Wyrok NSA z dnia 17 maja 2024 r., sygn. I GSK 1589/20
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Dariusz Dudra Sędzia NSA Henryk Wach Sędzia del. WSA Marek Sachajko (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Marta Woźniak po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2024 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej W. Sp. z o.o. w N. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlk. z dnia 13 sierpnia 2020 r. sygn. akt I SA/Go 238/20 w sprawie ze skargi W. Sp. z o.o. w N. na decyzję Dyrektora Lubuskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Zielonej Górze z dnia 19 marca 2020 r. nr 9004-2020-0015 w przedmiocie odmowy płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od W. Sp. z o.o. w N. na rzecz Dyrektora Lubuskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Zielonej Górze 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim (dalej: WSA, Sąd pierwszej instancji) wyrokiem z 13 sierpnia 2020r., I SA/Go 238/20, oddalił skargę W. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. (dalej: spółka, skarżąca) na decyzję Dyrektora Lubuskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Zielonej Górze (dalej: organ) z dnia 19 marca 2020 r., nr 9004-2020-0015, w przedmiocie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego na rok 2014.
Sąd orzekał w następującym stanie faktycznym sprawy:
W dniu 19 maja 2014r. skarżąca złożyła wniosek o przyznanie płatności na rok 2014. Zadeklarowała do płatności działki rolne o łącznej powierzchni 94,60 ha. Następnie dokonała zmian poprzez zmniejszenie powierzchni deklarowanej we wniosku z 94,60 ha na 93,03 ha. Odpowiadając na wezwanie organu I instancji ówczesny prezes spółki Z. N. przedłożył wyjaśnienia oraz następujące dokumenty: faktury zakupu i sprzedaży, rejestr zakupów VAT, deklaracje na podatek rolny i leśny za lata 2014-2016, umowę z dnia 1 lipca 2014 r. na usługi księgowe zawartą pomiędzy skarżącą jako (zleceniodawcą) a firmą F. – A. F. (zleceniobiorcą), umowę z dnia 14 listopada 2014 r. kredytu inwestycyjnego w rachunku kredytowym zawartą z bankiem z B. S.A., umowę z dnia 1 maja 2014 r. poddzierżawy gruntów działki nr 79 zawartą pomiędzy poddzierżawiającym J. F. a skarżącą - jako poddzierżawcą. Postanowieniem z dnia 13 grudnia 2019 r. organ I instancji włączył między innymi w poczet dowodów prowadzonego postępowania następujące dokumenty: akty notarialne spółek: F. spółka z o.o., F.1 spółka z o.o., G. spółka z o.o., W. (obecnie P.) spółka z o.o., M. spółka z o.o.; umowę z dnia 10 maja 2014 r. dzierżawy gruntów rolnych, zawartej pomiędzy J. F. (wydzierżawiający), a W. sp. z o.o. (dzierżawca) -dotyczą działek ewidencyjnych nr: [...]; umowę kontraktacyjną z dnia 1 czerwca 2014 r. zawartą pomiędzy F. sp. z o.o. (kontraktujący), a W. sp. z o. o. (producent); umowy z dnia 2 maja 2014 r. o współpracy handlowej zawarte pomiędzy F. A. F. (sprzedający/usługodawca), a W. sp. z o. o. (kupujący/usługobiorca) oraz F. J. F. a W. sp. z o. o.; umowy z dnia 2 stycznia 2015 r. o współpracy handlowej zawarte pomiędzy: F. A. F. (sprzedający/ usługodawca) a W. sp. z o. o. (kupujący/usługobiorca) oraz pomiędzy F. J. F. a W. sp. z o. o.; umowy z dnia 2 maja 2014 r. oraz z 2 stycznia 2015 r. na usługi rolnicze, w których usługobiorcą była W. sp. z o.o.; zaświadczenia z Banku B. S.A. w sprawie przyznania W. sp. z o.o. limitu na finansowanie zakupu gruntów rolnych; - polisy dotyczące ubezpieczenia upraw