 5 ustawy z dnia 29 lipca 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U.2021.1540 ze zm.; dalej: "o.p.").
Kolegium, po rozpoznaniu odwołania Skarżącego, decyzją z 19 września 2022 r. utrzymało w mocy własne rozstrzygnięcie z 6 maja 2022 r., podtrzymując w pełni stanowisko w nim zawarte.
Skarżący wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skargę, w której zarzucił, że decyzja z 29 czerwca 2016 r. została wydana na podstawie dowodów, które okazały się fałszywe, lub były kłamstwami, lub w wyniku popełnienia przestępstwa poświadczenia nieprawdy w dokumentach urzędowych, a nadto z naruszeniem prawa art. 210 o.p. w zw. z art. 6 ust. 1, 4 i 5, oraz w zw. z art. 5 ust. 1 u.p.o.l., jak również wyszły na jaw nowe istotne okoliczności istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi, który wydał decyzję, a także że zagadnienie zostało rozstrzygnięte przez sąd odmiennie od oceny przyjętej w wydanej decyzji.
1.3. Stanowisko Sądu I instancji.
Sąd I instancji oddalił skargę, stwierdzając, że organy prawidłowo uznały, iż brak jest podstaw do uchylenia uprzednio wydanej decyzji w trybie wznowienia postępowania. Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie Skarżący nie przedstawił dowodu w postaci wyroku karnego potwierdzającego, że jakikolwiek dowód bądź dowody przyjęte przez organ w postępowaniu zwykłym (wymiarowym) zostały sfałszowane, bądź też że decyzję wydano w wyniku przestępstwa; a wyjątek, o którym mowa w art. 240 § 2 o.p. nie zaistniał. Z kolei powołane przez Skarżącego wyroki wydane przez sądy administracyjne obu instancji wskutek jego skarg na decyzje wymiarowe w podatku od nieruchomości za inne okresy, nie stanowią nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, w rozumieniu art. 240 § 1 pkt 5 o.p. Wyroki te, po pierwsze – zapadły po dacie wydania decyzji wymiarowej w podatku od nieruchomości, a mianowicie: wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczące podatku od nieruchomości za 2013 r. oraz za 2012 r. zapadły 18 lipca 2018 r. (odpowiednio sygn. akt II FSK 728/16 i II FSK 729/16), natomiast Sąd I instancji orzekał 6 lutego 2019 r. (w sprawie podatku od nieruchomości za 2018 r. - sygn. akt I SA/GI 1034/18) oraz 25 sierpnia 2020 r. (w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2019 r. - sygn. akt I SA/Gl 1440/19). Po drugie – wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego, uwzględniające skargi kasacyjne wywiedzione przez Skarżącego (również w niniejszej sprawie), nie odnoszą się do wadliwości formalnych prowadzonych wobec Skarżącego postępowań w rozumieniu art. 240 § 1 o.p., a do błędnej wykładni przepisów ustawy podatkowej.
2. Skarga kasacyjna i odpowiedź na skargę kasacyjną.
2.1. Skargę kasacyjną od wyroku Sądu I instancji złożył Skarżący, reprezentowany przez adwokata. Zaskarżonemu w całości wyrokowi, na podstawie art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U.2002.153.1270 ze zm.; dalej: "p.p.s.a."), Skarżący zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnię, a mianowicie: "1) art. 5 ust. 1 u.p.o.l. poprzez uznanie, że rada gminy w sposób prawidłowo ustalił wysokość stawki podatku od nieruchomości".
Na podstawie art. 176 w zw. z art. 185 § 1 p.p.s.a. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Jednocześnie Skarżący zrzekł się rozprawy.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej Skarżący wskazał na okoliczność niezbadania przez Sąd I instancji decyzji na zasadzie określonej w art. 134 § 1 p.p.s.a. oraz zarzucił, że wbrew twierdzeniom zawartym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, zarówno decyzja organu II instancji, jak i zaskarżony wyrok narusza treść art. 5 ust. 1 u.p.o.l., albowiem uchwała Rady Miasta C. określająca wysokość stawki podatku od nieruchomości została wydana z przekroczeniem ustawowej delegacji, co winno prowadzić do jej uchylenia.
