Wyrok NSA z dnia 16 kwietnia 2024 r., sygn. I OSK 279/21
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Karol Kiczka (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Piotr Niczyporuk sędzia del. WSA Joanna Skiba Protokolant: starszy asystent sędziego Anna Kuklińska po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 lutego 2020 r., sygn. akt I SA/Wa 445/19 w sprawie ze skargi [...] na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 stycznia 2019 r. nr DAP-WN-727-96/2018/BŁ w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w części oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 7 lutego 2020 r., sygn. akt I SA/Wa 445/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę [...] na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 stycznia 2019 r. nr DAP-WN-727-96/2018/BŁ w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w części.
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.
Zaskarżoną do Sądu decyzją Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji utrzymał w mocy własną decyzję z dnia 1 października 2018 r. 1) stwierdzającą nieważność decyzji komunalizacyjnej Wojewody Pilskiego z dnia 2 grudnia 1991 r., nr G.IV.7224/V-3183/91, stwierdzającej nabycie przez Gminę Białośliwie nieodpłatnie, z mocy prawa, własności nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów w jednostce ewidencyjnej obrębie Miasteczko Krajeńskie, uregulowanej w księdze wieczystej [...] PBN Wyrzysk jako działka nr [...] o pow. 800 m2, zgodnie ze sporządzonym spisem, opisanej w karcie inwentaryzacyjnej nr 65, stanowiącej integralną część tej decyzji - w części dotyczącej działek: nr [...] oraz nr [...]; 2) stwierdzającą, że decyzja Wojewody Pilskiego z dnia 2 grudnia 1991 r., nr G.IV.7224/V-3183/91, stwierdzająca nabycie przez Gminę Białośliwie nieodpłatnie, z mocy prawa, własności nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów w jednostce ewidencyjnej obrębie Miasteczko Krajeńskie, uregulowanej w księdze wieczystej [...] PBN Wyrzysk jako działka nr [...] o pow. 800 m2 (obecnie działki nr: [...],[...],[...]), zgodnie ze sporządzonym spisem, opisanej w karcie inwentaryzacyjnej nr 65, stanowiącej integralną część tej decyzji - w części dotyczącej działki nr [...] - została wydana z naruszeniem prawa. W uzasadnieniu organ wskazał, że materialnoprawną podstawą decyzji komunalizacyjnej Wojewody Pilskiego z dnia 2 grudnia 1991 r. był art. 18 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych. Z brzmienia art. 5 ust. 1 jednoznacznie wynika, że przedmiotem komunalizacji mogło być wyłącznie mienie ogólnonarodowe (państwowe), tym samym z komunalizacji wyłączone zostało mienie należące do innych podmiotów i stanowiące ich własność. Stronami postępowania komunalizacyjnego (a w konsekwencji również postępowania nadzorczego) są Skarb Państwa jako dotychczasowy właściciel mienia oraz właściwa gmina, wyjątkowo zaś inny podmiot, gdy wykaże, że przysługuje mu tytuł prawnorzeczowy do skomunalizowanej nieruchomości, który wykluczałby uznanie, że w dniu 27 maja 1990 r. prawo własności należało do Skarbu Państwa. Kontrolowaną decyzją komunalizacyjną Wojewody Pilskiego z dnia 2 grudnia 1991 r. skomunalizowano nieruchomość oznaczoną jako działka [...], która aktualnie odpowiada działkom nr: [...],[...] oraz [...]. W ocenie Ministra z analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że Skarb Państwa stał się właścicielem działki nr [...] (uregulowanej w księdze wieczystej nr [...]) na podstawie orzeczenia Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 22 maja 1962 r., nr OA2-UM-2-81, w sprawie przejścia na własność Państwa przedsiębiorstwa: Młyn Motorowy - [...] w Miasteczku Krajeńskim pow. Wyrzysk. Wcześniej Minister Przemysłu Drobnego i Rzemiosła zarządzeniem z dnia 30 listopada 1953 r., nr OA3-B-06-1523, ustanowił przymusowy zarząd państwowy nad przedsiębiorstwem: Młyn Motorowy wł. [...] dzierż. [...] w Miasteczku Krajeńskim pow. Wyrzysk. Przy czym oba ww. akty były i przedmiotem postępowań nadzorczych. W ich wyniku Minister Gospodarki decyzją z dnia 27 maja 2009 r. stwierdził nieważność zarządzenia Ministra Przemysłu Drobnego i Rzemiosła z dnia 30 listopada 1953 r. Natomiast decyzją z dnia 12 sierpnia 2014 r., Minister Gospodarki stwierdził nieważność orzeczenia Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 22 maja 1962 r., nr OA2- UM-2-81, w sprawie przejścia na własność Państwa przedsiębiorstwa: Młyn Motorowy - [...] w Miasteczku Krajeńskim pow. Wyrzysk. Organ nadzoru zaznaczył, że stwierdzenie nieważności ostatecznego orzeczenia wywołuje skutek ex tunc, tzn. od dnia wydania aktu administracyjnego, który podlega unieważnieniu, następuje restitutio in integrum, tzn. przywrócenie stanu poprzedniego obowiązującego przed wydaniem aktu, którego nieważność stwierdzono. Powyższe prowadzi do wniosku, że Skarb Państwa nie był właścicielem przedmiotowej nieruchomości w dniu komunalizacji, tj. 27 maja 1990 r., a jedynie posługiwał się wadliwym tytułem prawnym do skomunalizowanej nieruchomości. Nieruchomość oznaczona jako działka nr [...] stanowiła mienie osób fizycznych, a tym samym nie podlegała komunalizacji w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Z akt sprawy wynika także, że Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Wyrzysku decyzją z dnia 12 września 1973 r., nr GKM-GT-211/132/73, przekazało w użytkowanie Gminnej Spółdzielni ''Samopomoc Chłopska" w Miasteczku Krajeńskim ww. działkę nr [...] o powierzchni 800 m2 zabudowaną młynem gospodarczym. Następnie umową zamiany z dnia 3 lutego 2000 r., zawartą w formie aktu notarialnego Rep. A numer 924/2000, własność działki nr [...] (powstałej z podziału działki nr [...]) została przeniesiona na rzecz Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w Białośliwiu w likwidacji, a następnie umową sprzedaży zawartą w formie aktu notarialnego z dnia 24 marca 2000 r. Rep. A Numer 1073/2000 sprzedano działkę [...] osobie fizycznej. Powyższa okoliczność wypełnia przesłankę określoną w art 156 § 2 kpa - tj. zaistnienie nieodwracalnych skutków prawnych - w zakresie dotyczącym działki nr [...]. Dlatego też Minister nie stwierdził w tym zakresie nieważności decyzji, a ograniczył się do stwierdzenia, że decyzja Wojewody Pilskiego z dnia 2 grudnia 1991 r. w części dotyczącej działki nr [...] została wydana z naruszeniem prawa.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