rolnych; decyzje w sprawie odmowy przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego za 2013r.; wydruki z KRS oraz GUS. Organ I instancji poddał kontroli administracyjnej wniosek stwierdzając, że brak jest przesłanek by uznać, iż W. sp. z o. o. jest jednostką samodzielnie prowadzącą działalność rolniczą oraz posiadającą autonomię zarządzania. Organ podniósł, że skarżąca nie jest spółką prowadzącą działalność samodzielnie ale została utworzona wyłącznie w celu sztucznego podziału jednego gospodarstwa rolnego będącego w posiadaniu J. F., który w rzeczywistości samodzielnie decydował o pracach wykonywanych w spółce i sam ponosił koszty związane z funkcjonowaniem spółki. Grunty rolne zgłaszane przez spółkę W. sp. z o. o. są zarządzane przez tą samą osobę tj. J. F., a grunty zgłaszane do płatności przez J. F. oraz spółki, w których J. F. jest wspólnikiem, nie stanowią samodzielnych, odrębnych gospodarstw, niepowiązanych ze sobą ekonomicznie czy też technologicznie. Zdaniem organu I instancji J. F. był posiadaczem jednego spójnego gospodarstwa rolnego, sztucznie podzielonego i zgłaszanego oddzielnie przez podmioty zarejestrowane w ewidencji producentów jako odrębni producenci rolni. Organ stwierdził, że skarżąca nie jest odrębnym, samodzielnym producentem rolnym, nie posiada własnego sprzętu oraz nie ponosiła kosztów związanych z deklarowanymi gruntami. Organ przyjął, iż skarżąca jest jednym z podmiotów zgłaszających do płatności działki rolne, będące częścią jednostek produkcyjnych zarządzanych przez J. F., a została zarejestrowana i wnioskuje o płatności na rok 2014 z dwóch powodów tj. aby zmaksymalizować wysokość otrzymanych płatności oraz uzyskać płatności do działek, do których (w odrębnych programach pomocowych) na mocy przepisów szczególnych płatność nie zostałaby przyznana z powodu przekroczenia limitu powierzchni. W następstwie ustaleń poczynionych w trakcie kontroli administracyjnej, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, organ I instancji uznał, iż w niniejszej sprawie zastosować należy art. 60 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1306/2013 dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 (Dz., Urz. UE L 347 z 20.12.2013 r., str. 549, ze zm., dalej: Rozporządzenie nr 1306/2013) - w myśl którego bez uszczerbku dla przepisów szczególnych, osobom fizycznym ani prawnym nie przyznaje się jakichkolwiek korzyści wynikających z sektorowego prawodawstwa rolnego, jeżeli stwierdzono, że warunki wymagane do uzyskania takich korzyści zostały sztucznie stworzone, w sprzeczności z celami tego prawodawstwa. Mając na uwadze powyższe ustalenia organ wydał w dniu 2 stycznia 2020 r. decyzję odmawiającą przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego na rok 2014. W jej uzasadnieniu wskazał, iż przyznanie wnioskowanej płatności byłoby sprzeczne z przepisami art. 60 rozporządzenia nr 1306/2013 oraz art. 4 ust. 3 Rozporządzenia Rady (WE, EURATOM) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz. Urz. UE L z dnia 23 grudnia 1995 r., dalej: Rozporządzenie nr 2988/95) - w myśl którego działania skierowane na pozyskanie korzyści w sposób sprzeczny z odpowiednimi celami prawa wspólnotowego mającymi zastosowanie w danym przypadku poprzez sztuczne stworzenie warunków w celu uzyskania tej korzyści, prowadzą do nieprzyznania lub wycofania korzyści. Skarżąca wniosła od tej decyzji odwołanie. Zaskarżoną do WSA decyzją z dnia 19 marca 2020 r., organ II instancji utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu podkreślił, że skarżąca nie jest samodzielnym podmiotem, a utworzona została w celu pozyskania płatności do gruntów rolnych w kwotach większych niż faktycznie możliwe do uzyskania przez osoby fizyczne kreujące sztuczne warunki poprzez utworzenie odrębnych podmiotów w postaci spółek prawa handlowego. Organ odwoławczy - na potwierdzenie tezy dotyczącej faktu sztucznego podziału potencjału gruntów rolnych znajdujących się pod kontrolą J. F. i A. F., jak również faktu, iż skarżąca (oraz inne spółki) nie jest wyodrębnionym, samodzielnym producentem rolnym - przedstawił mechanizm mający na celu zmaksymalizowanie wysokości otrzymanych płatności. Organ wskazał, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż skarżąca została zawiązana w dniu 9 maja 2014 r. przez J. F., który - co ustalono na podstawie danych w Krajowym Rejestrze Sądowym - jest jedynym jej wspólnikiem. Obecnie prezesem zarządu skarżącej jest A. F. (żona J. F.), a do dnia 19 czerwca 2018 r. prezesem zarządu tej spółki był Z. N. Kluczowe znaczenie w okolicznościach niniejszej sprawy ma fakt, iż - jak wynika z danych zawartych w systemie - oprócz skarżącej o płatności na rok 2014 wystąpił szereg innych podmiotów prawa handlowego związanych bezpośrednio z ww. osobami fizycznymi tj. J. F. i A. F. Wśród podmiotów tych wymienić należy: F. sp. z o. o. oraz F.1 sp. z o. o. (oba podmioty utworzone w dniu 17 kwietnia 2013 r.), jak również: skarżącą, G. sp. z o. o., M. sp. z o. o., W. sp. z o. o. (aktualnie P.) sp. z o. o. Oprócz wskazanych wyżej spółek kapitałowych o płatności na rok 2014 wystąpił również J. F. W uzasadnieniu decyzji wskazano nazwy spółek, składy osobowe oraz zgłoszone do płatności powierzchnie w 2014 roku. Organ odwoławczy w wyniku analizy danych stwierdził, iż osoby fizyczne tj. J. F. oraz A. F. występują jako: wspólnik, prezes zarządu lub prokurent w 6 spółkach kapitałowych, które wystąpiły o przyznanie płatności na rok 2014. Oprócz powyższego J. F. wystąpił o płatności jako osoba fizyczna. Jak wskazuje suma zgłoszonych obszarów w roku 2014 przez ww. 6 spółek, jak również osobę fizyczną tj. J. F., wystąpiono o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego do łącznej powierzchni 648,21 ha. Organ II instancji podkreślił, że zawiązane przez J. F. w roku 2013 podmioty: F. sp. z o. o. oraz F.1 sp. z o. o. zostały uznane za sztucznie wykreowane wyłącznie w celu uzyskania płatności dystrybuowanych przez ARiMR w postępowaniach prowadzonych nie tylko przed organami ARiMR (za rok 2013) ale też przed sądami administracyjnymi (vide: wyroki z dnia 30 stycznia 2018 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego: sygn. akt II GSK 952/16 oraz sygn. akt II GSK 927/16). W ocenie organu II instancji cel wykreowania w maju 2014 r. skarżącej oraz innych podmiotów opisywanych w decyzji jest tożsamy z celami utworzenia F. sp. z o. o. oraz F.1 sp. z o. o. Tym samym uznał, iż działania J. F., to kontynuacja zabiegów ukierunkowanych na wykreowanie szeregu pozornie działających podmiotów prawa handlowego i rozdrobnienie posiadanego potencjału gruntów rolnych, a co za tym idzie zwielokrotnienie wysokości możliwych do uzyskania płatności. Wskazywany wyżej areał tj. 648,21 ha gruntów rolnych został zgłoszony do płatności na rok 2014 przez poszczególne osoby prawne i oraz J. F. w ramach wielu rodzajów pomocy finansowej.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