2.2. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach w samodzielnie sporządzonej odpowiedzi na skargę kasacyjną wskazało, że podtrzymuje swoje dotychczasowe stanowisko oraz podziela pogląd Sądu wyrażony w zaskarżonym wyroku, zaś podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut jest całkowicie bezzasadny, a przy tym niezrozumiały.
3. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 p.p.s.a., przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego.
Z tego względu przy rozpoznaniu sprawy Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.
Granice skargi kasacyjnej są wyznaczone każdorazowo wskazanymi w skardze kasacyjnej podstawami, którymi – zgodnie z art. 174 p.p.s.a. – może być: 1) naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie lub 2) naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Przy czym prawidłowe wskazanie podstaw kasacyjnych polega na podaniu konkretnych przepisów prawa, które zostały naruszone (z podaniem numeru artykułu, paragrafu, ustępu, punktu - ewentualnie innych jednostek redakcyjnych)
oraz wyjaśnienie, na czym to naruszenie polegało (art. 176 p.p.s.a.). Uzasadniając zarzut naruszenia prawa materialnego przez jego błędną wykładnię, wykazać należy, że sąd mylnie zrozumiał stosowany przepis prawa, natomiast uzasadniając zarzut niewłaściwego zastosowania przepisu prawa materialnego wykazać należy, iż sąd stosując przepis popełnił błąd w subsumcji, czyli że niewłaściwie uznał, iż stan faktyczny przyjęty w sprawie odpowiada stanowi faktycznemu zawartemu w hipotezie normy prawnej, zawartej w przepisie prawa. W obu tych przypadkach autor skargi kasacyjnej wykazać musi ponadto w uzasadnieniu, jak w jego ocenie powinien być rozumiany stosowany przepis prawa, czyli jaka powinna być jego prawidłowa wykładnia bądź jak powinien być stosowany konkretny przepis prawa ze względu na stan faktyczny sprawy, a w przypadku zarzutu niezastosowania przepisu - dlaczego powinien być zastosowany. Uzasadniając zaś naruszenie przepisów postępowania, wykazać należy, że uchybienie im mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (zob. wyrok NSA z 3 października 2024 r., III OSK 238/23 i przywołane tam orzecznictwo). Dopełnienie tych wymogów jest konieczne, ponieważ Naczelny Sąd Administracyjny jest władny badać naruszenie jedynie tych przepisów, które zostały wyraźnie wskazane przez stronę skarżącą. W tym zakresie Sąd odwoławczy ma obowiązek odniesienia się do wszystkich zarzutów podniesionych w skardze kasacyjnej (por. uchwała NSA z 26 października 2009 r., I OPS 10/09). Nie jest zaś dopuszczalna wykładnia zakresu zaskarżenia i jego kierunków oraz konkretyzowanie zarzutów skargi kasacyjnej, ani ich uściślanie.
Naczelny Sąd Administracyjny wielokrotnie w swoim orzecznictwie podkreślał, że nie jest ani uprawniony, ani zobowiązany do precyzowania za stronę zarzutów skargi kasacyjnej, czy do formułowania za stronę zarzutów kasacyjnych na podstawie uzasadnienia skargi kasacyjnej, bądź też do poszukiwania za nią naruszeń prawa, jakich mógł dopuścić się wojewódzki sąd administracyjny. Należy bowiem mieć na uwadze, że wyodrębnianie zarzutów z treści uzasadnienia skargi kasacyjnej zawsze niesie ryzyko nieprawidłowego odczytania intencji strony wnoszącej skargę kasacyjną. Konieczne jest przy tym oddzielenie podstawy kasacyjnej od jej uzasadnienia, które jest niezbędnym elementem skargi kasacyjnej (por. wyroki NSA z: 17 lutego 2015 r., II OSK 1695/13; 19 marca 2014 r., II GSK 16/13; 13 września 2011 r., II FSK 549/10; 13 lipca 2011 r., II FSK 277/10; 7 stycznia 2010 r., II FSK 1289/08).
