Odpowiedzialność członka zarządu za zaległości podatkowe a termin zgłoszenia upadłości - Wyrok NSA z dnia 26 czerwca 2024 r., sygn. III FSK 1268/22
Odpowiedzialność członka zarządu za zaległości podatkowe spółki kapitałowej zachodzi w przypadku bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce oraz gdy członek zarządu nie wykazał przesłanek egzoneracyjnych, takich jak terminowe złożenie wniosku o upadłość spółki, mimo że zobowiązania podatkowe powstały z mocy prawa i mogą być później określone przez organ podatkowy.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia NSA Bogusław Woźniak, Sędzia WSA (del.) Agnieszka Olesińska (sprawozdawca), po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej L. L. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 19 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Gd 68/22 w sprawie ze skargi L. L. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku z dnia 29 listopada 2021 r., nr 2201-IEW.4123.27.2021/EP w przedmiocie odpowiedzialności podatkowej osób trzecich 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od L. L. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku kwotę 240 (słownie: dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Gd 68/22 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę L. L. (dalej jako: skarżący) na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku z dnia 29 listopada 2021 r. w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki.
Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu wskazał, że przesłanki odpowiedzialności członków zarządu spółek kapitałowych określone zostały w art. 116 § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540, dalej jako: O.p.). Następnie stanął na stanowisku, że ustalenia organów co do uznania egzekucji prowadzonej wobec Spółki za bezskuteczną należało ocenić jako prawidłowe. W rozpatrywanej sprawie bezskuteczność egzekucji została stwierdzona po wszczęciu postępowania upadłościowego wobec Spółki, w oparciu o informację syndyka masy upadłości Spółki, z której wynikało, że w wyniku ostatecznego planu podziału funduszy masy upadłości Naczelnik na zaspokojenie zaległości uzyska jedynie kwotę 5.620,92 zł. Stwierdzona przez syndyka możliwa do uzyskania kwota na zaspokojenie istniejących zaległości podatkowych Spółki stanowiła zaledwie 0,79% ogólnej kwoty należnych świadczeń publicznoprawnych (należności głównej wraz z odsetkami). W takich okolicznościach zasadnie zdaniem WSA w Gdańsku w sprawie przyjęte zostało, że egzekucja wobec Spółki okazała się bezskuteczna. Następnie dodał, że w niniejszej sprawie została również spełniona druga pozytywna przesłanka odpowiedzialności, o jakiej mowa w art. 116 O.p., albowiem skarżący pełnił jednoosobowo obowiązki członka zarządu od 2 lutego 2016 r., a zatem w czasie, w którym upływał termin płatności zobowiązań Spółki w podatku od towarów i usług za II, III i IV kwartał 2016 r. oraz w podatku dochodowym od osób prawnych za 2016 r. Mając na uwadze powyższe, WSA w Gdańsku uznał, że spełnione zostały obie pozytywne przesłanki warunkujące odpowiedzialność członka zarządu za zaległości podatkowe spółki kapitałowej. W dalszej kolejności sąd pierwszej instancji odnosząc się do okoliczności uwalniających członka zarządu od odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki, stwierdził, że skarżący nie wykazał, że zaistniała jedna z okoliczności o jakiej mowa w art. 116 § 1 pkt 1 lit. a) i pkt 2 O.p. Podkreślił, że w jego ocenie w niniejszej sprawie organy dowiodły, że w odniesieniu do Spółki zaistniały okoliczności do zgłoszenia wniosku o jej upadłość. Z ustaleń organów wynikało, że Spółka posiadała zaległości w podatku od towarów i usług za ll-IV kwartał 2016 r., w podatku dochodowym od osób prawnych za 2016 r. oraz wobec R. Sp. z o.o. (terminem zapłaty 30 października 2016 r.), R. Sp. z o.o. (termin zapłaty 30 listopada 2016 r.) oraz R. Sp. z o.o. (termin zapłaty 30 stycznia 2017 r.). Jak ustaliły organy podatkowe, na koniec 2016 roku wystąpił stan nadwyżki zobowiązań nad majątkiem Spółki, a Spółka zaprzestała regulowania swoich publicznoprawnych zobowiązań począwszy od 26 października 2016 r. W dniu 25 października 2016 r. upływał bowiem termin płatności podatku VAT za II kwartał 2016 r. Za datę, w której Spółka stała się niewypłacalna w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego należało uznać dzień 26 stycznia 2017 r. Był to bowiem pierwszy dzień po upływie trzech miesięcy od opóźnienia w zapłacie drugiego z kolei zobowiązania Spółki z tytułu podatku od towarów i usług za IlI kwartał 2016 r. W związku z tym zarząd Spółki powinien w 30 dniowym terminie, licząc od dnia 26 stycznia 2017r. podjąć kroki zmierzające do ogłoszenia upadłości Spółki. Wniosek taki został wprawdzie przez Spółkę złożony niemniej jednak nie nastąpiło to we właściwym czasie, albowiem wniosek o ogłoszenie upadłości został sporządzony i nadany przesyłką poleconą do Sądu Rejonowego G. w G. dopiero w dniu 28 grudnia 2018 r. Odnosząc się do kolejnej z przesłanek egzoneracyjnych WSA w Gdańsku podzielił wyrażony w zaskarżonej decyzji pogląd, że do badania istnienia przesłanki winy bądź jej braku można przejść jedynie wtedy, gdy ustalono, że nie został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości (nie wszczęto postępowania układowego). Gdy wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony art. 116 § 1 pkt 1 lit. b O.p. nie znajduje w ogóle zastosowania i nie ma potrzeby rozważania przesłanki winy (jej braku) po stronie członka zarządu spółki. W ocenie WSA w Gdańsku jako prawidłowe należało ocenić również stanowisko organów, że skarżący nie wykazał, aby zaistniała przesłanka egzoneracyjna przewidziana w art. 116 § 1 pkt 2 O.p. Nie budziło wątpliwości, że skarżący nie wskazał mienia Spółki, z którego egzekucja umożliwiałaby zaspokojenie zaległości podatkowych w znacznej części. Tymczasem ciężar wykazania wskazanej przesłanki, uwalniającej od odpowiedzialności za zaległości podatkowe Spółki, spoczywał na skarżącym, a nie na organach podatkowych. Wyrok ten w całości dostępny jest na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl (CBOSA).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
