Postanowienie SN z dnia 3 października 2024 r., sygn. I CSK 332/24
3 października 2024 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Władysław Pawlak
na posiedzeniu niejawnym 3 października 2024 r. w Warszawie
w sprawie z powództwa Syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w upadłości likwidacyjnej w W.
przeciwko G. S.
o zapłatę,
na skutek skargi kasacyjnej G. S.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie
z 14 września 2023 r., I ACa 133/23,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
3. przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Szczecinie na rzecz adw. Ł. B. wynagrodzenie w kwocie 5400 (pięć tysięcy czterysta) zł, powiększonej o stawkę podatku od towarów i usług, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu G. S. z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.
(E.C.)
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem z 14 września 2023 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie na skutek apelacji powoda syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w upadłości likwidacyjnej w W. zmienił w całości oddalający powództwo wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 16 listopada 2022 r. w ten sposób, że utrzymał w mocy nakaz zapłaty tego Sądu z 29 listopada 2021 r. zasądzający od pozwanego G. S. kwotę 1 449 817,45 zł wraz z odsetkami ustawowymi. Z zasadniczych ustaleń Sądu wynikało, że 20 grudnia 2013 r. pomiędzy pozwanym a Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową w W. została zawarta umowa kredytu zabezpieczonego hipoteką. Kwota udzielonego kredytu wynosiła 999 000 zł. Na zabezpieczenie należności wynikających z tej umowy pozwany wystawił weksel własny na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w W. oraz deklarację wekslową. Kwota kredytu została przekazana 23 grudnia 2013 r. na wskazany w umowie rachunek, a następnie przelana z rachunku oznaczonego jako rachunek pozwanego na rachunek osoby trzeciej. Pozwany nie otrzymał pieniędzy z udzielonego kredytu. Wobec nieregulowania swoich należności przez pozwanego ostatecznie Kasa. 31 stycznia 2019 r. wypełniła weksel na kwotę 1 450 317, 45 zł, której zasądzenia wraz z odsetkami powód żądał w niniejszym procesie. Aktem oskarżenia z 13 sierpnia 2019 r. pozwany został oskarżony o to, że, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, w celu uzyskania dla innych osób ze Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w W. na swoje dane osobowe kredytu w kwocie 999 000 zł oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził Kasę, do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w tej kwocie, w ten sposób, że przedłożył wraz z wnioskiem o udzielenie kredytu przekazane mu przez inne osoby poświadczające nieprawdę dokumenty, które miały istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, czym wprowadził pracowników Kasy w błąd, zarówno co do własnej zdolności kredytowej, jak i tożsamości osób, na rzecz których faktycznie miał być udzielony kredyt, w wyniku czego zawarł umowę kredytu, a uzyskaną kwotę kredytu przekazał innym osobom, nie mając zamiaru jego spłaty, czym działał na szkodę Kasy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Wyrokiem z 21 października 2019 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim uznał pozwanego za winnego zarzucanych mu czynów i wymierzył określoną karę. Sąd odwoławczy, podzielając ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, dokonał ich odmiennej oceny prawnej. Uznał, że niezgodność z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.) powinna być oceniana przez pryzmat treści stosunku prawnego ukształtowanego przez kwestionowaną umowę. Za powodujące nieważność na podstawie tego przepisu nie może być uznane wyłącznie to, że pozwany zawierając umowę kredytu działał w ramach zorganizowanej grupy przestępczej i już w momencie zawierania umowy ustalane było między członkami tej grupy, iż kwota pieniężna uzyskana przez pozwanego zostanie przelana na rachunek innej osoby, a pozwany nie będzie spłacał kredytu. W istocie bowiem uzasadnione zarzuty etyczne Sądu Okręgowego dotyczyły nie tyle umowy kredytu co treści porozumienia między członkami grupy przestępczej, której to pozwany był świadomym uczestnikiem. Bez znaczenia dla oceny umowy kredytu pozostaje zwłaszcza kwestia genezy udziału pozwanego w tym porozumieniu. Brak jest okoliczności umniejszających odpowiedzialność pozwanego. Niefrasobliwość, czy też niedbalstwo pracowników Kasy na etapie badania zdolności kredytowej i oceny wiarygodności finansowej pozwanego nie świadczą o sprzeczności umowy z zasadami współżycia społecznego, skoro to pozwany wprowadzał ich w błąd i naruszał te zasady. Zaangażowanie osób zatrudnionych w Kasie w działalność grupy przestępczej nie może samo świadczyć o takiej sprzeczności. Pozwany naruszył zasady uczciwości i lojalność, działając w celu podstępnego wywołania błędu kredytodawcy co do swojej zdolności kredytowej, i sam nie może się na te zasady skutecznie powołać. W konsekwencji umowa pozostawała wiążąca. W ocenie Sądu odwoławczego nie zachodziły również przesłanki do oddalenia powództwa na podstawie art. 5 k.c.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