Należy także podkreślić, że przy sporządzaniu skargi kasacyjnej wprowadzono tzw. przymus adwokacki, dotyczący także radców prawnych, a w sprawach obowiązków podatkowych - doradców podatkowych (art. 175 § 1 i § 3 p.p.s.a.), aby nadać temu środkowi odwoławczemu charakter pisma o wysokim stopniu sformalizowania, gdy chodzi o wymagania dotyczące podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia, jako istotnych elementów konstrukcji skargi kasacyjnej (por. wyrok NSA z: 4 sierpnia 2010 r., I FSK 1353/09; 30 marca 2010 r., II FSK 1961/08; 29 stycznia 2010 r., I FSK 2048/08).
Podsumowując, z regulacji zawartych w p.p.s.a. wynika, że prawidłowo sformułowany zarzut skargi kasacyjnej powinien zawierać precyzyjne wskazanie przepisu prawa materialnego lub procesowego oraz uzasadnienie tego naruszenia. Zarzut niespełniający tych wymogów nie może być przedmiotem kontroli instancyjnej.
Przywołanie tych ogólnych zasad w rozpoznawanej sprawie było konieczne z uwagi na treść i formę wniesionej skargi kasacyjnej, które w istocie uniemożliwiają Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu zajęcie merytorycznego stanowiska w sprawie.
W rozpatrywanej sprawie w petitum skargi kasacyjnej jej autor, na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a., zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnię, a mianowicie: "1) art. 5 ust. 1 u.p.o.l. poprzez uznanie, że rada gminy w sposób prawidłowo ustalił wysokość stawki podatku od nieruchomości". Uzasadniając ten zarzut profesjonalny pełnomocnik wskazał, że "Istotnie, skarżący w swoisty sposób
– za pomocą równań matematycznych kwestionował prawidłowość argumentów wskazanych w decyzji, przy czym nie zwalniało to Sądu od zbadania decyzji w oparciu o treść art. 134 § 1 p.p.s.a.".
Zarzut ten jest całkowicie bezzasadny i niezrozumiały. Przypomnieć bowiem należy, że zaskarżonym wyrokiem Sąd I instancji oddalił skargę na decyzję Kolegium z 19 września 2022 r. w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji ostatecznej, po wznowieniu postępowania, w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2016 r. Wyrok ten dotyczy zatem decyzji wydanej w trybie nadzwyczajnym, o którym mowa w rozdziale 17 Działu IV ustawy – Ordynacja podatkowa (art. 240-246 o.p.). Sprawa opodatkowania podatkiem od nieruchomości spornej nieruchomości za 2016 r. została natomiast ostatecznie zakończona prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 26 stycznia 2017 r., I SA/Gl 1034/16.
W rozpoznawanej sprawie Sąd I instancji nie stosował, ani też nie dokonywał wykładni art. 5 ust. 1 u.p.o.l., w związku z czym nie mógł powołanego przepisu naruszyć. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego ugruntowane jest stanowisko, zgodnie z którym w myśl art. 174 pkt 1 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na zarzucie naruszenia wyłącznie takich przepisów, które stosował lub miał zastosować sąd (por. wyrok NSA z 3 kwietnia 2012 r., I OSK 1271/11 i przywołane w nim orzecznictwo).
Ze wskazanych wyżej przyczyn Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a., oddalił skargę kasacyjną jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw.
/-/ A. Sokołowska /-/ P. Borszowski /-/ W. Stachurski
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
